Jak wielką moc posiada śpiew? [zakończył się projekt edukacyjny Tropiciele w Muzykowicach]

Katowice to miasto o bogatych tradycjach amatorskiego ruchu muzycznego. Nieprzerwanie od ponad 100 lat działają tutaj chóry i orkiestry dęte, grupy zrzeszające entuzjastów wspólnego muzykowania. Katowiczanie wspólne muzykowanie mają w krwiobiegu.

Niestandardowa edukacja, wychodzenie poza „szkolną ławę”, bazowanie na spontanicznej, szczerej dziecięcej ekspresji, potencjał twórczy młodych umysłów. To mocna podstawa nowatorskiego projektu edukacyjnego Tropiciele w Muzykowicach – żywioł teatru operowego realizowanego przez Fundację Konsek Kultury.

Na spotkanie z pomysłodawczynią Tropicieli, Aleksandrą Rudzką-Kurdyś, i Aleksandrą Rybak-Żymłą, która zajmuje się wydarzeniem od strony organizacyjnej, przyjechałam ze sporym zainteresowaniem, ponieważ edukacja muzyczna jest tematem bliskim memu sercu.

Obie Aleksandry z pasją opowiadały o pomyśle, ich autorskim, drugim z kolei (pierwsza edycja odbyła się online z powodu pandemii). Widać było, że mierzą się z wyzwaniem, jakim jest wprowadzenie tematyki teatru opery w dziecięcy świat. Uczestnikami bowiem tego eksperymentu edukacyjnego są uczniowie początkowych klas Społecznej Szkoły Podstawowej OMEGA w Katowicach. Z kolei Grzegorz Eckert, reżyser happeningu będącego zwieńczeniem tego eksperymentu, zdawał sobie sprawę, że stoi przed nim zadanie zapanowania nad charakterystycznym dla młodego wieku chaosem, dziecięcym szybkim zapałem do działania i równie szybkim działania znudzeniem. Happening z elementami improwizacji był pomysłem Igi Eckert. Jej niezaprzeczalnie doskonała znajomość percepcji młodego człowieka i umiejętności nawiązania z nim kontaktu, panowanie nad młodzieńczym żywiołem dają ogromną szansę na powodzenie tego edukacyjnego doświadczenia. Można zakochać się w takim nauczaniu.

Projekt przyjął formułę swoistej gry, której finałem jest happening w miejskiej przestrzeni, a dokładnie w dwóch katowickich centrach handlowych. Miejscach wydawałoby się mało ze sztuką związanych. A jednak. Supersam oraz Silesia City Center udostępniają swoje komercyjne przestrzenie działaniom, których celem jest edukacja artystyczna. Młodzi wykonawcy happeningu mają zatrzymać nas w konsumenckim pędzie. Uwieść swoją spontanicznością, naturalną radością, inspirować do alternatywnego zakupom sposobu spędzania wolnego czasu: zachęcić do pójścia do teatru, na tańce, do kina czy opery.

Sami wykonawcy, przygotowując się do tego występu, wzięli udział w pięciu warsztatach, zdobywając poszczególne „sprawności”:

Pogromcy tanecznych kroków – warsztat przeprowadzony w Ogólnokształcącej Szkole Baletowej w Bytomiu, podczas którego uczestnicy warsztatu poznali elementy tańca klasycznego.

Odkrywcy dyrygenckich tajemnic – uczestnicy zwiedzili Filharmonię Śląską i obserwowali współpracę dyrygenta z orkiestrą, przyswajając sobie taktowanie.

Mistrza Wcieleń – dzieci mogły poznać tajniki pracy śpiewaka i aktora, zajęcia z emisji głosu oraz akcji scenicznej odbyły się na wydziale aktorsko-wokalnym Akademii Muzycznej w Katowicach.

Konstruktora Scenicznych Rozmaitości – dzieci zapoznały się z funkcjonowaniem pracowni technicznych działu teatralno-filmowego Muzeum Historii Katowic.

Z kolei warsztat na sprawność Chórmajstra przybliżył im pracę chórmistrza i chóru.

Wspólne śpiewanie z podziałem na głosy oraz w kanonie jest kulminacją katowickiego happeningu. Młodzi artyści zapytają słowami piosenki o to, jak wielką moc posiada śpiew. Jestem przekonana, że przypadkowi widzowie (odbiorcami happeningu bowiem będą klienci centrów handlowych) podśpiewywać będą pod nosem właśnie te słowa. Genialna muzyka Ludwika van Beethovena tak łatwo nie wypuści nas ze swoich objęć. Nie da się bowiem nie zwrócić uwagi na niewątpliwy urok młodych artystów, którzy z przejęciem poszukiwać będą odpowiedzi na to intrygujące pytanie.

Czy odpowiedź jest na nie prosta?

Cytując klasyka: „Śpiewać każdy może, czasem lepiej lub czasem gorzej”. Zdecydowanie najlepiej jednak jest poszukać nowatorskich, nawet eksperymentalnych form nauczania i uczenia się. System edukacji, jak każdy inny system, z czasem się dewaluuje. Rozwój technologiczny ciągnie za sobą konieczność rozwoju emocjonalnego, duchowego. Pewne formy porozumiewania się, a sztuka jest jedną z dziedzin do tego właśnie służącą, opiera się na przekazie emocjonalnym. Muzyka ma niesamowity wpływ na nastrój człowieka, działa nie tylko na psychikę, ale również fizjologię. Wprowadza pozytywne emocje, które uruchamiane są między innymi dzięki jej rytmowi i tempu, rozwija wyobraźnię, redukuje stres, poszerza horyzonty, uwrażliwia. Śpiew jako czynność sama w sobie wpływa pozytywnie na ludzki organizm, rozluźnia mięśnie, dotlenia, ćwiczy przeponę. A uczyć się i mieć związane z tym pozytywne odczucia jest sprawą bezcenną. Eksperymentalna synteza sztuk, wychodzenie ze sztuką w komercyjną przestrzeń, zaangażowanie młodych artystów do wykonania „dorosłych” zadań – to wszystko ma szansę stać się nową drogą doświadczania świata. Budowanie relacji, mikrospołeczności zebranej wokół wspólnej sprawy, którą w tym wypadku jest publiczny występ artystyczny, to doświadczenie niezaprzeczalnie bezcenne po trudnym odczuciu pandemicznej izolacji. Zaangażowanie pomysłodawców oraz realizatorów projektu daje nadzieję, że ta nowatorska, łącząca w sobie teorię i praktykę metoda edukacji od najmłodszych lat będzie kontynuowana i udoskonalana. Obserwując próbę generalną finału happeningu Tropiciele w Muzykowicach – żywioł teatru operowego, trzymałam mocno kciuki za wszystkich uczestników projektu:

• dzieci ze Społecznej Szkoły Podstawowej OMEGA w Katowicach,

• Aleksandrę Rudzką-Kurdyś, pomysłodawczynię projektu edukacyjnego,

• Aleksandrę Rybak-Żymłę i Agnieszkę Nowok-Zych, opiekunki projektu,

• Igę Eckert, opiekunkę projektu, autorkę happeningu,

• Grzegorza Eckerta, reżysera happeningu,

• Ewę Nowrocką, wychowawczynię klasy.

Partnerami wydarzenia są Filharmonia Śląska, Opera Śląska, Muzeum Historii Katowic, Szkoła Społeczna Omega, Szkoła Baletowa w Bytomiu, Miejski Dom Kultury Koszutka.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz współfinansowano z budżetu Miasta Katowice.