Muzyka a nasze samopoczucie

TOMASZ CIEĆWIERZ: Muzyka ma niepodważalny wpływ na nastrój człowieka. Jej słuchacze intuicyjnie wybierają odpowiednie dla siebie utwory. Odczuwany poziom energii oraz samopoczucie decydują, że ludzie wybierają słuchanie określonej muzyki, która przyczynia się do wyzwolenia u nich pożądanego stanu emocjonalnego. Oddziałuje na fizjologię oraz psychikę człowieka, dzięki czemu ludzie odczuwają jej wpływ na własny nastrój. Na jej odbiór ma wpływ również pierwotny stan emocjonalny w jakim znajduje się słuchacz.

Muzyka wpływa na układ krwionośny i oddechowy. Zaobserwowano wzrost częstości uderzeń serca przy słuchaniu muzyki wesołej. Z kolei osoby słuchające smutnych i dramatycznych utworów, których długość nie przekraczała trzech minut wykazywały różnicę pod względem miar częstości uderzeń serca, oddechu oraz przewodnictwa elektrycznego skóry (Bartlett, 1999 za: Kudlik, Czerniawska, 2011). Świadczy to o odczuwanym poziomie napięcia. Zaobserwowano, że słuchanie smutnej muzyki obniża tętno oraz częstość oddechu.

Głównym fizjologicznym przejawem wpływu muzyki na nastrój jest aktywacja autonomicznego układu nerwowego. Muzyka budzi emocje, które uruchamiane są dzięki jej rytmowi i tempu. To właśnie one wpływają na aktywację autonomicznego układu nerwowego. Ma to wpływ na poziom doznawanego przez człowieka pobudzenia.

Muzyka oddziałuje także na produkcję przez mózg neuroprzekaźników. Wpływa na wydzielanie epinefryny, noradrenaliny, serotoniny, dopaminy (Panksepp i Bernatzky, 2002), które mają znaczący wpływ na nasz nastrój. Badacze twierdzą, że w mózgu istnieją specjalne struktury odpowiedzialne za odbiór muzyki i jej znaczenia. Z kolei reakcja emocjonalna na nią jest efektem współdziałania wielu obszarów. Zaangażowane są ośrodki zainteresowania, emocji, nagrody i motywacji. Różnimy się jako ludzie, stąd też tak odmienna reakcja każdego z nas na muzykę, odmienne gusta słuchaczy.

Głównym powodem, dla którego ludzie słuchają muzyki, jest dostarczenie sobie przeżyć emocjonalnych. Muzyka wykorzystywana jest również przez słuchających jako środek do regulowania własnego nastroju. Badania pokazują, że doznania muzyczne są niezależne od wykształcenia muzycznego. Słuchacze bez muzycznego wykształcenia odbierają i oceniają emocje jakie niesie muzyka tak samo trafnie jak profesjonalni muzycy (Bigand, Poulin-Charronnat, 2006).

Muzyka bardzo często wywołuje wspomnienia i przywołuje określone myśli. Zdarza się, że określony utwór kojarzy się człowiekowi z konkretną sytuacją, którą w życiu przeżył. Może to być np. pierwsza randka, pierwszy taniec czy inne wydarzenie. Słysząc utwór, który kojarzymy z określoną sytuacją, możemy doświadczyć wspomnień.

Ludzie słuchają muzyki także celem doznania przyjemności natury estetycznej. Można podziwiać dany utwór pod względem jego harmonii oraz czystości brzmienia, czego doświadczają osoby z wykształceniem muzycznym i melomani. Rozpatrując kwestię upodobań muzycznych należy natomiast zwrócić uwagę na indywidualne preferencje każdego słuchacza. Jedni ludzie będą gustować w muzyce klasycznej, inni z kolei w ostrym rockowym brzmieniu. Dźwięki, które jednych będą zachwycać, dla innych mogą wydać się odrażające i wpływać negatywnie na ich samopoczucie.

Muzyka wpływa również na funkcjonowanie poznawcze. Jej pozytywny wpływ na uczenie się opisuje efekt Mozarta. Badacze Raucher, Shaw i Ky (1993 r.) wykazali, że grupa, która słuchała 10 minutowego fragmentu sonaty D-dur Mozarta uzyskała istotnie wyższe wyniki w zadaniu ze skali mierzącej zdolności czasowo-przestrzenne w porównaniu z grupą relaksującą się przez ten czas w ciszy. Badanie dowodzi jednak, że polepszenie wyników uczenia się ma związek nie tyle z samym słuchaniem Mozarta, ile z wpływem tej muzyki na samopoczucie słuchaczy. Tym na co faktycznie wpływa muzyka Mozarta jest poziom pobudzenia oraz nastrój. [...]

Podsumowując można powiedzieć, że w życiu człowieka muzyka odgrywa znaczącą rolę. Budząc emocje i wprawiając w określony nastrój sprawia, że ludzie chętnie jej słuchają. Jest również elementem kultury dostępnym dla szerokiego grona odbiorców. Bogata w różnorodne style i gatunki daje możliwość zaspokojenia indywidualnych gustów każdego człowieka.

{źródło: www.psychologia.net.pl}