XXVII Łódzkie Spotkania Baletowe w Teatrze Wielkim w Łodzi
Łódzkie Spotkania Baletowe to taneczne biennale z 55-letnią tradycją, które na przestrzeni lat stały się największą i najbardziej prestiżową imprezą baletową w Polsce oraz rozpoznawalnym wydarzeniem na arenie międzynarodowej. Ideą festiwalu jest upowszechnianie sztuki baletowej i aktualnych osiągnięć choreograficznych, zarówno w balecie klasycznym, jak i różnorodnych nurtach tańca współczesnego. W ramach Łódzkich Spotkań Baletowych Teatr Wielki w Łodzi proponuje bogatą ofertę programową, umożliwiając polskiej publiczności bezpośredni kontakt z najwybitniejszymi tancerzami i choreografami z całego świata.
Inicjatywa powstania festiwalu w 1968 roku to wspólny pomysł Stanisława Piotrowskiego (dyrektor naczelny), Witolda Borkowskiego (kierownik baletu i choreograf) i Stanisława Dyzbardisa (kierownik literacki), przy pełnym poparciu Zygmunta Latoszewskiego (dyrektor artystyczny). Taneczne biennale jest mocno wrośnięte w życie kulturalne Łodzi. Rangę i niepowtarzalność Łódzkich Spotkań Baletowych tworzyli tacy choreografowie jak: Maurice Béjart, Alicia Alonso, JiříKylian, William Forsythe, Wayne McGregor, Mats Ek, BirgitCullberg, Janina Jarzynówna-Sobczak, Conrad Drzewiecki, Teresa Kujawa, Henryk Tomaszewski, Gustaw Klauzner, Emil Wesołowski, Ewa Wycichowska, których prace wyznaczały trendy w rozwoju sztuki choreograficznej, tanecznych form scenicznych i współczesnego teatru tańca. Na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi wystąpili m.in.: Maja Plisiecka, Alicia Alonso, Nadieżda Pawłowa, Ana Laguna, Sylvie Guilleme, Margherita Parilla, Michaił Barysznikow, Jorge Donn, Ivan Marko, Glen Tetley, Christopher Bruce, Daniel Ezralow, Kevin Heigen, Barbara Bittnerówna, Krystyna Mazurówna, Bożena Kociołkowska, Ewa Głowacka, Iwona Wakowska, Ewa Wycichowska, Eugeniusz Jakubiak, Wojciech Wiesiołłowski, Tadeusz Matacz, Kazimierz Wrzosek, Emil Wesołowski, Sławomir Woźniak. Do najważniejszych zespołów goszczących na scenie Teatru Wielkiego w Łodzi należą: Balet XX Wieku Maurice’a Béjarta, NederlandsDans Theater, Sadler’s Wells,RoyalBallet, BalletRambert, CullbergBallet, Batsheva Dance Company, BalletNacional de Cuba, StuttgarterBallett, Elisa Monte Dance Company, KibbutzContemporary Dance Company, Akram Khan Company, Corpo Di Ballo,Teatro Alla Scala.
Długo można by wymieniać nazwiska tancerzy i choreografów, nazwy zespołów, ale oprócz tego „okna na świat”, jakim były i są bezsprzecznie Łódzkie Spotkania Baletowe, tych wielu wzruszeń, łez i uśmiechów to także wiele pokoleń polskich tancerzy, którzy oglądając spektakle Łódzkich Spotkań Baletowych czerpali z nich wiedzę, doświadczenie i inspiracje do tworzenia nowych dzieł choreograficznych.
XXVII Łódzkie Spotkania Baletowe – kalendarium
26 i 27 kwietnia 2024
Ballet de L’Opera de Lyon | Francja
Beach Birds / Biped
11, 12 i 14 maja 2024
Teatr Wielki w Łodzi | Polska
ROMEO I JULIA
16 i 17 maja 2024
Aterbaletto | Włochy
YELED, SECUS
21 i 22 maja 2024
L-E-V Dance Company | Francja
OCD LOVE
Ballet de L’Opera de Lyon
Beach Birds
muzyka: John Cage, FOUR3
choreografia: Merce Cunningham
kostiumy i scenografia: Marsha Skinner
zespół: 11 tancerzy (6 kobiet, 5 mężczyzn)
Premiera: 1991
Łódzkie Spotkania Baletowe od początku istnienia prezentują dokonania teatrów tańca oraz zespołów baletowych istniejących przy teatrach operowych. Balet Opery Lyońskiej uważany jest za jeden z najbardziej progresywnych i otwartych na sztukę tańca współczesnego. Najlepszym tego dowodem jest spektakl zatytułowany Merce Cunninghum forever (premiera 16.04 Opéra National de Lyon), przygotowywany by uczcić 105 rocznicę urodzin amerykańskiego tancerza i choreografa Merce Cunninghama. Na spektakl składają się dwa przełomowe w historii tańca dzieła, którymi Marce Cunningham wprowadził sztukę tańca w XXI wiek.
