RAVEL | MAKSYMIUK | SCHÖNBERG [koncert Sinfonii Iuventus]

„Moją wolą było napisanie koncertu z prawdziwego zdarzenia, czyli dzieła błyskotliwego, wyraźnie eksponującego wirtuozerię solisty, bez dążenia do przesadnej powagi. Za wzór miałem dwóch muzyków, którzy moim zdaniem stworzyli najlepsze przykłady tego typu kompozycji: Mozarta i Saint-Saënsa. Dlatego pierwotnie planowałem nazwać koncert mianem divertissement” – tak Maurice Ravel komentował swe późne, powstające na przestrzeni wielu lat arcydzieło: Koncert fortepianowy G-dur.

Ostateczną inspiracją była podróż do USA i fascynacja wspaniałym poziomem tamtejszych orkiestr, ale i żywą muzyką jazzbandów; pobrzmiewają w nim też echa pierwotnego planu oparcia koncertu o motywy muzyki baskijskiej. Barwne, efektowne, finezyjne dzieło zagra Paweł Kowalski, jeden z najbardziej wszechstronnych polskich muzyków, sięgający po rozległy repertuar, od Mozarta i Chopina do Panufnika, Kilara i Góreckiego, muzykę kameralną, filmową oraz jazz. Pianista był pierwszym po Krystianie Zimermanie wykonawcą Koncertu fortepianowego Witolda Lutosławskiego, który zagrał w Warszawie pod dyrekcją kompozytora.

Młody Arnold Schönberg nie odebrał akademickiego wykształcenia muzycznego, lecz ogromny talent i autodydaktyczna pasja pozwoliły mu szybko zdobyć świetny kompozytorski warsztat i zwrócić uwagę wymagającego środowiska muzycznego Wiednia. Gdy tworzył pierwotną wersję swych sławnych później „Gurre-Lieder”, miał już w dorobku świetny, nasycony niezwykle silną ekspresją smyczkowy sekstet „Verklärte Nacht”, którego zaawanasowana, chromatyczna harmonika wzbudziła wśród współczesnych podziw, ale też kontrowersje (premiera miała miejsce w 1902 roku). To utwór wciąż tonalny, ale wskazujący już drogę do przezwyciężenia tradycyjnego klasyczno-romantycznego idiomu. Jednoczęściowa kompozycja o swobodnej budowie przypominającej poemat symfoniczny odwołuje się do wiersza Richarda Dehmela – trudnego dialogu zakochanej pary w tytułową „rozświetloną noc” przy księżycowym blasku. W roku 1917 kompozytor opracował kameralny utwór na orkiestrę smyczkową, który zdobył znaczącą popularność.

Wielką atrakcją tego koncertu będzie obecność za dyrygenckim pulpitem Maestro Jerzego Maksymiuka, który w tym roku obchodził 85. urodziny. Niemal pół wieku temu rozkochał w sobie melomanów, prowadząc brawurowo Polskę Orkiestra Kameralną, a to przecież było tylko jedno z pól jego przebogatej aktywności. Dyrygował i dyryguje wieloma zespołami w kraju i za granicą, wszędzie budząc podziw dla swej niespożytej, zdumiewającej energii, która zdaje się promieniować na wszystkich muzyków i udzielać się słuchaczom. W wywiadzie z Jerzym Maksymiukiem (portal „Meakultura”, Magdalena Nowicka) padło pytanie: „Oprócz dyrygowania zajmuje się Pan także komponowaniem. Jako kompozytor, a jednocześnie dyrygent orkiestry, może Pan prowadzić wykonania własnych utworów. Czy jest to łatwe zadanie? – Nie, bo ma się większą tremę niż przy dyrygowaniu cudzych utworów. Tak, bo kto lepiej może znać zamysł utworu niż kompozytor”, odpowiedział Maestro. Publiczność koncertu będzie miała – nieczęstą przecież – okazję podziwiania interpretacji możliwie najbardziej adekwatnej, gdyż sam Jerzy Maksymiuk poprowadzi wykonanie swego utworu „Vers per archi” (2014). Ta miniatura zachwyca urodą brzmienia smyczkowego zespołu oraz zdumiewa bogatym spektrum emocji: jej łukowa forma rozpoczyna się i kończy epizodem pełnym liryzmu i nostalgii, zaś żywszy odcinek środkowy przynosi nastroje dramatyczno-rapsodyczne. Inspirację stanowiło wspomnienie bohaterskiej łączniki AK, zamordowanej przez Niemców w 1944 harcerki Hanny Czaki. „To niezwykłe bohaterstwo, ale też wyjątkowa wrażliwość. Dlatego mój utwór zaczyna się delikatnie, a potem niemal zanika…” – komentował autor. [pmac]

RAVEL | MAKSYMIUK | SCHÖNBERG

6 listopada 2021, godz. 19.00

Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie

Wykonawcy

Paweł Kowalski | fortepian

Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa

Jerzy Maksymiuk | dyrygent

Program

Maurice Ravel – Koncert fortepianowy G-dur

Jerzy Maksymiuk – Vers per archi

Arnold Schönberg – Verklärte Nacht op. 4

Organizator: Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa

Organizator zastrzega prawo do wprowadzania wszelkich zmian w koncertach, a także możliwość ich odwołania

Podczas wydarzenia obowiązują zasady ustalone w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wraz z ich aktualizacjami: https://www.gov.pl/web/koronawirus/aktualne-zasady-i-ograniczenia

Oświadczenie uczestnika wydarzenia w związku ze stanem epidemii SARS-COV-2:

Organizator: Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa

Organizator zastrzega prawo do wprowadzania wszelkich zmian w koncertach, a także możliwość ich odwołania

Sprzedaż biletów: Polskie Radio – www.bilety24.pl, www.eBilet.pl