Film rozświetla mrok świata [o jubileuszowej edycji Festiwalu EnergaCAMERIMAGE w Toruniu]

30. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego EnergaCAMERIMAGE w Toruniu dobiegła końca. Jak co roku niezwykła atmosfera tego wydarzenia udzielała się zarówno widzom, jak i twórcom, którzy przyjechali do Polski z całego świata. Mijając grupy ludzi z festiwalowymi identyfikatorami, można było usłyszeć różne języki i różne opinie. Wszystkich łączyło jedno – język filmu.

Goście, goście…

 

Festiwal EnergaCAMERIMAGE jest międzynarodowym świętem operatorów i to na ich pracy skupia się uwaga jurorów oraz widzów. Organizatorzy umiejętnie łączą jednak sztukę operatorską z innymi dziedzinami sztuki filmowej. Dlatego też gośćmi festiwalu są nie tylko autorzy zdjęć, ale także reżyserzy, scenografowie czy aktorzy.

 

Z widzami spotkali się w tym roku m.in. operatorzy Mandy Walker, Jean-Marie Dreujou i Claudio Miranda, dokumentalista Alex Gibney, autorzy scenografii Sarah Greenwood i Jean Rabasse, dekoratorka Katie Spencer i reżyserzy Sam Mendes, Jean-Jacques Annaud, Baz Luhrmann, Joseph Kosinski czy Lech Majewski. Część nazwisk może nie kojarzyć się od razu z konkretnym tytułem filmu, wystarczy jednak przejrzeć filmografie poszczególnych twórców, by zrozumieć, jak ważną rolę odgrywają oni we współczesnym kinie i jak wiele filmów z ich udziałem mieliśmy okazję do tej pory obejrzeć.

 

Spotkania wokół kreacji obrazu

 

Lista nazwisk jest o wiele dłuższa, ponieważ większości seansów towarzyszyły rozmowy z twórcami w trakcie sesji Q&A organizowanych po projekcjach. Odbywały się też seminaria, podczas których specjaliści z branży dzielili się swoim doświadczeniem. Niezwykła była możliwość porozmawiania z autorami zdjęć czy z reżyserami, wymiana poglądów, wyjaśnianie wątpliwości czy poznawanie tajników sztuki filmowej. Z tej części programu korzystali przede wszystkim ci uczestnicy festiwalu, którzy na co dzień pracują na planie lub uczą się w szkołach filmowych. Dla nich również dużą atrakcją był EnergaCAMERIMAGE Market, czyli przestrzeń, w której wystawcy prezentowali najnowszy sprzęt operatorski oraz najnowocześniejsze technologie rejestracji obrazu.

 

Festiwal nagród

 

Podczas jubileuszowej edycji festiwalu wyświetlonych zostało 226 filmów z całego świata. W programie znalazły się zarówno produkcje wysokobudżetowe, jak i skromne dzieła twórców, którzy pomimo niewielkich nakładów finansowych i technicznych wykreowali niezwykłe kadry. Projekcje konkursowe oceniało 11 składów jurorskich, w których pracowało 38 jurorów z całego świata. Podczas gali finałowej, która odbyła się 19 listopada, poznaliśmy laureatów i wyróżnionych twórców. Oto oni (pełna lista nagrodzonych znajduje się na końcu artykułu) :

 

KONKURS GŁÓWNY

Złota Żaba: „Tár” (zdj. Florian Hoffmeister, reż. Todd Field)

Srebrna Żaba: „BARDO, fałszywa kronika garści prawd” (zdj. Darius Khondji, reż. Alejandro G. Iñárritu)

Brązowa Żaba: „Living” (zdj. Jamie D. Ramsay, reż. Oliver Hermanus)

 

NAGRODA FIPRESCI

Nagroda Międzynarodowego Jury Krytyków FIPRESCI dla najlepszego filmu: „BARDO, fałszywa kronika garści prawd” (zdj. Darius Khondji, reż. Alejandro G. Iñárritu)

 

NAGRODA DYREKTORA FESTIWALU

„Elvis” (zdj. Mandy Walker, reż. Baz Luhrmann)

„Top Gun: Maverick” (zdj. Claudio Miranda, reż. Joseph Kosinski)

 

KONKURS FILMÓW POLSKICH

Najlepszy Film Polski: „Kobieta na dachu” (zdj. Ita Zbroniec-Zajt, reż. Anna Jadowska)

 

NAGRODA PUBLICZNOŚCI

„Elvis” (zdj. Mandy Walker, reż. Baz Luhrmann)

 