Beach Birds (1991) to owoc wieloletniej i owocnej współpracy choreografa z kompozytorem Johnem Cage’em. Spokojna, delikatna, subtelna muzyka Cage'a i taniec dwukolorowych postaciami tworzą na scenie niezwykłą kaligrafię. W tym kontemplacyjnym krajobrazie precyzyjny, często ostry i gwałtowny ruch ewoluuje od duetów do triów w stale zmieniających się rytmach. Taneczna kompozycja pozbawiona jest fabuły, uwzględnia przypadkowość, jest efektem licznych eksperymentów, zestawieniem ruchów, których pozornie nie da się połączyć. Oświetlenie zostało opracowane metodą losowego doboru kolorów i ich intensywności. Kostiumy, scenografię i światło do premierowego przedstawienia stworzyła Marsha Skinner. Beach Birds to kalejdoskop obrazów i wrażeń gdzieś na plaży, kiedy już lub jeszcze jest pusto, podczas zmierzchu lub świtu…
-
Biped
muzyka: Gavin Bryars, Biped
choreografia: Merce Cunningham
kostiumy: Suzanne Gallo
multimedia: Paul Kaiser & Shelley Eshkar
oświetlenie: Aaron Copp
zespół: 14 tancerzy (8 kobiet, 6 mężczyzn)
Premiera: 1999
„Komputery są przyszłością tańca” powiedział w 1995 roku Merce Cunningham i w jego przypadku nie były to tylko słowa. Aby stworzyć Biped Cunningham wygenerował ruch za pomocą oprogramowania komputerowego. Prace nad choreografią rozpoczął w 1989 roku, korzystając z programu Life Forms stworzonego na Uniwersytecie Simona Frasiera w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie. Oprogramowanie Life Forms przedstawiało zarysy postaci ludzkiej w trójwymiarowej przestrzeni. Skomputeryzowane figurki miały ruchome stawy i można było zmusić je do wykonywania wszelkiego rodzaju ruchów.
Cunningham używał więc programu do eksperymentowania z pomysłami choreograficznymi, a stworzone sekwencje przekazywał tancerzom. Często układy okazywały się niemożliwe do wykonania, ale prowadziły do wyborów, których wcześniej się nie spodziewał i których nigdy wcześniej nie proponował tancerzom. To właśnie urzekło Cunninghama – sięganie poza to, co wygodne i przewidywalne. Dekoracja została stworzona przy wykorzystaniu technologii Motion Capture, we współpracy z artystami cyfrowymi – Paulem Kaiserem i Shelley Eshkar. Z czujnikami na ciałach tancerze Cunningham wykonywali sekwencje z Biped, następnie Eshkar i Kaiser animowali wirtualne postacie. Tym samym ruch tancerzy został przekształcony w abstrakcyjne obrazy wyświetlane na kurtynie z przodu sceny. Te gigantyczne, smukłe formy korespondują z tańczącymi na scenie artystami multiplikują ich ruchy, a rzeczywistość i światy wirtualne splatają się w tkaninie przesiąkniętej światłem.
Aterbaletto
Secus
choreografia: Ohad Naharin
muzyka: Chari Chari, Kid 606 + Rayon (mix: Stefan Ferry), AGF, Chronomad (Wahed), Fennesz, KahoNaaPyarHai, Seefeel, The Beach Boys
reżyseria i montaż dźwięku: OhadFishof
kostiumy: Rake fetLevy
oświetlenie: Avi YonaBueno (Bambi)
asystenci choreografa: Rachael Osborne, Ian Robinson
La Fondazione della Danza/Artebaletto to centrum choreograficzne i jedyny repertuarowy zespół tańca współczesnego we Włoszech. Ta najbardziej znana i utytułowana włoska kompania zaprezentuje spektakl stanowiący dialog dwóch generacji twórców izraelskiego tańca współczesnego. Secus jest dziełem Ohada Naharina, doskonale znanego publiczności Łódzkich Spotkań Baletowych choreografa, założyciela i wieloletniego dyrektora Batsheva Dance Company, który od ponad trzech dekad odnosi sukcesy na najważniejszych scenach świata. Secus (To zamiast tamtego) jest trzecią częścią spektaklu zatytułowanego Shalosh (Three), obok Bellus (Beauty), Humus (Earth). Secus to muzyczny kolaż łączący elektroniczne brzmienia z urzekającymi indyjskimi melodiami z filmu Kaho Naa Pyar Hai oraz dźwięczne harmonie grupy The Beach Boys. Choreografia, której daleko do wirtuozowskich popisów, opiera się na pozornie prostym, naturalnym ruchu. Znana na całym świecie autorska metoda pracy Ohada Naharina – Gaga, pozwala na niebywałą inwencję ruchową. Polega na przełamywaniu schematów i posługiwaniu się „obrazami mentalnymi”, których ucieleśnienie staje się podstawowym zadaniem tancerzy.
