13. Kompas Młodej Sztuki 2023
Od kilku lat możemy zauważyć nie tylko w Polsce wzmożone zainteresowanie sztuką współczesną, szczególnie młodą. Wiele galerii proponuje swoje usługi w zakresie tworzenia kolekcji, coraz więcej art konsultantów, coraz więcej aukcji sztuki najnowszej. Nie sztuką jest kupić pracę debiutanta – istotne jest mieć rozeznanie, którzy z nich mają szansę odnieść sukces, którzy już mają na swoim koncie spore osiągnięcia. Obiektywnym kompendium wiedzy na ten temat jest ranking najlepszych młodych artystów – Kompas Młodej Sztuki. Obiektywnym, na ile może być obiektywna ocena sztuki. Lista KMS to wynik głosowania kilkudziesięciu wysokiego szczebla ekspertów w dziedzinie sztuki.
Kompas Młodej Sztuki od początku istnienia, czyli od 2008 do 2022 (z roczną przerwą), publikowany był w „Rzeczpospolitej”. Ranking najpierw powstawał co dwa lata, od 2014 co roku – młodzi stali się modni i atrakcyjni cenowo.
KMS tworzą czołowe galerie sztuki współczesnej, prywatne i publiczne. W 13. już edycji typowało 85 placówek, m.in. Bunkier Sztuki, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, PGS w Sopocie, Miejski Ośrodek w Gorzowie, Galeria Bielska w Bielsku Białej, CSW Łaźnia, Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu, Bałtycka Galeria Sztuki, MOCAK oraz komercyjne: Galeria Starmach, Piękna Gallery, Nocny Art Patrol, mia Art Gallery, HOS Gallery, Propaganda, Krupa Gallery, Shefter Gallery, Galeria Wizytująca i Arttrakt. Szefowie bądź właściciele galerii zgłaszają po pięć nazwisk, ich zdaniem najlepszych artystów, którzy maksymalnie mogą mieć 35 lat. Głosujący kierują się ostatnimi osiągnięciami wskazanych twórców bądź uważają, że niektórzy z nich mają szansę w przyszłości odnieść sukces. Pierwszy artysta otrzymuje 5 punktów, drugi 4 itd. Suma punktów decyduje o pozycji w rankingu. Z tych subiektywnych opinii wyłania się lista najlepszych młodych twórców. Istotna jest też ilość notowań oraz podział głosów na galerie publiczne i prywatne. Warto podkreślić, że od początku istnienia rankingu czołówka Kompasu Młodej Sztuki to faktycznie artyści liczący się w świecie sztuki, nie tylko rodzimym. Ich prace wystawiane już w prestiżowych galeriach i instytucjach wzbogacają ważne kolekcje. Sztuka współczesna jest multimedialna, prace powstają w różnych stylistykach, technikach, poruszają różne tematy.
Na wyniki Kompasu Młodej Sztuki czekają nie tylko artyści, ale także galerie, domy aukcyjne, inwestorzy, kolekcjonerzy, którzy podejmując decyzje, często kierują się listą KMS. Przeciętnie tworzy je około 200 nazwisk, co biorąc pod uwagę ilość debiutujących twórców, jest listą bardzo elitarną. Jest to duże wyróżnienie znaleźć się wśród nominowanych przez uznanych profesjonalistów.
Wśród dotychczasowych liderów KMS największy sukces odniosła Ewa Juszkiewicz – dwukrotna zwyciężczyni (2014 ex aequo z Bartoszem Kokosińskim i 2015), aktualnie związana z czołową, nowojorską Gagosian Gallery. Jej surrealistyczny obraz „Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly)” w 2022 roku został wylicytowany w Christie’s za 1,5 mln dolarów.
W zeszłym roku liderem 12. KMS został Karol Palczak, nagrodą była indywidualna wystawa w Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu. We wcześniejszych latach zwycięzcy KMS: Irmina Staś, Łukasz Patelczyk i Agata Kus mieli ufundowany tygodniowy pobyt w Nowym Jorku przez Sławomira Góreckiego, kolekcjonera, właściciela Piękna Gallery.
