Podróże w czasie na Festiwalu "ORGANy PLUS+" [zapowiedź i harmonogram wydarzeń]

Festiwal ORGANy PLUS+ to światowej sławy artyści, unikatowe organy, nieznany repertuar i wspaniała akustyka gotyckich kościołów Św. Trójcy i Św. Jana w Gdańsku oraz oryginalnego neogotyckiego kościoła Św. Jana Bosko na Oruni.

Nikt nie przypuszczał, że rok 2020 będzie tak dziwny i trudny dla kultury. Wszyscy cierpią z powodu pandemii, która uniemożliwiła, bądź opóźniła różne nasze aktywności. Kultura, jako najbardziej delikatna dziedzina życia społecznego, ucierpiała także bardzo mocno. Tegoroczny festiwal ORGANy PLUS+ miał się odbyć, jak zwykle, w dwóch odsłonach – wiosennej i jesiennej, niestety sytuacja w kraju nie pozwoliła na zaproszenie artystów i widowni w czerwcu, a zaplanowane koncerty musiały zostać przełożone na jesień. Do ostatniej chwili nie było pewne czy słuchacze spotkają się z muzyami festiwalowymi po raz pierwszy tylko on-line….Jednak udało się !!! Organizatorzy zapraszają na dziewięć niepowtarzalnych koncertów które odbędą się w ramach festiwalu ORGANy PLUS+ w dniach 2-14.10.2020 w trzech gdańskich kościołach. 

2.10.2020 + Gronau
godz. 19.00, kościół Św. Trójcy
Na obrzeżach Rzeczypospolitej
Marek Pilch (Wrocław) – organy
Stolzer Ensemble (Wrocław)

Szósta edycja festiwalu ORGANy PLUS+ rozpocznie się w piątek 2 października o godz. 19.00 we franciszkańskim kościele Św. Trójcy mocnym zderzeniem kultury lokalnej i spoza naszego regionu. Wybitny organista śląski Marek Pilch i niezwykły męski zespół wokalny Stolzer Ensemble przygotowali program złożony z dzieł organowych gdańskiego organisty i kompozytora Daniela Magnusa Gronaua, który na początku swojej artystycznej kariery był organistą w kościele Św. Anny należącym do kompleksu klasztornego Św. Trójcy, oraz szesnasto- i siedemnastowiecznych dzieł wokalnych ze zbiorów śląskich opartych na chorale protestanckim. Jak słuchacze się wkrótce przekonają muzyka na południowych i północnych granicach Rzeczypospolitej była bardzo zróżnicowana, choć w obu wypadkach wypływała z tradycji luterańskiej.

3.10.2020 + Bach in Gdańsk I (1699)
godz. 19.30, kościół Św. Trójcy
Pierwsi nauczyciele
Andrzej Szadejko (Gdańsk) – organy
Michał Grabczuk (Gdańsk) – baryton

To musiało kiedyś nastąpić na naszym festiwalu! Johann Sebastian Bach to gigant muzyki organowej, bez którego trudno ją sobie wyobrazić, ale…także kompozytor, którego twórczość jest wykorzystywana ponad miarę. A ponieważ festiwal ORGANy PLUS+ słynie z niebanalnych pomysłów, szukaliśmy formuły, która pokazywałaby twórczość kantora z Lipska w taki sposób, w jaki jeszcze nigdy w Polsce nie była prezentowana na żywo. W sobotę 3 października o godz. 19.30 w kościele Św. Trójcy organizatorzy rozpoczną po raz pierwszy w Polsce nową serię koncertów prezentujących chronologicznie twórczość organową Jana Sebastiana Bacha. W ten sposób wraz z  Andrzejem Szadejką – dyrektorem artystycznym festiwalu oraz Michałem Grabczukiem - utalentowanym młodym barytonem, będzią mogli obserwować krok po kroku, jak rodził się i rozwijał muzyczny geniusz wielkiego kompozytora. Pierwszy koncert przedstawi pierwsze kroki muzyczne nastoletniego Bacha, które badacze jego twórczości w ostatnich czasach skrupulatnie odsłonili oczom słuchaczy.

