Dekonstrukcja i rekonstrukcja tradycji [Plenerowa scena muzyczna festiwalu Re:tradycje Lublin 18–20.08.2023]

Festiwal Re:tradycje to nowa nazwa, pod którą funkcjonuje znana i lubiana impreza, jaką jest lubelski Jarmark Jagielloński organizowany przez Warsztaty Kultury w Lublinie. Od kilkunastu lat cieszy się on niesłabnącą popularnością wśród mieszkańców Lublina oraz okolic. Jego głównym celem jest zaznajomienie współczesnego odbiorcy z szeroko pojmowaną kulturą ludową, wraz z jej specyfiką, przekazywanymi od pokoleń podaniami, zwyczajami, tradycjami i obrzędami. Przez kilka dni goście festiwalu mają okazję zapoznać się z tajnikami ludowego rękodzieła, mogą nabyć regionalne produkty spożywcze wprost od ich wytwórców oraz wziąć udział w rozmaitych pokazach, warsztatach, potańcówkach i koncertach.

Do najciekawszych punków programu Re:tradycji należą niewątpliwie plenerowe koncerty odbywające się na Błoniach pod Zamkiem. W tym roku na muzycznej scenie wydarzenia odbył się inauguracyjny koncert re:tradycja. Lubelscy widzowie mogli wspólnie odkrywać dźwięki charakterystyczne dla polskiej części Polesia, krainy, w której przenikają się języki, kultury oraz tradycje Polski, Białorusi i Ukrainy. Na scenie wystąpili: Poleski Skład Smyczkowy, zespół Polesie_PL oraz światowej sławy kompozytor Atanas Valkov i Jagoda Valkov. Ludowe melodie w nowoczesnej aranżacji Valkova zyskały nowoczesny, zaskakujący sznyt, nie tracąc przy tym swego lokalnego kolorytu. Dodatkowy atut stanowił mocny kobiecy wokal artystek zespołu Polesie_PL: Agnieszki Szokaluk, Julity Charytoniuk oraz Ewy Grochowskiej, wykonujących pieśni weselne, zalotne i miłosne. Znakomicie akompaniowali im członkowie Poleskiego Składu Smyczkowego, dzięki czemu można było usłyszeć zdolności: Mateusza Niwińskiego, Pauli Kinaszewskiej, Piotra Herdy, Bartka Woźniaka, Agnieszki Niwińskiej i Jana Tarkowskiego.

Zaplanowany na sobotę koncert francuskiej grupy Lolomis został niestety odwołany z powodów zdrowotnych, co zostało jednak lubelskiej publiczności wynagrodzone aż dwoma koncertami, w których mogła uczestniczyć w piękny niedzielny wieczór. Repertuar zespołu Odpoczno stanowiły głównie melodie nawiązujące do pieśni ziemi opoczyńskich (choć znalazła się w nim również melodia inspirowana japońskim haiku oraz kompozycja poświęcona skrzypkowi Władysławowi Koperkiewiczowi). Szczególne brawa należą się grającemu na skrzypcach Marcinowi Lorencowi oraz śpiewającej Joannie Szczęsnowicz, których doskonałe muzyczne dopełnienie stanowili Marek Kądziela (gitara) oraz Piotr Gwadera (perkusja). Jedynego mankamentu koncertu można się natomiast dopatrzeć w problemach z nagłośnieniem, sprawiającym, że niektóre ze słów utworów brawurowo wykonywanych przez Szczęsnowicz były trudne do zrozumienia.

W zupełnie inne regiony przeniósł zgromadzonych rumuński zespół Balkan Taksim. Wchodzący w jego skład muzycy, Sașa-Liviu Stoianovici oraz Alin Zăbrăuțeanu, zaprezentowali kompozycje odwołujące się do niezwykle różnorodnego środowiska kulturowego Bałkanów. W ich repertuarze znalazły się melodie m.in.: serbskie, tureckie, bułgarskie i macedońskie. Tradycyjne pieśni, zachowujące zwykle oryginalną linię melodyczną, wyśpiewywane przykuwającym uwagę, lekko zachrypniętym głosem wokalisty, uzupełnianym przez dźwięki charakterystycznych instrumentów ludowych, stanowiły bezsprzecznie ciekawą i nietuzinkową propozycję, którą należy uznać za wspaniałe zwieńczenie festiwalu. Jeśli doda się do tego wyznanie, iż artystom zdarza się zmieniać pieśni wojenne w miłosne, ponieważ „nie lubią wojny”, trudno nie poczuć się całkowicie… rozbrojonym.