Udział Opery Bałtyckiej w międzynarodowym projekcie „Butterfly”
Opera Bałtycka bierze udział w międzynarodowym projekcie Butterfly, którego efektem będzie stworzenie dzieła operowego oparte na działach proekologicznych, współpraca międzynarodowa, wymiana doświadczeń i wypracowanie dobrych praktyk tworzenia spektaklu operowego z poszanowaniem środowiska oraz zaangażowanie w proces twórczy młodych ludzi z trzech państwa partnerskich – Włoch, Finlandii oraz Polski.
Komunikat prasowy:
Rozpoczęcie współfinansowanego przez UE projektu w programie „Kreatywna Europa”. Projekt „Butterfly”: zwiększanie świadomości ekologicznej w tworzeniu opery mający na celu współtworzenie i współprodukcję nowej opery poświęconej zrównoważonemu rozwojowi środowiska.
Opera niezaprzeczalnie zajmuje wyjątkowe miejsce w historii kultury europejskiej. To jedyne dziedzictwo kulturowe, które zjednoczyło odbiorców całej Europie przy jednoczesnym zachowaniu różnorodności językowej. Gatunek, zrodzony z tradycji alegorycznych uroczystości i barokowej ekstrawagancji europejskich dworów, do tej pory nie traktował zrównoważonego rozwoju środowiska jako priorytetu. Opera słynęła wręcz z pewnej niefrasobliwości – niekiedy budowano nawet cały teatr, żeby wystawić jeden spektakl. Na szczęście, takie podejście to już przeszłość, i od wielu lat teatry operowe przechodzą nieustanną transformację, stając się nowoczesnymi ośrodkami kultury, łączącymi w sobie piękno, wydajność i tradycję. Obecnie opery stoją przed kolejnym wyzwaniem, jakim jest podjęcie działań o charakterze ekologicznym, mającym na celu zwiększanie świadomości społecznej w zakresie dobrego życia i ratowania naszej planety.
Projekt „Butterfly”: zwiększenie świadomości ekologicznej w tworzeniu opery ma na celu stworzenie nowego podejścia do zrównoważonego rozwoju w teatrach operowych przez rozpoznanie nowych przyjaznych środowisku praktyk związanych z produkcją, sceniczną prezentacją i promocją opery. W tym celu projekt przewiduje przejście przez cały proces współtworzenia i współprodukcji opery o zrównoważonym charakterze – od zamówienia kompozytorskiego przez produkcję po premierę spektaklu, a także późniejsze rozpowszechnianie sprawdzonych praktyk zrównoważonego rozwoju ze szczególnym uwzględnieniem zaangażowania młodych odbiorców w cały proces.
Działania projektowe
Opera stworzona w projekcie „Butterfly” będzie składać się z trzech trzydziestominutowych aktów (każdy przygotowany przez inny z krajów partnerskich), odpowiadających trzem historiom poświęconym tematyce środowiska naturalnego: wodzie, ziemi i powietrzu. Do współprodukcji zostaną zaangażowani trzej kompozytorzy (i libreciści) z trzech partnerskich teatrów operowych uczestniczących w projekcie.
Koncepcja dzieła i libretto opery zostaną opracowane w pierwszym etapie współtworzenia, w którym wezmą udział uczniowie szkół średnich z trzech państw partnerskich – Włoch, Polski i Finlandii – za pośrednictwem cyklu webinariów. Następnie zostanie ogłoszony międzynarodowy konkurs kompozytorski, w którym zostanie wybranych trzech kompozytorów muzyki do historii opracowanych przez uczniów w pierwszym etapie. Wybrani kompozytorzy i libreciści będą następnie współpracować z zespołem kreatywnym i dyrektorami artystycznymi projektu w dwóch rezydencjach artystycznych we Włoszech i w Polsce. Projekt zakończy (maj 2025 roku) premiera opery napisanej i przygotowanej w teatrach partnerskich i podczas spotkań online. Na potrzeby produkcji końcowej zostaną wykorzystane w znacznym stopniu zaawansowane technologie cyfrowe, a cały projekt wskaże możliwe do podjęcia środki i działania w ramach zrównoważonej produkcji operowej.
Dzięki wykorzystaniu nowych technologii (AR, VR) będą jednocześnie prowadzone warsztaty na temat współtworzenia i współprodukcji zrównoważonej opery. Umożliwią one podzielenie się ekologicznymi praktykami, które sprawdzono i wykorzystywano podczas pracy nad spektaklem. Zwieńczeniem projektu będzie, zorganizowane w Belgii, spotkanie przedstawicieli państw partnerskich, naukowców oraz wybranych interesariuszy i ekspertów, którzy wezmą udział w dyskusji panelowej podsumowującej „Butterfly”.