NAGRODY SPECJALNE FESTIWALU EnergaCAMERIMAGE przyznawane były w ciągu całego tygodnia, przy okazji pokazów filmowych i podczas Gali Otwarcia i Zamknięcia. Oto laureaci:

 

Specjalna Nagroda dla Scenografki – Sarah Greenwood

Nagroda Specjalna im. Krzysztofa Kieślowskiego dla Reżysera – Sam Mendes

Nagroda Specjalna za Wybitne Osiągnięcia w Reżyserii – Baz Luhrmann

Nagroda dla Reżysera za Wybitne Osiągnięcia w Dziedzinie Wideoklipów – Joseph Kahn

Nagroda za Osiągnięcia w Dziedzinie Wideoklipu – Vance Burberry

Nagroda Specjalna za Wybitne Osiągnięcia w Sztuce Aktorskiej – Andrzej Seweryn

Retrospektywy

 

Tegoroczny laureat Nagrody Specjalnej za Całokształt Twórczości, Stephen H. Burum, powiedział, że uhonorowanie jego pracy to wyróżnienie dla przeszłości, ale jednocześnie hołd dla przyszłości. Festiwal przypomina w ten sposób największych twórców kina i ich dzieła, które wpłynęły na kolejne pokolenia filmowców. Tym razem można było obejrzeć retrospektywę filmów wspomnianego laureata, a także reżyserki, Ulrike Ottinger (Nagroda za Awangardowe Osiągnięcia w Sztuce Filmowej), i dokumentalisty Alexa Gibneya (Nagroda za Wybitne Osiągnięcia w Filmie Dokumentalnym).

 

Kino z Ukrainy

 

Festiwal EnergaCAMERIMAGE oddał w tym roku część swojej przestrzeni twórcom z Ukrainy. W ramach sekcji pozakonkursowych odbył się przegląd Ukraińskiego Kina Poetyckiego, Ukraiński Festiwal Sztuki Operatorskiej KINOKO oraz Pokazy Specjalne Festiwalu Filmów Etnograficznych OKO.

 

Wystawy

 

Wydarzeniom filmowym towarzyszyły dwie wystawy. W siedzibie Fundacji Tumult na Rynku Nowomiejskim i w Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu oglądać można retrospektywną wystawę „Ryszard Horowitz. Fotokompozycje 1969-2022”. W CSW wystawa potrwa do 27 listopada. Druga z nich, pod nazwą „Tumult w malarstwie lat 1979-1985 / Made in Cologne. Mülheimer Freiheit”, prezentuje dzieła grupy niemieckich malarzy neoekspresjonistów działających w Kolonii w pierwszej połowie lat 80. Kuratorem wystawy jest Marek Żydowicz, a prace podziwiać będzie można do połowy kwietnia przyszłego roku.

 

Film rozświetla mrok świata

 

Ciekawą klamrę jubileuszowej edycji festiwalu stworzyły filmy otwarcia i zamknięcia. Pierwszy z nich to „Imperium światła” ze zdjęciami Rogera A. Deakinsa w reżyserii Sama Mendesa, drugi zaś to najnowsze dzieło Stephena Spielberga ze zdjęciami Janusza Kamińskiego pt. „Fabelmanowie”. Oba obrazy oparte są na doświadczeniach z dzieciństwa reżyserów i oba w niezwykły sposób traktują o dorastaniu i miłości do kina. Zarówno Mendes, jak i Spielberg szczególną wagę przywiązują do roli światła – nie tylko w kadrach, ale i w życiu bohaterów oraz w naszej codzienności.

 

Do metaforyki światła nawiązał też dyrektor festiwalu, Marek Żydowicz, który podczas Gali Zamknięcia określił przestrzeń toruńskiego festiwalu jako jasną polanę otoczoną mrocznym lasem. To prawda – kino rozjaśnia rzeczywistość, daje narzędzia, za pomocą których możemy mówić o wolności, pokoju, miłości i o wartościach, które są trwałe i które pomagają budować przyszłość, a jednocześnie pozwalają wyrazić sprzeciw wobec brutalności i obojętności otoczenia.