Ów obrazy bywają absurdalne (np. pomyśl, że masz naczynia z wodą zamiast kończyn lub pomyśl, że masz kulkę pod skórą…). Nie chodzi o to, by te abstrakcyjne polecenia dosłownie wykonać, ale o odczucie zmiany w sobie, zmianę w poczuciu swojej cielesności, a w efekcie zmianę w sposobie poruszania się. Ta metoda pracy z ciałem prowadzi do jeszcze jednego ważnego efektu – cieszenia się ruchem i wysiłkiem fizycznym. W Secus obserwujemy katalog następujących po sobie gonitw, solówek, przerywanych duetów, nagłych i precyzyjnych zmian tępa. Kruchość i siła, radość i niepokój, delikatność i drapieżność, wreszcie energia emanująca z zespołu. To wszystko sprawia, że dziejąca się na scenie historia wciąga nas i zasysa, hipnotyzuje i zachwyca zarazem.
-
Yeled
choreografia i muzyka: Eyal Dadon
kostiumy: Bregje van Balen
scenografia i oświetlenie: Fabiana Piccioli
premiera 27 kwietnia 2022,Teatro Municipale Romolo Valli, Reggio Emilia (I)
Yeled w języku hebrajskim oznacza „dziecko”.
Czy my dorośli możemy się zmienić?
Czy możemy znów być dziećmi?
Czy możemy zdjąć z naszych oczu pryzmat dorosłości?
Czy możemy odpuścić złe zwyczaje?
Możemy być lepsi.
Eyal Dadon (ur. 1989) jeden z najbardziej uznanych choreografów młodego pokolenia. Jest założycielem i dyrektorem artystycznym SOL Dance Company, wieloletnim tancerzem i dyrektorem prób Kibbutz Contemporary Dance Company. Yeled w języku hebrajskim oznacza „dziecko”. Eyal Dadon, który jest także twórcą muzyki do spektaklu, opowiada w nim o zapamiętanym lub wyobrażonym dzieciństwie. Może jest ono tęsknotą za nieskażonym spojrzeniem na świat, za byciem naturalnym, prawdziwym i niewinnym, szczerym i bezkompromisowym. W którym momencie utraciliśmy dziecięce spojrzenie na świat i dlaczego tak się stało? Jest też druga strona tej opowieści i pytanie czego nauczyliśmy się jako dzieci i jak to nas ukształtowało jako dorosłych? Poruszający się z doskonałą precyzją i swobodą tancerze zaglądają do miniaturowego domku, a my na ekranie widzimy co dzieje się w środku. Jacy stamtąd wychodzą? Czego doświadczyli i jak ich to kształtuje? Jak nas ukształtowała nasza dziecięca przeszłość?
---
Teatr Wielki w Łodzi
Romeo i Julia Hector Berlioz
Symfonia dramatyczna op. 17, H. 77 (1839)
libretto Emile Deschamps według Williama Szekspira
prapremiera, OpéraBastille, Paryż, 5 października 2007 r.
choreografia: Sasha Waltz
kierownictwo muzyczne: Rafał Janiak
dekoracje: Pia Maier Schriever, Thomas Schenk, Sasha Waltz
kostiumy: Bernd Skodzig
światło: David Finn
Tworząc choreografię Romea i Julii (2007), Sasha Waltz zwróciła się ku jednej z najbardziej poruszających historii miłosnych w literaturze światowej. Historia nieszczęśliwych kochanków, których rodziny są wrogami, a których śmierć przynosi zrozumienie i pojednanie, jest jednym z najbardziej znanych dzieł Szekspira. Ta mroczna tragedia zainspirowała Hectora Berlioza do skomponowania dramatycznej symfonii Romeo i Julia na trzech solistów, dwa duże chóry i orkiestrę. Podczas światowej premiery baletu Sashy Waltz kochanków, którzy odnaleźli się dopiero po śmierci tańczyły gwiazd – Aurélie Dupont i Hervé Moreau Jesienią 2012 roku spektakl znalazł się w repertuarze mediolańskiej La Scali. W kwietniu 2015 roku w Berlinie odbyła się premiera Romea i Julii jako koprodukcja Deutsche Oper Berlin, La Scala w Mediolanie i Sasha Waltz &Guests. Tam po raz pierwszy choreografię tę zatańczyli tancerze zespołu Sasha Waltz & Guest. Jest to trzecia operę choreograficzna stworzona przez Sashę Waltz po Dydonie i Eneaszu w 2005
roku i Medei w 2007 roku.