4.10.2020 + Trąbka
godz. 16.30, kościół św. Jana Bosko
Fin de siècle w muzyce frakofońskiej
Marek Fronc (Wrocław) - organy
Paweł Hulisz (Gdańsk) – trąbka

W ostatnim czasie w Gdańsku oprócz unikatowych organów we franciszkańskim kościele Św. Trójcy zrekonstruowano dwa inne instrumenty, które ze względu na swoje wysokie walory artystyczne zasługują na włączenie do ekskluzywnej formuły festiwalu ORGANy PLUS+. Jednym z nich są neoromantyczne organy Eduarda Witteka z 1911 roku w salezjańskim kościele pw. Św. Jana Bosko na Oruni. Ten wybitny instrument umieszczony w przepięknej akustyce niezniszczonego w czasie ostatniej wojny neogotyckiego wnętrza kościoła salezjanów pozwoli przedstawić Państwu repertuar poszerzony o dzieła kompozytorów przełomu wieków dziewiętnastego i dwudziestego zgodnie z praktyką wykonawczą swojej epoki. Pierwszy koncert na tym instrumencie przeniesie nas do krajów Beneluksu. W niedzielę 4 października o godz. 16.30  wystąpi młody polski organista Marek Fronc z Wrocławia. Wraz z nim zagra nie mniej znany gdański trębacz – Paweł Hulisz. Obaj muzycy zaprezentują w oruńskiej świątyni późnoromantyczną muzykę kompozytorów frankofońskich przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Oprócz polskiego debiutu belgijskiego muzyka atrakcją będzie też program, w którym oprócz organowych dzieł uznanych kompozytorów, jak np. Cesar Franck pojawią się również premierowe kompozycje artystów nam nieznanych, przygotowane specjalnie na ten koncert.

5.10.2020 + Schumann
godz. 19.00, Centrum Św. Jana
Koncert monograficzny
Andreas Rothkopf (Niemcy) - organy

We współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury festiwal rozszerza ofertę programową festiwalu ORGANy PLUS+ włączając do formuły kolejny klejnot dziedzictwa kultury Gdańska i  Pomorza - zrekonstruowane w tym roku organy Johanna Rhodego z 1761 roku w kościele Św. Jana, które w swoim czasie były uznawane za jedne z najnowocześniejszych w Europie. Ten model budownictwa organowego, a przede wszystkim stylistyka brzmienia, która rozwinęła się w drugiej połowie osiemnastego wieku na naszym terenie, była charakterystyczna dla muzyki organowej w centralnej Europie przez niemal sto lat.

Tak więc pierwszy przedłużony weekend festiwalu ORGANy PLUS+ 2020 zakończy się w poniedziałek 5 października o godz. 19.00 w Centrum Św. Jana koncertem monograficznym wybitnego niemieckiego organisty, profesora Akademii Muzycznej w Kolonii – Andreasa Rothkopfa, który jako wybitny znawca muzyki klawiszowej Roberta Schumanna w 210 rocznicę śmierci kompozytora zaprezentuje wszystkie jego dzieła na organy i fortepian pedałowy na nowo zrekonstruowanych organach, których stylistyka jest charakterystyczna dla muzyki tego niemieckiego romantyka.

9.10.2020 + Gade
godz. 19.00, Centrum Św. Jana
Skandynawski romantyzm
Andrzej Białko (Kraków) - organy
Jadwiga Kowalska (Kraków) – organy

W piątek 9 października o godz. 19.00 w kościele Św. Jana rozpoczniemy drugą serię koncertów festiwalu ORGANy PLUS+ 2020, gdzie we współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury rozszerzamy ofertę programową festiwalu włączając do naszej ekskluzywnej formuły kolejny klejnot dziedzictwa kultury Gdańska i  Pomorza - zrekonstruowane w tym roku organy Johanna Rhodego z 1761 roku w kościele Św. Jana, które w swoim czasie były uznawane za jedne z najnowocześniejszych w Europie. Pozostaniemy w stylistyce romantycznej. Tym razem osią repertuarową koncertu będzie twórczość i postać duńskiego kompozytora z początku dziewiętnastego wieku – Nielsa Gadego, który wywarł wpływ na wielu innych skandynawskich i niemieckich kompozytorów. Utwory samego kompozytora, jemu dedykowane oraz jego własne transkrypcje kompozycji Jana Sebastiana Bacha usłyszymy w wykonaniu duetu utytułowanych krakowskich organistów, profesora tamtejszej Akademii Muzycznej – Andrzeja Białko oraz jego żony - Jadwigi Kowalskiej. Po raz drugi będziemy mogli się przekonać, jak znakomicie wyprzedzała swoją epokę i fantastycznie sprawdza się w muzyce wczesnoromantycznej stylistyka brzmieniowa gdańskich organów zbudowanych w drugiej połowie osiemnastego wieku.

