V Międzynarodowy Festiwal Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie | 17–25 listopada 2023

Festiwal, organizowany od 2018 roku przez Narodowe Centrum Kultury ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odwołuje się do tradycji krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Podczas Eufonii wykraczamy poza ścisłe definicje geograficzne, prezentując bogactwo muzyczne regionu rozciągającego się od Bałkanów, poprzez Rumunię i Austrię, kraje Grupy Wyszehradzkiej, Ukrainę i Białoruś, po kraje bałtyckie, a nawet skandynawskie na północy oraz Gruzję i Armenię na wschodzie. Eufonie to jedyny taki festiwal na świecie, który popularyzuje dziedzictwo muzyczne tego obszaru.

Już po raz piąty Festiwal Eufonie zabierze nas w podróż po meandrach regionu. Wydarzenie przez pół dekady swojego istnienia bez wątpienia znacząco wzbogaciło polską scenę muzyczną, otwierając przestrzeń dla prezentacji zarówno różnych nurtów, gatunków i dzieł składających się na muzyczne dziedzictwo regionu Europy Środkowo-Wschodniej. W tym roku różnorodna oferta repertuarowa nawiązuje do tematu przewodniego, którym są tradycje ludowe odzwierciedlające tożsamość narodową, stanowiące niewyczerpane źródło inspiracji dla twórców.  To właśnie w kulturze tradycyjnej znajdziemy najwięcej cech wspólnych naszego regionu. Eufonie to również inspirujące spotkania z wybitnymi postaciami i indywidualnościami artystycznymi ze świata muzyki.

W tym roku Narodowe Centrum Kultury wspólnie z Ministerstwem Kultury zaprasza do Warszawy na 14 wydarzeń. Przez 9 dni na festiwalowych scenach w  Filharmonii Narodowej, Zamku Królewskim, Teatrze Palladium, Kościele Ewangelicko-Augsburskim Świętej Trójcy, Kościele Wszystkich Świętych (Plac Grzybowski) oraz w klubie Mała Warszawa wystąpi ok. 700 artystów z 12 państw (Estonia, Armenia, Słowenia, Polska, Włochy, Niemcy, Węgry, Wielka Brytania, Izrael, Słowacja, Czechy, Ukraina), w tym 8 orkiestr, 3 chóry, 9 dyrygentów, 12 solistów. Usłyszymy muzykę kompozytorów z 15 państw (Finlandia, Czechy, Słowenia, Polska, Austria, Węgry, Ukraina, Włochy, Rumunia, Kanada, USA, Estonia, Armenia, Serbia, Wielka Brytania). Zaprezentowane zostaną 3 prapremiery.

Przygotowano projekty interdyscyplinarne, łączące muzykę i taniec (potańcówka, a więc występ Zespołu Pieśni i Tańca Olza oraz Kapeli Lipka to novum podczas Eufonii) oraz muzykę z obrazem (pokaz zrekonstruowanego, pierwszego słowackiego filmu pełnometrażowego Jarosława Siakela Janosik z 1921 roku, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, zilustrują na żywo muzycy z  zespołu Bashavel oraz Sinfonietty Žiliny). Podczas Eufonii odbędzie się też prawdziwie multimedialny spektakl: usłyszymy koncertowe wykonanie muzyki do filmu Chłopi autorstwa Łukasza L.U.C. Rostkowskiego, ilustrowane fragmentami filmu oraz kulisami powstawania tej niezwykłej malowanej animacji.

Tak jak przed rokiem, gdy goszczono na festiwalu symfoników wiedeńskich, również i teraz mocnym punktem programu będzie koncert inauguracyjny: przed polską publicznością wystąpi jedna z najbardziej rozpoznawalnych orkiestr na świecie – założona w 1930 roku BBC Symphony Orchestra, pod dyrekcją estońskiego dyrygenta Olariego Eltsa (Estonia), z wybitnym solistą Vadimem Gluzmanem (Izrael). Brytyjscy symfonicy, mimo napiętego kalendarza, przyjęli zaproszenie na Festiwal.

Na finał Festiwalu zaprezentowana zostanie pełna, dwuczęściowa wersja Jutrzni Krzysztofa Pendereckiego, którą uczcimy 90. rocznicę urodzin Mistrza. Z monumentalnym dziełem zmierzy się ok. 230 artystów, w tym znakomici soliści, Chór Filharmonii Narodowej, Poznański Chór Chłopięcy oraz Sinfonia Varsovia, pod dyrekcją Zsolta Nagy’a (Węgry), który wystąpi podczas Eufonii po raz trzeci. 

