Opłata reprograficzna dla twórców także od smartfonów, laptopów czy tabletów

Szanowni Państwo,

14 września br. Sąd Okręgowy w Warszawie opublikował wyrok w sprawie pozwu Stowarzyszenia Artystów Wykonawców (SAWP) przeciwko firmie SONY o zaległe opłaty reprograficzne.

To bardzo ważny dla wydawców i dziennikarzy wyrok. Jak Państwo wiedzą, Izba i inne organizacje twórców i producentów kultury od wielu – kilkunastu – lat podejmują starania o uaktualnienie listy tzw. czystych nośników (urządzeń służących do kopiowania utworów), od których przysługują opłaty reprograficzne. Lista ta jest archaiczna, nieaktualizowana od wielu lat. W staraniach tych chodzi przede wszystkim o smartfony – urządzenia najpowszechniej służące dziś do kopiowania, przechowywania i odtwarzania rozmaitych utworów: muzycznych i filmowych, ale i tekstów, w tym publikacji prasowych.

Brak reakcji kilku kolejnych rządów na postulaty całego świata kultury, w tym wydawców, spowodował podjęcie przez SAWP decyzji o wejściu na drogę sądową.

Niestety, postępowania tego typu trwają bardzo długo. Jak Państwo pamiętają, podobnie było w sprawie nieuprawnionego korzystania z treści prasowych przez niektóre firmy pressclippingowe. Wówczas ciężar dochodzenia praw przed sądem wzięli na siebie dwaj wydawcy (Polityka i Infor), a wspierane przez IWP i Repropol procesy zostały uwieńczone sukcesem, ale ciągnęły się przez dziesięć lat!

Proces SAWP przeciwko SONY trwał 13 lat, ale w maju br. Sąd uznał, że opłata reprograficzna powinna być odprowadzana od wszystkich urządzeń umożliwiających kopiowanie utworów, w tym również od smartfonów.

Wyrok z 31 maja 2023 roku jest przełomowy i może mieć wpływ na działania organizacji zbiorowego zarządzania, w tym Repropolu. Jednocześnie nadal niezbędne są działania wydawców (i innych zainteresowanych środowisk – twórców i producentów), aby dokonały się odpowiednie zmiany w prawie, a przede wszystkim, by producenci i importerzy zaczęli wypłacać środki będące należną twórcom rekompensatą z tytułu kopiowania utworów.

Podkreślamy: katalog tych urządzeń wciąż nie obejmuje smartfonów, a jak stwierdził Sąd Okręgowy w Warszawie, twórcom należy się rekompensata od „wszystkich urządzeń zdolnych do pozyskiwania kopii w ramach własnego użytku osobistego”, bez względu na treść rozporządzenia Ministra Kultury.

Trzeba oczywiście pamiętać, że to wyrok w pierwszej instancji, pozwana firma SONY złożyła apelację od wyroku, a producenci smartfonów już rozpoczęli kampanię podważania tego orzeczenia. Należy mieć nadzieję, że w drugiej instancji wyrok korzystny dla SAWP, a także dla nas wszystkich, zostanie utrzymany. To jedna ze spraw kluczowych dla wydawców i dziennikarzy – gdyby sprawa smartfonów została wreszcie załatwiona zgodnie z naszymi postulatami – przede wszystkim ze zdrowym rozsądkiem i przyzwoitością – miałoby to bardzo wielkie, pozytywne skutki finansowe dla dziennikarzy i wydawców. Izba Wydawców Prasy będzie nadal podejmowała starania w tej sprawie. Podobnie, jak powstałe z inicjatywy Izby Stowarzyszenie Repropol, które zajmuje się m.in. reprografią i jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jest właściwą organizacją do repartycji m.in. tych środków.

O sprawie wyroku sądu pisze szeroko „Dziennik Gazeta Prawna” z dnia 25 września, za zgodą redakcji załączamy poniżej scan artykułu.

Link do artykułu z DGP w wersji PDF

Link do pełnej wersji artykułu w PDF

Będziemy Was informować o dalszych działaniach w tej sprawie, liczymy też na wszelkie możliwie wsparcie działań Izby i Repropolu – organizacyjnie i medialne.

Z poważaniem

Marek Frąckowiak