W Krainie Cielesności: Wystawa Barbary Falender „Przez dotyk” w CSK Lublin

Historia Centrum Spotkania Kultur zaczyna się w odległym 1974 roku, kiedy to Lublin stał się miejscem budowy imponującego kompleksu teatralno-filharmonicznego. Pierwotny plan zakładał skromniejszy teatr, jednak ze względu na decyzje partii oraz kierunki planistyczne projekt ten przekształcił się w znacznie większy obiekt. Architektem odpowiedzialnym za ten projekt był Stanisław Bieńkuński. Decyzja o rozpoczęciu budowy zapadła w 1972 roku, zaś prace rozpoczęły się dwa lata później.

Całkowita powierzchnia tego kompleksu przekracza 10 tysięcy metrów kwadratowych i pierwotnie miało to być centrum kulturalne, obejmujące teatr, operę oraz przestrzenie dla różnych instytucji artystycznych. Jednakże budowę przerwano, a gmach stał się znanym jako „Teatr w Budowie”. Przez długie lata budowla pozostawała nieukończona z powodu braku wystarczających funduszy. W latach 80. i 90. środki z budżetu państwa były wykorzystywane głównie na konserwację i zabezpieczenie obiektu.

Następnie, w latach 1996–2000, przeprowadzono remont części budynku i przeniesiono do niego Lubelski Teatr Muzyczny oraz Lubelską Filharmonię. Pomieszczenia od strony ulicy Grottgera zostały zaadaptowane na sale ćwiczeniowe dla Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

W okresie między październikiem a listopadem 2012 roku rozpoczęto demontaż nieużytkowej części budynku, aby zrobić miejsce na nowy obiekt kulturalny – Centrum Spotkania Kultur (CSK). Planowano ukończenie budowy w 2015 roku. Inwestycja ta była uważana za priorytetową inwestycję kulturalną w Lublinie, a jej koncepcję opracował Tomasz Pietrasiewicz, związany z Teatrem NN. W CSK znajdować się miały sale Teatru Muzycznego i Filharmonii Lubelskiej, a także nowa sala teatralna na 1000 miejsc. Oprócz tego w budynku miały być dostępne sale seminaryjne, konferencyjne, galeria sztuki, multimedialna biblioteka, sale klubowe oraz restauracje. Na dachu planowano utworzenie ogrodów.

22 listopada 2015 roku miała miejsce uroczystość zakończenia budowy, w trakcie której odbyło się widowisko multimedialne o nazwie „Upadek Muru Lubelskiego”, a także odsłonięto tablicę z nazwą Placu Teatralnego. Ten plac, który powstał po usunięciu ogrodzenia budowy, zajmuje obszar około 2,5 tys. metrów kwadratowych i oddziela centrum Lublina od miasteczka akademickiego. Ma on pełnić podobne funkcje do CSK.

Początkowe plany zakładały, że instytucja będzie otwarta na małe miasteczka i młodzież, a jej głównym celem będzie działalność edukacyjna w dziedzinie kultury. CSK ma promować ekologię, kulturę życia we współczesnym świecie oraz kulturę jego zrozumienia. Tomasz Pietrasiewicz sugerował stworzenie medialabu, w którym młodzież będzie mogła eksperymentować z nowoczesną technologią. Instytucja ma być miejscem, które przyciągnie różne grupy społeczne, w tym Orkiestrę św. Mikołaja, miłośników fantastyki ze Stowarzyszenia Cytadela Syriusza, artystów graffiti i hiphopowców, szachistów oraz miłośników kina niezależnego. Lubelskie Centrum ma także być dostępne dla różnych rodzajów przedstawień, wystaw i festiwali. Obecnie w CKS można oglądać wystawę prac Barbary Falender.

Sensualna Ekspozycja

W okresie od 1966 do 1972 roku Barbara Falender uczestniczyła w studiach na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie była uczennicą prof. Jerzego Jarnuszkiewicza. Obroniła swój dyplom w 1972 roku. Obecnie mieszka i pracuje w Warszawie.

