W marcu Łódź będzie teatralną stolicą Polski. Przed nami XXIX Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych

4 marca w Teatrze Powszechnym w Łodzi rozpocznie się XXIX Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych – pierwszy festiwal teatralny, który powstał w wolnej Polsce. Tradycyjnie otwiera cykl najważniejszych festiwali teatralnych. Tematem tej edycji zaproponowanym przez dyrektorkę artystyczną Ewę Pilawską jest „Wojna. Kobieta. Teatr”.

Tę edycję Festiwalu dedykuję kobiecie – Krystynie Jandzie. Wybitnej artystce, której nie trzeba przedstawiać. W teatrze jest mistrzynią – hipnotyzuje widzów, czego wielokrotnie doświadczaliśmy podczas Festiwalu. Podczas tej edycji zaprezentujemy najnowszy spektakl Krystyny Jandy – My Way, który stworzyła na swoje 70. urodziny. Otworzy on Festiwal – podkreśla Ewa Pilawska.

My Way po raz pierwszy będzie można obejrzeć 4 marca (o 19:00, a także 5 marca o 19:00). Również 4 marca (o 18:30) w foyer Teatru Powszechnego otwarta zostanie wystawa rysunków Krystiana Lupy. Z kolei Pokazom Mistrzowskim My Way z Teatru Polonia będzie towarzyszyć konferencja teatrologiczna poświęcona Krystynie Jandzie. Odbędzie się w niedzielę 5 marca o 12:00 na Małej Scenie łódzkiego Powszechnego, będzie można oglądać ją także przez internet na kanale Teatru Powszechnego w Łodzi na YouTube (oraz na FB Teatru i Festiwalu).

W kolejny weekend widzowie obejrzą rapowany hit o drodze do wolnej Polski – 1989 w reżyserii Katarzyny Szyngiery (koprodukcja Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego; 12 marca o 19:00 i 13 marca o 19:00). Przenosimy się do czasu schyłkowego PRL-u, oglądając na scenie małżeństwa Wałęsów, Frasyniuków i Kuroniów… Współczesny musical zostawia nas z gorzkim pytaniem: co nam pozostało z radości czerwca 1989 roku? Przypomina też, że nie byłoby bohaterów walczących o wolną Polskę, gdyby nie ich żony – bohaterki cienia.

W ten sam weekend Sztukę intonacji Tadeusza Słobodzianka w reżyserii Anny Wieczur (11 marca o 19:15 i 12 marca o 16:00) zaprezentuje Teatr Dramatyczny w Warszawie. Pierwowzorami bohaterów spektaklu są Jurij Zawadski, Jerzy Grotowski, Tadeusz Kantor i Ludwik Flaszen, czyli wybitne postaci europejskiego teatru. W zadymionych mieszkaniach i przy kawiarnianych stolikach toczą rozmowy o istocie teatru. Na czym polega fenomen najbardziej uznanych twórców teatru XX wieku?

W tegorocznym „wstępniaku” Ewa Pilawska pyta o przemoc i wojnę:

Wojna uruchomiła w nas fundamentalne pytania. Gdzie zaczyna się przemoc? Gdzie są korzenie agresji? Co uruchamia przemocowe mechanizmy? Jak rodzi się potrzeba budowania porządku dominacji i podporządkowania? Czy moglibyśmy uniknąć wojennej machiny agresji, gdybyśmy na co dzień zwracali uwagę na jakość naszych relacji z ludźmi? Czy (z pozoru nieszkodliwa) przemoc, agresja i nękanie w codziennych gestach i zachowaniach mogą urosnąć do monstrualnych rozmiarów, których ostatnią i najbardziej radykalną fazą jest wojna? Czy, będąc obojętnymi na wszelkie formy przemocy, jesteśmy współwinni?

Na postawione pytania teatr szuka odpowiedzi na różnych poziomach. Jan Klata, którego Czego nie widać (spektakl Teatru Wybrzeże) będzie można obejrzeć w Łodzi (18 i 19 marca o 19:00), sięgnął po klasykę farsy. Wielu zaskoczyło, że Klata, słynący ze spektakli budzących kontrowersje i przekraczających społeczne decorum, sięga po sztukę Michaela Frayna. Jednak reżyser poddał go autorskiej interpretacji, stawiając pytania o aktorów i twórców oraz zastanawiając się, jaki jest współczesny polski teatr? W farsowy korowód wplata współczesne wydarzenia – kontekst Rosji i wojny w Ukrainie. Tłem dla wydarzeń na scenie stają się ujęcia moskiewskiej parady na Dzień Zwycięstwa.

