Delikatna porcelana i tony stali w Muzeum Śląskim w Katowicach

07.09.2024

mat. pras. Muzeum Śląskie w Katowicach

Mottem wystawy jest hasło „Piękne przedmioty są efektem pracy całego zespołu”, prowokujące nie tylko do wspomnień, ale i oceny systemu, w którym funkcjonował zakład. Najcenniejsze były relacje międzyludzkie. Tu rodziły się wieloletnie przyjaźnie, a także poznawali się przyszli małżonkowie – szczęśliwie fabryka pomagała odnaleźć się ludziom na całe życie. Był czas, że w przestrzeniach fabrycznej infrastruktury mieszkały rodziny i przychodziły na świat dzieci.

Wystawa Janina, Henryk, Anna. Ludzie i porcelana i jest próbą opowiedzenia, przy pomocy dwóch ogniw – porcelany i wypowiedzi byłych pracowników fabryki, o Zakładach Porcelany „Bogucice” w Katowicach jako miejscu łączącym historię przemysłu z pięknem sztuki użytkowej. Chcąc przybliżyć odbiorcom cykl produkcyjny w fabryce, staraliśmy się podkreślić wieloetapowość produkcji i zespołowość, pokazać ludzkie oblicze fabryki i przemysłu ceramicznego, wysunąć tym razem na pierwszy plan człowieka, a nie sam materiał, jakim jest porcelana.

Wypowiedzi byłych pracowników zakładu nacechowane są emocjami, wypływa z nich nostalgia, chociaż wielokrotnie podkreślano ciężkie warunki i fizyczny charakter pracy. Wśród opowieści o czynnościach i nabywaniu umiejętności, które pozwalały na wytworzenie podziwianej dzisiaj porcelany, są także wspomnienia na temat codziennych sytuacji. Oddaliśmy głos pracownikom, ponieważ nikt tak jak oni nie zna tej fabryki – byli jej częścią, a jej pierwiastek pozostał w nich do dziś.

Porcelana pochodząca z bogucickiej fabryki znajduje się w muzealnych i prywatnych kolekcjach, choć jest także używana w codziennym życiu. Z jednej strony budzi nostalgiczne wspomnienia o minionych czasach, z drugiej jest powszechnym elementem rutyny każdego dnia. Ekspozycja pokazuje przekrojowo asortyment produkowany na przestrzeni ponad czterdziestu lat. W prezentowanych obiektach widać zmieniającą się modę i indywidualne podejście projektantów do opracowywania różnych zagadnień.

Zakłady Porcelany „Bogucice” w Katowicach zostały powołane pod tą nazwą w 1950 roku, na terenie byłej Fabryki Porcelany „Giesche”, i prosperowały do 1993 roku. W początkowym etapie poszukiwano optymalnych rozwiązań – produkowano zarówno porcelanę elektrotechniczną, jak i stołową. Dosyć szybko zaniechano wytwarzania elementów elektrotechnicznych, a obok garniturów i serwisów pojawiła się galanteria. Podjęto także współpracę z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego, a w 1957 roku utworzono tzw. komórkę wzorcującą, tym samym zaczęto wypuszczać na rynek oryginalne projekty powstałe w bogucickim zakładzie.

Na ekspozycji prezentujemy serwisy stołowe, garnitury do mokki, kawy białej i herbaty, cały przekrój wazonów oraz galanterii. Nie mogło też zabraknąć figurek – małych form rzeźbiarskich.

Wystawa jest okazją, aby w jednym miejscu zobaczyć zarówno ikoniczne już dziś fasony garniturów Epos i Luna, jak i te mniej znane – Janinę i Roxanę. Są też oczywiście naczynia z najdłużej produkowanego w fabryce fasonu Maria Teresa. Wśród figurek pięknie prezentują się: Dziewczyna z gitarą, Pierwszy bal czy Kobieta z szalem.

Mamy nadzieję, że wystawa nie tylko umożliwi zapoznanie się z historią Zakładów Porcelany „Bogucice” z wielu perspektyw, ale także skłoni do refleksji nad znaczeniem człowieka w fabrycznej machinie i siłą zespołowego tworzenia. Porcelana, która towarzyszy nam na co dzień, jest wynikiem pracy wielu osób, choć złożoność produkcji nie jest widoczna w każdym obiekcie na pierwszy rzut oka.

Na wystawie znalazły się obiekty ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum w Gliwicach, Muzeum Historii Katowic w Katowicach, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu oraz obiekty z kolekcji prywatnych.

W stacjonarnym sklepiku muzealnym, na czas trwania wystawy, zwiększy się oferta asortymentu Porcelany Bogucice. W sprzedaży pojawią się patery z projektami p. Eryki Trzewik-Drost oraz Jana Sylwestra Drosta, które są współczesnymi repliki wzorów z lat 60. XX w.

Do wystawy zostały zaplanowane ciekawe spotkania, warsztaty oraz oprowadzania kuratorskie, które będą odbywać się nie tylko w siedzibie Muzeum Śląskiego w Katowicach, ale także np. w Fabryce Porcelany w Katowicach i Modelarni Ceramicznej KOSAK w Cieszynie.