W swojej twórczości zazwyczaj posługuje się kamieniem i brązem, często eksperymentując z łączeniem różnych materiałów lub gatunków marmuru. W latach 1973–1974 prowadziła badania nad wykorzystaniem tworzyw sztucznych, takich jak epoksyd, w rzeźbie. Od lat osiemdziesiątych zaczęła również korzystać z bardziej delikatnych materiałów, w tym porcelany.

Barbara Falender jako artystka wydaje się być na bieżąco z nurtami i trendami w sztuce współczesnej, często eksplorując obszary uważane za awangardowe. Jej twórczość wykazuje unikalne podejście, różniące się od osiągnięć innych absolwentów pracowni Jerzego Jarnuszkiewicza.

Hommage dla Aliny Szapocznikow

Wystawa „przez dotyk” jest wyjątkowa także z powodu premiery rzeźby „Hommage dla Aliny Szapocznikow”. Alina Szapocznikow, uznawana za jedną z najważniejszych rzeźbiarek XX wieku, odegrała istotną rolę w rozwoju Falender jako artystki. Ich twórczość jest często porównywana ze względu na podobieństwo w podejściu do ciała i cielesności. Falender podziwiała odwagę i eksperymentalność Szapocznikow w zakresie rzeźby figuralnej, co wywarło wpływ na jej własne podejście do tej dziedziny sztuki. To właśnie dzięki Alinie Szapocznikow Falender zaczęła eksplorować intymność i zmysłowość w swoich dziełach.

Hommage to monumentalna rzeźba o wadze 2,5 tony wykonana z czarnego marmuru pozyskanego z kamieniołomu w Dębniku. Składa się ona z trzech głównych elementów: realistycznego przedstawienia kobiecych stóp, dłoni oraz połówki twarzy. Między tymi częściami znajduje się abstrakcyjny element, przypominający rodzaj płótna lub całunu, pod którym ciało jest schowane lub ukryte. Rzeźba ta jest zarówno hołdem dla pamięci, jak i wyrazem żałoby, nawiązując do dramatycznych doświadczeń kobiet związanych z cierpieniem, chorobą, a także macierzyństwem. Można ją także interpretować jako symbol kobiecego stanu ciąży, ciężko obciążonego. Głęboka symbolika dzieła utrzymuje delikatną równowagę pomiędzy życiem a śmiercią, nawiązując jednocześnie do biografii i cielesności obu artystek.

*Do wybranych rzeźb dołączono filmy artystyczne stworzone przez Czesława Kałużnego, które koncentrują się na fascynującym zjawisku znikania, stanowiącym ważny element twórczości artystki. Całość ekspozycji została zaaranżowana przez renomowanego rzeźbiarza Grzegorza Kowalskiego.

Sztuka i Demokracja – 15 października finisaż wystawy i wybory

15 października jest ostatnim dniem, w którym możemy oglądać pracę Falender w Lublinie, a zarazem dniem głosowania w wyborach.

Barbara Falender i jej twórczość odnosi się do współczesnych wyzwań i inspiruje do refleksji nad rolą kobiet w dzisiejszym świecie. Sztuka kobiet, w tym prace Falender, stanowi ważny głos w dyskusji na temat równości płci, praw kobiet i ich wpływu na kształtowanie społeczeństwa.

W dzisiejszych czasach, w których kwestie równości płci, przemocy wobec kobiet i prawa reprodukcyjne są nadal istotnymi wyzwaniami, głos kobiet w sztuce staje się szczególnie ważny. Sztuka może odgrywać rolę narzędzia społecznego dialogu, przynosząc ważne spojrzenie na te kwestie i inspirując do działania. Dlatego promowanie i wspieranie sztuki kobiet, jak również innych artystycznych głosów, jest niezmiernie istotne w naszym społeczeństwie. To poprzez sztukę kobiety mogą wyrażać swoje doświadczenia, opowiadać swoje historie i walczyć o zmiany, które przynoszą równość i sprawiedliwość.