Obecnie Sasha Waltz przygotuje ten spektakl dla Teatru Wielkiego w Łodzi. To pierwszy raz, kiedy artystka będzie współpracowała z polskim zespołem baletowym. Spektakl Sashy Waltz jest połączeniem szlachetnej prostoty i niebywałej finezji, od czarno białej scenografii i kostiumów po choreografie. Na pierwszy plan wysuwa się wielka plastyczna wrażliwość artystki. Interesuje ją kształt, faktura, symbol i metafora, poetyka obrazu. Wymaga fizycznej sprawności również od śpiewaków, co powoduje integralność wszystkich elementów, z których składa się spektakl. Poprze detal, znak, niuans kostiumy nawiązują do epoki renesansu. Przefiltrowana przez nowoczesność, ich forma staje się graficzna i geometryczna. Surowość scenografii i kostiumów jeszcze bardziej uwypukla dramaturgiczną intensywność choreografii. Scena po scenie, od zabarwionego humorem balu maskowego przez zmysłowe i poetyckie pad de deux po rozdzierającą scenę pochówku, artyści – tancerze, soliści, chór i oczywiście orkiestra – ilustrują głębię emocji bohaterów tego ponadczasowego dzieła. Malowany czernią i bielą spektakl to choreograficzna opera o uniwersalnym przesłaniu, opakowanym w uderzająco piękne, poetyckie obrazy.
L-E-V Dance Company
OCD Love
autorzy: Sharon Eyal, Gai Behar
twórca dźwięku i muzyka na żywo: OriLichtik
oświetlenie: Thierry Dreyfus
kostiumy: Odelia Arnold we współpracy z: RebeccaHytting, Gon Biran, Sharon Eyal, GaiBehar
Sharon Eyal wraz ze swym zespołem L-E-V Dance Company po raz pierwszy zaprezentuje swój projekt w Polsce. Artystka przez 23 lata była tancerką, a następnie dyrektorem artystycznym i choreografem Batsheva Dance Company. Od Ohada Naharina przejęła styl pracy w duchu Gaga. Wraz z mężem Gai’em Beharem producentem, twórcą projektów muzycznych i multimedialnych, oraz kompozytorem Orim Listrikiem tworzą spektakle na scenach całego świata. Ich projekty to fascynujące połączenia ruchu, muzyki, światła, mody, sztuki i technologii.
Spektakl OCD Love opowiada o miłości – tej miłości, która ciągle odczuwa brak, czy też o kochankach będących w stanie nieustannej tęsknoty. Bez synchronizacji. Jak w chwili, gdy jedna osoba kładzie się spać, a druga właśnie się budzi. Skrót OCD (obsessive-compulsive disorder) oznacza zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i stał się dla artystki impulsem do opowieści, w której ujście znajdują najbardziej złożone, niewygodne często nigdy niewypowiedziane napięcia i emocje. Shareon Eyal zainspirowała się wierszem autorstwa Neina Hilborna pod tytułem OCD. Mowa w nim o miłości, która potrafi wyleczyć z choroby natręctwa myśli, by za chwilę stać się jej powodem. Ukochana osoba odchodzi, bo nie jest w stanie żyć z kimś, kto tak szczelnie wypełnia sobą całą przestrzeń. Myśl o utraconej miłości staje się wiec nowym natręctwem.
Widzę całość spektaklu w bardzo ciemnych barwach i cieniach, postać tańczącą z własnym cieniem. Czuję, że ten utwór ma bardzo dużą moc, ponieważ bardzo mnie odzwierciedla. Nie mogłam przestać go czytać. Od razu ujrzałam w nim choreografię lub formę, w której można umieścić swoją inspirację, lub po prostu siebie. Po raz pierwszy podstawa spektaklu ukształtowała się w mojej głowie i stała się tak bardzo obrazowa jeszcze przed rozpoczęciem prac. Wiem jakie uczucia przynosi i jak pachnie. Przypomina koniec świata bez miłosierdzia. Ma kwiatowy i zarazem przykry zapach. Jest jak wpadanie w otchłań bez powrotu. Pełne hałasu, desperackie pragnienie ciszy. Ta choreografia nie zrodziła się z chęci stworzenia czegoś smutnego, a z potrzeby oczyszczenia, zrzucenia bolesnego ciężaru z serca – powiedziała o spektaklu Sharon Eyal. Elegancja, wyrafinowanie, gibkość i ornamentyka, to wszystko sprawia że widz zostaje zahipnotyzowany i wciągnięty w sferę emocji, których nie sposób opisać słowami.
---