W tym roku Sponsorem Nagród 13. KMS 2023 jest OmenaArt Foundation – nagrody finansowej (20 000 zł dla lidera KMS 2023), która zostanie wręczona przez prezeskę fundacji Omenę Mensah podczas Gali KMS 2023 oraz nagród rzeczowych w postaci tygodniowego pobytu na Malcie (w formie rezydencji artystycznej, z ewentualnym udziałem w Malta Biennale 2024) dla laureatów 3. pierwszych miejsc KMS 2023 (w przypadku wyników ex aequo – dla wszystkich zdobywców 3. pierwszych miejsc).
OmenaArt Foundation została powołana do realizacji projektów i inicjatyw w dziedzinie sztuki, designu oraz architektury. Fundacja konsekwentnie buduje swoją kolekcję, skupiając się na rzeźbie i obiektach przestrzennych oraz współczesnym malarstwie. Inwestuje w polskich artystów młodego pokolenia oraz wspiera instytucje związane ze sztuką. W przyszłości planuje stworzyć unikalną w tej części Europy kolekcję sztuki afrykańskiej. Fundacja w swoich działaniach łączy sztukę z nowymi technologiami i troską o środowisko. Dodatkowo, OmenaArt Foundation aktywnie wspiera rewitalizacje obiektów historycznych w Europie i w Polsce, m.in. malowideł ściennych, znajdujących się w Muzeum Pałacu w Wilanowie.
Omenaa Mensah to miłośniczka designu, architektury i sztuki, kolekcjonerka, promotorka młodych artystów oraz pomysłodawczyni Wielkiej Aukcji Charytatywnej „TOP CHARITY” – najbardziej prestiżowego wydarzenia charytatywnego w Polsce. Jest zaangażowana w budowanie świadomości społecznej i kulturowej polskiego biznesu. Omenaa Mensah pełni funkcję prezeski fundacji Omenaa Foundation i OmenaArt Foundation oraz wiceprezeski Rafał Brzoska Foundation.
Natomiast dla trzech najwyżej notowanych rzeźbiarzy w 13. KMS 2023 Galeria Sztuki ToTuart ufundowała nagrodę specjalną: organizację wystawy zbiorowej w głównej galerii ToTuart w Centrum Praskim Koneser w Warszawie, a także prezentację twórczości każdego z wyłonionych artystów w Codzienniku Artystycznym – autorskim instagramowym kanale Galerii Sztuki ToTuart, obserwowanym przez 50 tysięcy osób.
W tym roku Gala 13. KMS 2023 połączona z wystawą pokonkursową odbędzie się 30.11.2023 w warszawskim Teatrze 6. piętro, który jest partnerem wydarzenia.
Kama Zboralska
Propagatorka sztuki, kuratorka. Inicjatorka „Kompasu Młodej Sztuki” i „Kompasu Sztuki”. Autorka m.in. cyklu książek: „Sztuka inwestowania w Sztukę. Przewodnik po galeriach”, albumu „Galeria (-1) Polski Komitet Olimpijski. Wystawy sztuki współczesnej 2006–2016” (2016), „101 polskich artystów współczesnych. Wybitnych, uznanych, debiutujących” (2019) oraz publikacji „Kierunek – Sztuka” (2022). Wieloletnia kuratorka i inicjatorka powstania Galerii (-1) Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Od 2012 roku dyrektorka artystyczna Warszawskich Targów Sztuki. Członkini Rady Programowej OmenaArt Foundation. Prowadzi wykłady m.in. na Wydziale Sztuki Mediów ASP w Warszawie. Członkini ZAiKS-u.
Laureatka:
- Złotego i srebrnego medalu „Za zasługi dla polskiego ruchu olimpijskiego” przyznanych przez PKOI w dowód uznania za działalność w dziedzinie sport i sztuka,
- Nagrody Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie im. Feliksa „Manggha” Jasieńskiego za rok 2021, w kategorii dziennikarz,
- Nagrody Ambasador Promocji Sztuki przyznawanej przez Instytut Biznesu (2022).
