Wystawa „Twarzą w twarz” w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu
Twarz – najłatwiej rozpoznawalny, najbardziej wyeksponowany i tym samym najbardziej wrażliwy element ciała człowieka – będzie tematem najnowszej wystawy czasowej w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej. Pokazane zostaną prace blisko dwudziestu artystów z całego świata. Dlaczego, dla kogo i w jaki sposób ludzie na przestrzeni wieków rejestrowali wizerunki własne i cudze? Jakie zagrożenia dla wizerunku niosą dziś rozwój cyfryzacji, cybernetyki i bezkrytyczne korzystanie z nowoczesnych technologii?
Twarzą w twarz / Face to Face
26 lutego – 4 czerwca 2023
Kuratorki: Iwona D. Bigos i Małgorzata Micuła
Wystawa została zbudowana wokół najważniejszych dla historii twarzy zagadnień: samoidentyfikacji, portretu, maski i twarzy syntetycznej.
Przemierzając kolejne sale i oglądając prezentowane dzieła sztuki, zwiedzający dowiedzą się, w jaki sposób zmieniał się status ludzkiego wizerunku i jak wzrastała społeczna potrzeba jego rejestrowania – tłumaczy kuratorka Iwona D. Bigos. – Widzowie będą też mieli okazję prześledzić, jak ewoluowały formy jego zapisywania. Wszak twarz może być namalowana, narysowana, wyrzeźbiona, zamaskowana, przebrana, sfotografowana, wyretuszowana, wygenerowana, cyfrowa…
Zwiedzający zobaczą autoportrety i portrety trumienne, które gloryfikowały twarz. Maski pośmiertne, które w XIX w. stawały się nierzadko mieszczańskim bibelotem, oraz maski rytualne, opiekuńcze czy taneczne, które zapewniały kamuflaż, ale i zmianę tożsamości. Pokazane zostaną dagerotypy – przykłady pierwszej komercyjnej techniki fotograficznej, która zrewolucjonizowała sposób patrzenia na świat i umożliwiła precyzyjne rejestrowanie wizerunków. Nie zabraknie motywów najbardziej współczesnych, związanych z generowaniem twarzy cyfrowych i syntetycznych. Zaskoczy wielość punktów widzenia.
Ekspozycję otwierają prace nawiązujące do mitu o Narcyzie, młodzieńcu rozpoznającym swoje oblicze w tafli wody: obraz Narcyz z warsztatu mistrza włoskiego renesansu Jacopo Tintoretta oraz instalacja konceptualna Autoportret 2 Krzysztofa Wodiczki, polskiego artysty o międzynarodowym uznaniu. Ich powstanie dzielą cztery stulecia, jednak zestawione razem pozwalają zobaczyć różne konteksty rozpoznania i rejestracji własnej twarzy.
Wśród znanych nazwisk zaproszonych do wystawy twórców na uwagę zasługują m.in. Katarzyna Kozyra, Cindy Sherman czy Natalia LL – wielkie współczesne artystki wizualne. Wielokanałowa instalacja wideo Kozyry Faces jest jedną z centralnych prac ekspozycji. Na ogromnych ekranach wyświetlane są nagrania twarzy tancerzy prezentujące skrajne emocje, kręcone z odległości zaledwie kilkudziesięciu centymetrów.
Amerykańska twórczyni Cindy Sherman znana jest ze zdjęć, na których wciela się w rozmaite stereotypowe role. W prezentowanej na wystawie fotografii przebrana w postać klauna przyjmuje manifestacyjne gesty i pozy. Z kolei pokazywane na wystawie maski Natalii LL należą do grupy niezwykle rzadko prezentowanych prac rzeźbiarskich, które odnoszą się do autowizerunku i jego powielania
Duża część wystawy poświęcona jest twarzom cyfrowym i syntetycznym generowanym na podstawie algorytmów przez sztuczną inteligencję. Tu głos zabierają artyści, którzy w swojej sztuce badają wpływ świata wirtualnego na realny. Kwestie poddawania ludzi stałej inwigilacji czy niebezpieczeństwa utraty kontroli nad własnym wizerunkiem podejmują w swoich pracach m.in. Dorota Walentynowicz, artystka zajmująca się fotografią i nowymi mediami, czy James Bridle – artysta, technolog i pisarz, autor bestsellerowej książki New Dark Age o technologii, polityce i społeczeństwie. Oboje są autorami tekstów do katalogu towarzyszącego wystawie.
W dobie rozwiniętej cyfryzacji, kiedy w przestrzeni publicznej rośnie rola sztucznej inteligencji, a twarz stała się najważniejszym nośnikiem identyfikacji osobniczej, wystawa skłania do refleksji nad kondycją współczesnego człowieka i jego zależnością od technologii cyfrowych – mówi kuratorka Małgorzata Micuła. – Naświetla też aktualne problemy – utraty prywatności w sieci, działania sztucznej inteligencji manipulującej wizerunkami czy generowania syntetycznych twarzy na bazie powszechnie udostępnianych prywatnych zdjęć.
Artyści i artystki: Zach Blas, James Bridle, Olaf Brzeski, Claude Cahun, Tomasz Dobiszewski, Omer Fast, Weronika Gęsicka, Waldemar Grażewicz, Janes Haid-Schmallenberger, Andrzej Karmasz, Katarzyna Kozyra, Herman Krone, Natalia LL, Stanisław Markowski, Nikodem Nowakowski, Joanna Rajkowska, Cindy Sherman, Katarzyna Szumska, Karolina Szymanowska, Jacopo Tintoretto i warsztat, Dorota Walentynowicz, Andrzej Wasilewski, Gillian Wearing, Anna i Adam Witkowscy, Krzysztof Wodiczko, Jan Stanisław Wojciechowski, Ksawery Wolski oraz twórcy anonimowi.
Wystawie towarzyszyć będzie katalog.
Patronat honorowy na wystawą: British Council.
Muzeum Narodowe we Wrocławiu jest instytucją kultury prowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