Specjalnym wydarzeniem towarzyszącym festiwalowi będzie wystawa w gmachu Filharmonii Narodowej (16.11 – 03.12), poświęcona znakom ideograficznym obecnym w zapisie Kosmogonii Krzysztofa Pendereckiego, napisanej na 25-lecie ONZ.

Ekspozycja zawierać będzie sygnowane przez Krzysztofa Pendereckiego grafiki wykonywane techniką akwaforty, przedstawiające zapis znaków stosowanych przez Mistrza w rękopisie utworu, które zostały przeniesione na matrycę przez artystę grafika Zygmunta Piotrowskiego, oraz szkic partytury drukowany na płótnie.

Tegoroczny festiwal to 3 prapremiery:

• Projekt Europolifonie, Weroniki Grozdew-Kołacińskiej oraz Piotra Pierona (utwór na zamówienie festiwalu), złożony z pieśni wielogłosowych z Ukrainy, Bułgarii, Albanii, Chorwacji, Włoch, Litwy i Polski, usłyszymy w wykonaniu sekstetu wokalnego ProMODERN.
• Premierowo zaprezentowane zostaną też Wariacje podwójne na gitarę i harfę Mikołaja Góreckiego, których nowa wersja na harfę i gitarę dedykowana została zespołowi ACh Duo. Utwór stanowi zamówienie festiwalowe.
• Koncertową premierą będzie wykonanie muzyki filmowej autorstwa L.U.C.-a (Łukasza Rostkowskiego) do malowanej ekranizacji Chłopów, w wykonaniu ok. 100 artystów. Na scenie pojawi się zarówno sam kompozytor, jak też wschodząc gwiazda polskiej dyrygentury Anna Sułkowska-Migoń (zwyciężczyni ubiegłorocznego konkursu La Maestra w Paryżu).

Film, wyprodukowany z udziałem NCK, który jest polskim kandydatem do Oscara, obecnie wyświetlany jest w polskich kinach (światową premierę miał już m.in. w Toronto czy Londynie).

Presto poleca uwadze widzów także pierwsze polskie wykonania współczesnych utworów fińskich i słoweńskich (autorstwa Lotty Wennäkoski – znanej, fińskiej kompozytorki oraz wielokrotnie nagradzanej kompozytorki słoweńskiej Niny Šenk, której dzieła były prezentowane w Europie i USA).

Tradycją Eufonii jest osobisty udział w festiwalu wybitnych współczesnych kompozytorów. W poprzednich odsłonach Eufonii swoją obecnością festiwal zaszczycili Maestro Krzysztof Penderecki, Arvo Pärt czy Walentyn Sylwetrow. W tym roku zaproszenie przyjęli m.in. Mikołaj Górecki, Lotta Wennäkoski, Nina Šenk, Eric Sessler. Gościem Eufonii w tym roku będzie też Lady Camilla Jessel Panufnik i Jeremy Panufnik. Podobnie jak podczas minionych edycji Eufonii będą też wyróżnienia i nagrody dla zasłużonych.

Festiwal Eufonie został doceniony przez ministrów kultury Polski, Czech, Słowacji i Węgier. W czerwcu podczas szczytu grupy V4 w Bratysławie wręczono na ręce dyrektora NCK, dr hab. Rafała Wiśniewskiego, prof.ucz. Międzynarodową Nagrodę Wyszehradzką dla Narodowego Centrum Kultury za popularyzację dziedzictwa, wymiany kulturalnej pomiędzy krajami wyszehradzkimi, angażowanie znakomitych osobistości i instytucji z krajów V4. Ministrowie wzięli pod uwagę różnorodną działalność NCK, ale przede wszystkim docenili wyjątkową rolę festiwalu Eufonie. 

***

Wzorem poprzednich edycji wśród wykonawców znalazły się uznane orkiestry, wybitni soliści oraz niezwykli dyrygenci. Będą występować w najlepszych salach koncertowych Warszawy, jak np.: Filharmonia Narodowa / Zamek Królewski/ Teatr Palladium / Mała Warszawa/ monumentalne kościoły: Kościół Ewangelicko-Augsburski Świętej Trójcy, Kościół Wszystkich Świętych (Plac Grzybowski).

Szczegółowy program i bilety: www.eufonie.pl

Mecenasem V Międzynarodowego Festiwalu Eufonie jest PKN Orlen.

Partnerzy: Filharmonia Narodowa, Polskie Radio Dwójka, IAM, Central European Music Forum, Warner Music Poland, Muza – Polskie Nagrania, Waves Bratislava

Patroni medialni: PAP, TVP, TVP Kultura, Polskie Radio, Presto, Polmic.pl

Partner redakcyjny: Polska Press wraz z portalem i.pl