Wizja liderów projektu
Świat sztuk scenicznych od dawna interesował się tematem zrównoważonego rozwoju i stylem życia współczesnego społeczeństwa. Poprzez ten projekt chcemy odpowiedzieć na sugestie ze strony przedstawicieli młodego pokolenia, aby przeprowadzić ambitny proces, który z jednej strony odniesie się do kwestii środowiska, a z drugiej będzie stanowił eksperyment w obszarze opery z wykorzystaniem zrównoważonego procesu produkcyjnego. Dzięki wsparciu programu Kreatywna Europa projekt będzie okazją do spotkania instytucji kultury z młodymi ludźmi z różnych krajów Europy.
Aldo Sisillo, dyrektor Teatro Comunale di Modena
Udział Opery Bałtyckiej w Gdańsku w projekcie „Butterfly: zwiększanie świadomości ekologicznej w tworzeniu opery” to niespotykana okazja do zrealizowania wielowymiarowego przedsięwzięcia we współpracy z partnerami z całej Europy. Poprzez zaangażowanie młodych ludzi w proces współtworzenia nowego dzieła inspirowanego ideą zrównoważonego rozwoju oraz realizację koprodukcji, weźmiemy udział w procesie, który wytyczy nowe ścieżki w tworzeniu opery przyjaznej środowisku naturalnemu.
Romuald Wicza-Pokojski, dyrektor Opery Bałtyckiej w Gdańsku
Główni partnerzy
Projekt „Butterfly”: zwiększanie świadomości ekologicznej w tworzeniu opery jest projektem współfinansowanym przez Komisję Europejską w programie „Kreatywna Europa”, który będzie realizowany do stycznia 2026 r. przez konsorcjum pod przewodnictwem Teatro Comunale di Modena, jednego z wiodących teatrów operowych włoskich tradycji operowych „Teatri di tradizione”. Do konsorcjum dołączyły dwa inne teatry operowe – Opera BOX z Finlandii i Opera Bałtycka w Gdańsku (Polska). Włoskie stowarzyszenie non-profit AESS wniesie do projektu swoją wiedzę fachową w zakresie zrównoważonych praktyk, natomiast Heimspiel, agencja zajmująca się cyfrowymi formatami przedstawiania treści z siedzibą w Augsburgu (Niemcy), poprowadzi część projektu dotyczącą produkcji audiowizualnej. CUMEDIAE, międzynarodowa agencja non-profit z siedzibą w Brukseli świadcząca usługi doradcze w sektorze kultury i sektorze kreatywnym na skalę europejską, będzie odpowiadać za działania w zakresie komunikacji, współpracy z interesariuszami i rozpowszechniania informacji na temat projektu na jak największą skalę.
Partnerzy i sieci stowarzyszone
- Narodowy Akademicki Teatr Operowy w Kijowie (Ukraina) – teatr muzyczny uprawiający różne gatunki sztuki estradowej, w tym musicale, opery, koncerty i festiwale.
- ARS Electronica (Austria) – festiwal, nagroda, centrum muzealne ze stałą platformą prezentacji i produkcji, laboratorium do stałych eksperymentów w dziedzinie sztuki, technologii i nauk społecznych.
- GARR (Włochy) – ultraszerokopasmowa sieć przeznaczona dla społeczności badawczej i edukacyjnej we Włoszech. Jej głównym celem jest zapewnienie łączności o wysokiej wydajności oraz opracowanie innowacyjnych usług na potrzeby codziennej pracy naukowców, profesorów i studentów, a także na potrzeby współpracy międzynarodowej. Zapewni wsparcie za pośrednictwem projektu Lo.La na potrzeby zdalnych prób wideo dla muzyków.
- Miasto Modena – partner założycielski Fondazione Teatro Comunale di Modena, działający szczególnie aktywnie w dziedzinie cyfryzacji, zrównoważonego rozwoju środowiska i polityki europejskiej. Od 2021 roku jest kreatywnym miastem sztuki medialnej UNESCO. W latach 2019-2022 realizowało projekt europejskich miast o zerowej emisji (European Zero Carbon Cities) mający na celu zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, oraz strategię UE na rzecz zerowej emisji netto do 2050 r.
- Opera Europa – Europejska sieć ponad dwustu teatrów operowych, lidera projektu Next Stage w programie „Kreatywna Europa”, będzie zaangażowana w rozpowszechnianie wyników zrównoważonego rozwoju. Działania projektowe rozpoczną się w kwietniu 2023 r., a zakończą w 2026 r.
