Choroba jak greckie fatum [„Strzępy”, reż. Beata Dzianowicz]
"Strzępy", drugi pełnometrażowy film fabularny Beaty Dzianowicz to skondensowana opowieść o upadku domu Pateroków, którego przyczyną jest choroba, niby-greckie fatum, nieubłaganie prowadząca do tragicznego finału.
Gerard grany przez nagrodzonego za tę właśnie rolę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych Grzegorza Przybyłę to uznany inżynier, który prowadzi zajęcia na politechnice. Jego pełne zawodowych sukcesów i górskich wypraw życie zostaje jednak wepchnięte w strefę lęku i mroku przez chorobę Alzheimera, która czyni w jego umyśle szybko postępujące spustoszenie. Z tą nową sytuacją musi zmierzyć się oprócz Gerarda jego najbliższe otoczenie. Adam, zagrany znakomicie przez Michała Żurawskiego, staje wobec dylematu, z którego nie ma dobrego wyjścia. Musi wybierać między swoim małżeństwem a opiekuńczą powinnością wobec ojca, który oddany do domu opieki jest samotny; stopniowo pochłania go tam pustka niepamięci, strachu i zagubienia. Gerard szybko traci ostatnie więzy świadomości z otaczającym światem, które Adam chce za wszelką cenę wzmocnić, ponownie nawiązać i utrzymać, choć jego heroiczne czy może szaleńcze działania, jak wysiłek Syzyfa, skazane są na porażkę.
Oprócz tego, że „Strzępy” są sprawnie opowiedzianą historią o chorobie Alzheimera, wyniszczającą zarówno jednostkę, jak i jej najbliższe otoczenie, oraz o granicach poświęcenia się opiece, w filmie Dzianowicz występuje poruszający wątek genetycznych inklinacji zwiększających prawdopodobieństwo zapadnięcia na chorobę, która odbiera pamięć i najgłębsze przyzwyczajenia, a więc sam rdzeń ludzkiej tożsamości. Wyniki badań mogą określić prawdopodobieństwo szybkiego ujawnienia się Alzheimera u Adama. Znajdują się one w zamkniętej kopercie. Jednak czy lepiej żyć w cieniu mogącej się niedługo wydarzyć katastrofy, czy lepsza jest niewiedza i zdanie się na ślepy los? Są to nieposiadające jednoznacznych odpowiedzi pytania, które wyraźnie stawiają przed publicznością twórcy „Strzępów”.
W nowym filmie Dzianowicz widać jej doświadczenie jako reżyserki przy realizacji filmów dokumentalnych. Konstruuje ona bowiem dzieło operujące realistycznym językiem, pozbawione zbędnych efektów i nieepatujące skrajnościami. Paterokowie to dobrze sytuowana, szczęśliwa, normalna rodzina (to w ogóle dość rzadki obraz w polskim kinie). Rodzina zresztą wspaniale zagrana – oprócz tego, że Przybył został zasłużenie uhonorowany nagrodą za drugoplanową rolę Gerarda, to świetne kreacje zaprezentowały też Agnieszka Radzikowska (Bogna) i Pola Król (Zoja). Ten realizm i zwykłość sprawiają, że łatwiej wniknąć w ekranowe życie Pateroków. To też niewątpliwie zasługa sprawnie poprowadzonej narracji, która oprócz poruszających obrazów choroby pokazuje rodzinną czułość oraz pełną humoru i bliskości relację między Adamem i jego córką, Zoją.
Dzianowicz w „Strzępach” przedstawia dramat, który wydarza się w wielu różnych domach. Gwałtowny rozpad pamięci i osobowości jednej osoby kwestionuje cały układ pozornie niezachwianych rodzinnych stosunków, więzi i wzajemnych zobowiązań. Całość jest dobrze skonstruowana, przekonująca i przejmująca. Jedynie zakończenie filmu może rozczarowywać, bo pozostawia wrażenie, jakby dla filmowego efektu i widowiskowej puenty poświęcone zostały psychologiczny realizm i złożoność więzi w rodzinie Pateroków. Pomimo tych niedoskonałości „Strzępy” to angażujące i zaangażowane kino na wysokim poziomie, o czym chyba mogą zaświadczyć nagrody zdobyte na gdyńskim Festiwalu Polskich Filów Fabularnych (dla najlepszego debiutu lub drugiego filmu, za najlepszą rolę drugoplanową dla Grzegorza Przybyła oraz Nagroda Onetu „Odkrycie Festiwalu”).