Na Festiwalu widzowie zobaczą także spektakl Spartakus. Miłość w czasach zarazy z Teatru Współczesnego w Szczecinie (15 marca o 19:00). Twórcy podejmują problem samobójstw, które są coraz bardziej powszechne wśród nastolatków – w szczególności młodzieży LGBTQ+, która doświadcza różnych form przemocy z powodu swojej orientacji seksualnej. Reżyser Jakub Skrzywanek (nagrodzony w ostatnim czasie m.in. „Paszportem Polityki”) zaprosił do współpracy przedstawicieli i przedstawicielki różnych środowisk, aby podkreślić, że troska o tych, którzy wołają o pomoc, jest odpowiedzialnością nas wszystkich.

Konflikt jest tematem sztuki Sen srebrny Salomei Juliusza Słowackiego, jednego z klasycznych utworów polskiego romantyzmu. Spektakl w reżyserii Piotra Cieplaka (laureata Nagrody im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya 2022 za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej) na Festiwalu zaprezentuje Teatr Modrzejewskiej z Legnicy (16 i 17 marca o 19:15). Słowacki podejmuje w dramacie historiozoficzne rozważania związane z konfederacją barską i założeniami towiańszczyzny. Jak jego sztuka rezonuje w 2023 roku i co może nam współcześnie powiedzieć? Wydarzenia rozgrywają się latem 1768 roku na Podolu, ogarniętym buntem ukraińskiej ludności przeciwko „polskim panom”… Jak wybrzmiewają w kontekście trwającej w Ukrainie wojny? Co spektakl mówi o wolnościowym uporze Ukrainy i polsko-ukraińskich relacjach?

Na Ulissesa w reżyserii Mai Kleczewskiej festiwalowa publiczność pojedzie do Teatru Polskiego w Poznaniu (25 marca o 16:00). Dzień wcześniej (24 marca o 18:00) na Małej Scenie łódzkiego Powszechnego odbędzie się spotkanie z Maciejem Świerkockim – pisarzem, scenarzystą, krytykiem, autorem nowego przekładu Ulissesa z 2022

Drugi polski przekład Ulissesa próbuje zwrócić uwagę i na jego epikurejską właściwość – w nadziei, że będzie odtąd czytany bardziej jako nadal żywa arcymistrzowska powieść, mniej zaś niczym legenda, dostępna jedynie dla wtajemniczonych – zaznacza Maciej Świerkocki.

Joyce wyśmiewa wielkie pytania i wielkie odpowiedzi – filozoficzne, teologiczne, historiozoficzne. […] Skupia się na szczegółach dnia. Egzystencja jest złożona z prostych dni – jak większość dni, które przeżywamy. Wyjątkowe sytuacje zdarzają się nad wyraz rzadko. Joyce zaprasza do patrzenia na te zwykłe dni innymi oczami – uważa reżyserka spektaklu, Maja Kleczewska.

Na koniec marca Teatr Powszechny w Łodzi zaprezentuje prapremierę – Bim-Bom-Boom. Kinokabaret w reżyserii Michała Walczaka (31 marca o 19:15, 1 kwietnia o 16:00). Inspiracją dla spektaklu jest gdański kabaret Bim-Bom, którego twórcami byli Zbigniew Cybulski i Bogumił Kobiela. W spektaklu nie zabraknie jednak wątków łódzkich. Autor scenariusza, znany z postdramatycznej formy swoich sztuk i licznych nawiązań do kodów popkultury, w związku z 600-leciem Łodzi planuje wpleść w sztukę odniesienia do postaci i wydarzeń związanych z łódzkim środowiskiem artystycznym. Jak sam zapowiada, spektaklem będzie starał się odszukać język odreagowywania współczesnych lęków i oddać klimat artystycznej bohemy miasta. 

Festiwal zakończą dwa Pokazy Mistrzowskie Rodzeństwa Thomasa Bernharda w reżyserii Krystiana Lupy (1 i 2 kwietnia o 19:00). W 2023 roku spektakl powraca do Łodzi – niemal dwie dekady po pierwszym łódzkim pokazie (zarazem pierwszym spotkaniu festiwalowej publiczności z teatrem Lupy). Spotkanie po latach przynosi zupełnie nową perspektywę i nowe piętra znaczeń. Arcymistrzowski spektakl i wybitne aktorstwo, które od premiery w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie rozwijają się i dojrzewają – wraz z twórcami i ich doświadczeniami. Jakie dodatkowe znaczenia przynosi dystans czasowy od premiery?

Dzień po pierwszej prezentacji Rodzeństwa, 2 kwietnia (o 14:00), na Małej Scenie Teatru Powszechnego w Łodzi odbędzie się spotkanie z Krystianem Lupą połączone z premierą książki Krystian Lupa. Artysta. Wizjoner, której wydawcą jest Teatr Powszechny w Łodzi.

Szczegółowe informacje i bilety na stronie Teatru Powszechnego w Łodzi.

XXIX Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych jest współfinansowany ze środków Miasta Łodzi.