Kultura na marginesie dobroczynności. Nowy raport pokazuje, dlaczego Polacy rzadko wspierają tę sferę
Kultura i sztuka to jedne z najrzadziej wspieranych celów charytatywnych w Polsce. W ciągu ostatnich dwóch lat darowiznę na ten cel przekazało zaledwie 4% Polaków, a gdyby mogli oni rozdysponować hipotetyczny 1000 zł, na kulturę przeznaczyliby średnio tylko 17,60 zł. To niemal 14 razy mniej niż na cele związane ze zdrowiem. Nowy raport “Jak i dlaczego pomagam? Portret darczyńcy w Polsce” Fundacji Pomagam.pl pokazuje fundamentalny problem z postrzeganiem wartości i społecznego wpływu kultury.
Nasze wybory mówią o nas najwięcej. Także te związane z pomaganiem. Ten raport to lustro, w którym widzimy ogromną empatię, ale i wyraźną jej hierarchię. Wierzymy, że świadoma dobroczynność to fundament dojrzałego społeczeństwa obywatelskiego. Chcemy, by ta publikacja stała się początkiem rozmowy o tym, jak chcemy kształtować otaczający nas świat - opowiada Dobrosława Gogłoza, prezeska Fundacji Pomagam.pl.
Ratujemy, nie budujemy. Dlaczego kultura nie porusza?
Polacy najchętniej wspierają sprawy namacalne i bliskie emocjonalnie – takie, gdzie pomoc jest formą „ratunku”. W ciągu ostatnich dwóch lat najwięcej darowizn trafiło na zdrowie i niepełnosprawność (55,7%), zwierzęta (37,9%) oraz pomoc społeczną (36,4%). Kultura, podobnie jak edukacja czy rozwój lokalny, postrzegana jest jako zadanie systemowe, za które odpowiedzialne powinno być państwo lub biznes.
Dla wielu darczyńców ważna jest bezpośredniość i „namacalność” pomocy. Chcą widzieć konkretną historię, osobę czy też rezultat. Tam, gdzie potrzeba ma charakter bardziej abstrakcyjny, globalny lub polityczny, trudniej wzbudzić emocjonalny impuls. Część respondentów może również zakładać, że rozwiązanie tych problemów należy do instytucji publicznych, nie do sektora prywatnego - analizuje Sylwia Dobrzycka, przewodnicząca Rady Konsorcjum Filantropijnego.
Mecenat dla zamożnych i wielkomiejskich
Wsparcie dla kultury jest silnie skorelowane z dochodem i miejscem zamieszkania. Mieszkańcy największych miast (powyżej 200 tys.) wspierają kulturę ponad dwukrotnie częściej (6,2%) niż mieszkańcy wsi i małych miast (2,5%). Podobnie, im wyższy dochód, tym większa skłonność do donacji.
Geograficznie, największymi mecenasami okazują się mieszkańcy województwa małopolskiego (deklarowana kwota 30,54 zł z 1000 zł) i łódzkiego (29,85 zł) - Kraków jest więc słusznie nazywany kulturalną stolicą Polski. Na drugim biegunie znaleźli się mieszkańcy Dolnego Śląska, którzy na kulturę przeznaczyliby zaledwie 7,50 zł.
Męska filantropia i pokoleniowe różnice
Wbrew stereotypom, to mężczyźni częściej wskazują kulturę i sztukę jako cel swoich darowizn (5,5% vs. 2,6% kobiet). Największą dysproporcję widać jednak w Pokoleniu Z. Młode kobiety przeznaczyłyby na kulturę średnio 19,30 zł z hipotetycznego tysiąca. W tym samym czasie młodzi mężczyźni zadeklarowali najniższą kwotę w całym badaniu – zaledwie 5,79 zł. Najhojniejszym pokoleniem dla kultury okazali się Baby Boomers, którzy przeznaczyliby na nią średnio 20 zł.
Cyfrowa rewolucja omija kulturę?
Przeszkodą w pomaganiu często bywa nie brak pieniędzy, ale czasu. Dlatego popularnością cieszą się formy wsparcia, które są szybkie i proste, jak przekazanie 1,5% podatku (62,6%) czy zbiórki crowdfundingowe (39,7%). Rewolucję crowdfundingową w polskiej filantropii napędzają młodzi: ponad 45% osób z Pokolenia Z i Millenialsów wsparło cele społeczne właśnie w ten sposób. Darczyńcy cenią w zbiórkach transparentność i możliwość wspierania konkretnych, dobrze zdefiniowanych projektów. Sektor kultury wydaje się jednak nie korzystać w pełni z tego trendu, tracąc szansę na dotarcie do nowego pokolenia darczyńców, którzy oczekują transparentności, błyskawicznych płatności i poczucia realnego wpływu, jakie dają platformy cyfrowe. Dzisiejsi darczyńcy są prawie dwukrotnie bardziej skłonni do wpłaty na zbiórkę crowdfundingową, niż do dokonania wpłaty przez stronę internetową organizacji.
O raporcie “Jak i dlaczego pomagam? Portret darczyńcy w Polsce”
Raport został stworzony przez Fundację Pomagam.pl w oparciu o badanie metodą CAWI, w którym wzięło udział 1011 dorosłych mieszkańców Polski. Próba została dobrana w sposób reprezentatywny względem kluczowych zmiennych demograficznych: płci, wieku oraz województwa zamieszkania.
Raport „Jak i dlaczego pomagam? Portret darczyńców w Polsce” Fundacji Pomagam.pl jest dostępny za darmo na stronie: www.pomagam.pl/dlaczego-pomagam
