Poznaj Eurydykę na Festiwalu Sacrum Profanum
Personaggi: Euridice Andrzeja Kwiecieńskiego i Madrigals Agaty Zubel zabrzmią trzeciego dnia (13.09) Festiwalu Sacrum Profanum w Muzeum Inżynierii Miejskiej. Oba utwory nawiązują do dziedzictwa muzyki dawnej: Kwieciński, zafascynowany barokiem, sięga po stylizacje i cytaty; Zubel natomiast odwołuje się do historycznego gatunku, prezentując własną, odważną jego interpretację. Z kolei podczas Festiwalu Misteria Paschalia muzykę elżbietańską w sobie właściwym stylu odczyta już dziś Raphael Rogiński – dobrze znany publiczności Sacrum Profanum. To przykłady twórczego dialogu i interakcji między tymi festiwalami, pozornie odległymi, ale nie powstającymi w próżni i zdolnymi do wzajemnych inspiracji.
Personaggi: Euridice to utwór wokalno-orkiestrowy z elementami akcji scenicznej, który daleki jest jednak od tradycyjnie pojmowanej opery, natomiast świetnie wpisuje się w gatunek teatru muzycznego. Podczas Sacrum Profanum dzieło Andrzeja Kwiecińskiego będzie miało światową premierę w wersji rozszerzonej. „Punktem wyjścia jest mit o Orfeuszu i Eurydyce – nie to jednak, co jest w nim powiedziane, lecz to, o czym milczy. Mit orficki odtwarza świat czysto męski, w którym Eurydyka jest jedynie bezbarwną dekoracją, bezimiennym w istocie wspomnieniem. Postać Eurydyki należy do wymiaru stworzonego z mirażu, iluzji, nawet jej śmierć jest dziełem przypadku. To postać z zaświatów, należąca do świata umarłych, tym samym do teatru. Utwór jest jednak nie tyle rytualnym odtworzeniem mitu, co raczej alchemicznym eksperymentem powołującym do życia istotę z »bezświatów«. Próbą wynalezienia głosu Eurydyki, głosu z początku zwielokrotnionego w wielości narracji, czysto hipotetycznego. Nie ma tu jednej obiektywnej wersji, a chór jako zbiorowość jedynie przydaje poczucia nierealności. Zbiorowość jest bezosobowa” – mówi o Personaggi: Euridice Andrzej Kwieciński, autor muzyki i współautor libretta, i kontynuuje: „Libretto w języku włoskim, zbudowane ze skrawków siedemnastowiecznych oper, tworzy poszarpaną narrację: Eurydyka nie wie, czym jest i co czuje. Czy cierpi, czy jest szczęśliwa – czy jest bohaterką, czy też może tylko świadkiem wydarzeń własnego życia? Echem powtórzonego tekstu? Cytaty z Georgiki Wirgiliusza, Metamorfoz Owidiusza oraz XVII-wiecznych oper bazujących na micie orfickim: Peri/Caccini/Rinuccini Euridice, Monteverdi/Striggio L’Orfeo, Landi/Landi La morte d’Orfeo, Rossi/Buti Orfeo, Sartorio/Aureli Orfeo – stanowią materię, z której formuję współczesny komentarz autorski”.
„Mit o Orfeuszu jest męską opowieścią. Dlatego właśnie byłam zainteresowana przedstawieniem jej z punktu widzenia Eurydyki. Bohaterka jest w piekle, rozdarta na części – 24. aspekty jej osobowości, które ze sobą współżyją, rozmawiają i kłócą się. Eurydyka jest personifikacją egzystencjalnych pytań ludzkości, jej obaw i dyskusji” – mówi o głównej bohaterce Nathalie Gendrot, współautorka libretta, i konkluduje: „Eurydyka jest zakorzeniona w odległej przeszłości. Jest zmuszona zachowywać się w pewien określony sposób, co stanowi odniesienie do barokowych gestów i języka poetyckiego; od tego brzemienia próbuje się uwolnić, by wyjść z piekła, swojego egzystencjalnego więzienia”.
Koncert otworzy cykl Madrigals Agaty Zubel, który w niecodzienny sposób odnosi się do tytułowych pieśni. To cykl utworów pozbawionych narracji czysto werbalnej – w przeciwieństwie do tradycyjnych madrygałów, w warstwie treściowej stanowiących codzienne, świeckie opowieści. W swojej kompozycji Agata Zubel zawiera jednak czytelny i podobnie intensywny ładunek emocjonalny, czyniąc to jednak za pośrednictwem wokaliz i innych współczesnych technik wokalnych.