Pisanki i palmy wielkanocne
Od blisko 60 lat Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu przygotowuje w okresie świąt Wielkiej Nocy wystawę poświęconą ozdobom i rekwizytom wielkanocnym. Będzie można zobaczyć różnorodność pisanek, palm i stroików świątecznych, gliniane baranki i ceramiczne ptaki, kwiaty z papieru i ozdobne pająki. Ekspozycję wzbogacą archiwalne fotografie i współczesne nagranie z obrzędu święcenia pokarmów.
„Święta wielkanocne, przypadające w tym samym czasie co wczesnowiosenne zrównanie dnia z nocą, to w dorocznej obrzędowości ludowej czas szczególny, w którym obrzędy religijne, tradycja ludowa i świat przyrody splatają się w jedno. A w obrzędowości wielkanocnej wyjątkową rolę odgrywają dwa najważniejsze rekwizyty tego święta: pisanka i palma wielkanocna” – mówi kuratorka Agnieszka Szepetiuk-Barańska.
Zdobienie jaj to element sztuki ludowej, a zarazem jedna z najbardziej żywotnych dziedzin plastyki obrzędowej, w której pielęgnowana jest tradycyjna stylistyka. Na wystawie będzie można zobaczyć różne techniki zdobnicze na przykładzie prac kilkudziesięciu twórców z terenu głównie Dolnego Śląska i Opolszczyzny. Pokazane zostaną pisanki precyzyjnie zdobione technikami batikową, rytowniczą i aplikacyjną, wśród nich jaja oklejane rdzeniem sitowia, słomą czy miniaturowymi wycinankami. Widzów zachwycą opolskie „kroszonki” i jaja ze zdobieniami nawiązującymi do motywów huculskich, suwalskich, rzeszowskich i kaszubskich. Nie zabraknie także zdobniczych motywów orawskich, petrykowskich, krymsko-tatarskich i naddnieprzańskich.
Na ekspozycji będą także palmy, które w Niedzielę Palmową, zwaną też Kwietną lub Wierzbną, niesione są w uroczystych procesjach. Palmie przypisywano właściwości ochronne, życiodajne, zdrowotne i dobroczynne, a moce te potęgowało poświęcenie jej w kościele. Na Dolnym Śląsku dominowały palmy wykonywane według wzorów wileńskich, których tradycyjne przykłady oraz współczesne wariacje będą mogli zobaczyć widzowie. Wyplatane z suszonych i barwionych traw, ziół i kwiatów oraz ułożone w misterne wzory, zachwycą zwiedzających.
„Wszystkie prezentowane w tym roku prace zostały wykonane i dostarczone przez aktywnie działających twórców, co czyni ekspozycję niezwykłym doświadczeniem badawczym i antropologicznym. To okazja do obserwowania rozwoju, kierunku zmian i artystycznych trendów tworzenia rekwizytów i ozdób wielkanocnych. Po zakończeniu wystawy wybrane prace trafią do muzealnych zbiorów” – tłumaczy Agnieszka Szepetiuk-Barańska.
Tegoroczną ekspozycję wzbogaci współczesne nagranie z obrzędu święcenia pokarmów, które zostanie zestawione z archiwalnymi fotografiami z badań terenowych z zakresu obrzędowości wielkanocnej, prowadzonych na Dolnym Śląsku przez wrocławskie Muzeum Etnograficzne w latach 60. XX w. Poza tym nie zabraknie barwnych stroików, kwiatów z bibuły, ptaszków z ceramiki, glinianych baranków oraz wielu innych ozdób wykorzystywanych do świątecznego przystrojenia domu.
Wydarzenie od 11 marca do 27 kwietnia 2025
Kuratorka: Agnieszka Szepetiuk-Barańska
