Siedem bram Jerozolimy Krzysztofa Pendereckiego w Centrum Kongresowym ICE Kraków
W sobotę, 2 listopada 2024 roku o godz. 18.00 w Centrum Kongresowym ICE odbędzie się nadzwyczajny koncert Filharmonii Krakowskiej z nowej serii FeelharmonICE, powstałej we współpracy z ICE Kraków. Podczas inauguracyjnego koncertu w Sali Audytoryjnej im. Krzysztofa Pendereckiego wykonane zostanie jedno z najważniejszych dzieł oratoryjnych kompozytora, Siedem bram Jerozolimy – w 91. rocznicę urodzin mistrza. Koncert odbędzie się w ramach Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie.
Siedem bram Jerozolimy to utwór skomponowany w 1996 roku w związku z jubileuszem trzech tysiącleci miasta. Siedmioczęściowa kompozycja oparta jest na tekstach psalmów oraz wybranych wersach z czterech ksiąg Starego Testamentu i przeznaczona na potężny aparat wykonawcy – pięcioro solistów śpiewaków, recytatora oraz trzy chóry i orkiestrę z rozbudowaną grupą perkusyjną. Na scenie Sali Audytoryjnej staną zatem Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej, Chór Polskiego Radia Lusławice oraz soliści: sopranistki – Iwona Hossa i Karolina Sikora, Anna Lubańska – alt, Rafał Bartmiński – tenor, Artur Janda – bas oraz Sławomir Holland w roli narratora. Całość poprowadzi Maciej Tworek.
Wybór wykonywanego dzieła jest znaczący i porusza szereg aktualnych kontekstów. Jerozolima jako miasto wszystkich głównych religii świata jest bowiem symbolem trwałości i odrodzenia, ale również upadku i konfliktu. „Takie jej cechy opiewa Biblia, takim widzimy je dzisiaj – jakby czas nie odgrywał żadnej roli, a ważne były tylko fundamentalne cechy żyjących tu ludzi – takie same od chwili utraty rajskiej niewinności. W tej mieszaninie religijnego uniesienia i nienawiści, szlachetnego przywiązania do ideałów i nędzy, szlachetności i bezradności w walce ze złem – poczucie wspólnoty ludzkiej rodziny staje się konkretem, od którego nie ma ucieczki, staje się przeznaczeniem. Człowiek, skazany na słabość, tylko w wierze znajduje źródło siły pozwalającej wciąż odbudowywać to, co zostało zniszczone w chwili upadku. Ale nawet wiara, jeśli zaślepiona, może stać się podłożem destrukcji. Nie wystarczy zatem wierzyć, trzeba jeszcze kochać – takie przesłanie zawierają losy Jerozolimy i ono właśnie stało się treścią dzieła Krzysztofa Pendereckiego” – czytamy w tekście Grzegorza Michalskiego, napisanym krótko po premierze utworu i jakże aktualnym trzydzieści lat później.
W partyturze monumentalnych Siedmiu bram Jerozolimy odnaleźć można brzmienia znane z wcześniejszych utworów Krzysztofa Pendereckiego – ciemne barwy instrumentów smyczkowych i dętych z Przebudzenia Jakuba, falsetowy śpiew z Raju utraconego czy mocne, organiczne chóry z Jutrzni. Muzyczny obraz miasta wypełniają brzmieniowo odległe światy – od Bliskiego Wschodu po cywilizację łacińską. „Plastyczny język Biblii i agresywny, dramatyczny kontekst dzisiejszej sytuacji Jerozolimy są w tym utworze odrealnione, uogólnione, stają się tworzywem wypowiedzi o znaczeniu symbolicznym i profetycznym. To nie przypadek, że dla wypowiedzenia swojej wizji Penderecki zmuszony był konstruować specjalne instrumenty, nisko brzmiące rury – tubafony” (G. Michalski).
Warto podkreślić również, jak wyjątkowi wykonawcy zaprezentują dzieło podczas koncertu w ICE Kraków. Zarówno zespoły Filharmonii Krakowskiej, którym przez szereg lat przewodził Krzysztof Penderecki, formalnie – jako ich dyrektor artystyczny, ale przede wszystkim jako autor wielu prawykonywanych przez nie i popularyzowanych w świecie dzieł, jak i soliści, którzy specjalizują się w wykonawstwie partii wokalnych jego oratoriów, a nade wszystko osoba dyrygenta – Macieja Tworka, który przez lata był prawą ręką mistrza i głównym interpretatorem jego twórczości, stanowią zapowiedź doskonałego wykonania, spójnego z intencją i zamysłem kompozytora.