 

Tym jasnym przesłaniem zakończyła się 30. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego EnergaCAMERIMAGE w Toruniu. Nie pozostaje nam nic innego, jak cierpliwie czekać na przyszły rok, kiedy to 11-18 listopada 2023 znów będziemy słyszeć przed każdą projekcją festiwalowy motyw z filmu „Ostatni Mohikanin” i zanurzymy się w świat kina, który istnieje dzięki światłu…

 

Pełna lista nagrodzonych:

 

KONKURS GŁÓWNY

Złota Żaba: „Tár” (zdj. Florian Hoffmeister, reż. Todd Field)

Srebrna Żaba: „BARDO, fałszywa kronika garści prawd” (zdj. Darius Khondji, reż. Alejandro G. Iñárritu)

Brązowa Żaba: „Living” (zdj. Jamie D. Ramsay, reż. Oliver Hermanus)

 

NAGRODA FIPRESCI

Nagroda Międzynarodowego Jury Krytyków FIPRESCI dla najlepszego filmu: „BARDO, fałszywa kronika garści prawd” (zdj. Darius Khondji, reż. Alejandro G. Iñárritu)

 

NAGRODA DYREKTORA FESTIWALU

„Elvis” (zdj. Mandy Walker, reż. Baz Luhrmann)

„Top Gun: Maverick” (zdj. Claudio Miranda, reż. Joseph Kosinski)

 

KONKURS FILMÓW POLSKICH

Najlepszy Film Polski: „Kobieta na dachu” (zdj. Ita Zbroniec-Zajt, reż. Anna Jadowska)

 

NAGRODA PUBLICZNOŚCI

„Elvis” (zdj. Mandy Walker, reż. Baz Luhrmann)

 

KONKURS ETIUD STUDENCKICH SZKÓŁ FILMOWYCH I ARTYSTYCZNYCH

Nagroda Studencka im. Laszlo Kovacsa – Złota Kijanka: „Magdalena” (zdj. Enrico Silva, reż. Michael Lazovsky); szkoła: American Film Institute Conservatory (AFI)

Srebrna Kijanka: „Stwór” (zdj. Ignacy Ciszewski, reż. Damian Kosowski); szkoła: Szkoła Filmowa w Łodzi

Brązowa Kijanka: „Entreterrestres” (zdj. Dani Benejam, reż. Lucas Parra); szkoła: Cinema and Audiovisual School of Catalonia (ESCAC)

 

KONKURS DŁUGOMETRAŻOWYCH FILMÓW DOKUMENTALNYCH

Złota Żaba – za najlepszy film dokumentalny: „Kash Kash” (zdj. Jonas Schneider, reż. Lea Najjar)

 

KONKURS KRÓTKOMETRAŻOWYCH FILMÓW DOKUMENTALNYCH

Złota Żaba – za najlepszy krótkometrażowy film dokumentalny: „Łyk benzyny” (zdj. Adric Watson, reż. Jess Kohl)

 

KONKURS DEBIUTÓW REŻYSERSKICH pod patronatem Stowarzyszenia Filmowców Polskich

Najlepszy debiut reżyserski: „Love According to Dalva” (zdj. Caroline Guimbal, reż. Emmanuelle Nicot)

 

KONKURS DEBIUTÓW OPERATORSKICH pod patronatem Stowarzyszenia Filmowców Polskich

Najlepszy debiut operatorski: „Love According to Dalva” (zdj. Caroline Guimbal, reż. Emmanuelle Nicot)

 

KONKURS WIDEOKLIPÓW

Najlepszy wideoklip: Emmit Fenn „Light That Shines Through” (zdj. David Około, reż. Conner Bell)

 

KONKURS SERIALI TELEWIZYJNYCH

Najlepszy odcinek serialu: „Ogrodnicy” (zdj. Erik Wilson, reż. Will Sharpe)

 

KONKURS SPOTÓW REKLAMOWYCH „FUNDUSZE EUROPEJSKIE W KADRZE”

Organizowany we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego

 

Najlepszy spot reklamowy (do 45 sekund)

Nagroda Główna: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego – „Zmieniamy Łódzkie – Powrót rodziców na rynek pracy”

Wyróżnienie: Województwo Podkarpackie – „Fundusze Europejskie pomogą Ci znaleźć przepis na własny sukces”

Nagroda Publiczności: Województwo Kujawsko-Pomorskie – „Fundusze Europejskie: zmieniamy wspólnie nasz region”

 

Najlepszy spot reklamowy (do 3 minut)

Nagroda Główna: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego – „Odkryj Kujawsko-Pomorskie”

Wyróżnienie: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie – „Życie bez barier”

Nagroda Publiczności: ex aequo Województwo Mazowieckie – Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych – „Czarna Dama” i Województwo Kujawsko-Pomorskie – „Odkryj Kujawsko-Pomorskie”

 

Nagroda Specjalna

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego – „Fundusze Europejskie: zmieniamy wspólnie nasz region”