10.10.2020 + Freislich
godz. 19.00, kościół Św. Trójcy
Kantata o kawie
Ingrida Gapova (Słowacja) – sopran
David Erler (Niemcy) – alt
Georg Poplutz (Niemcy) – tenor
Thilo Dahlmann (Niemcy) – bas
Goldberg Baroque Ensemble
Andrzej Szadejko – dyrygent

Na początku osiemnastego wieku kawa zawładnęła sercami i podniebieniem Europejczyków. Nie inaczej było w Gdańsku, gdzie powstawały kawiarnie raczące swych gości nowym smakiem. Pisano nawet o tym utwory. Specjalnie skomponowana muzyka rozbrzmiewała także, gdy miasto obchodziło jubileusze ważnych dlań wydarzeń, choćby 300-lecie opuszczenia miasta przez Krzyżaków. Także nowi rektorzy, czy profesorowie tutejszego Gimnazjum Akademickiego mogli liczyć na specjalne kompozycje uświetniające ich powołanie. W sobotę 10 października o godz. 19.00 festiwal powróci do kościoła Św. Trójcy. Po raz pierwszy na festiwalu wybrzmią dźwięki takich właśnie gdańskich kantat ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej. Goldberg Baroque Emsemble oraz międzynarodowi soliści – Ingrida Gapova - sopran, David Erler – alt, Georg Poplutz – tenor oraz Thilo Dahlmann – bas wykonają po raz pierwszy po prawie trzystu latach kantaty świeckie gdańskiego kapelmistrza – Johanna Christiana Balthasara Freislicha, w tym kantatę gimnazjalną, którą była wykonywana w tym wnętrzu ponad 260 lat temu.

11.10.2020 + Nowowiejski vs. Reger
godz. 16.30, kościół św. Jana Bosko
Dwie tradycje – jeden instrument
Karol Gołębiowski (Belgia/Polska) - organy
Agata Wiśniewska (Belgia/Polska) – sopran

Przełom dziewiętnastego i dwudziestego wieku na terenach Zaborów, to czas wielkich przemian w budownictwie i twórczości organowej. To również czas kolejnej ogromnej fali rozkwitu tej części kultury europejskiej, która nie ominęła także Polski, a zwłaszcza naszego regionu. W tym czasie w Centralnej Europie tworzyli dwaj wielcy mistrzowie tego instrumentu, którzy, choć byli zapatrzeni w wielkie nazwiska z historii muzyki, stworzyli całkowicie odmienne stylistycznie dzieła. Max Reger wielką estymą darzył Jana Sebastiana Bacha i na nim się wzorował, pisząc na organy podobne formalnie, choć inne stylistycznie dzieła. Feliks Nowowiejski dla odmiany uwielbiał Ludwiga van Beethovena do tego stopnia, że po napisaniu dziewiątej symfonii organowej stwierdził, że skończył z tą formą, bo jego mistrz także napisał tylko dziewięć symfonii. Nowowiejski jednakże był także bardzo otwarty na nowe prądy estetyczne oraz improwizację. W niedzielę 11 października o godz. 16.30 festiwal zawędruje na festiwalu ORGANy PLUS+ po raz ostatni w tym roku do kościoła na Oruni i podąży późnoromantycznym tropem wraz z jednym z najwybitniejszych polskich organistów - Karolem Gołębiowskim oraz jego gościem, niezwykłą sopranistką – Agatą Wiśniewską-Gołębiowską. W programie premierowego koncertu swoisty pojedynek dwóch twórców przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku – zapatrzonego w przyszłość twórcy Roty – Feliksa Nowowiejskiego oraz rozkochanego w twórczości Bacha – Maxa Regera.

12.10.2020 + Czechy
godz. 19.00, kościół Św. Trójcy
W krainie muzyką płynącej
Wacław Golonka (Kraków) – organy
Zbigniew Pilch (Kraków) – skrzypce barokowe

W poniedziałek 12 października o godz. 19.00 uczestnicy festiwalu spotkają się ponownie we franciszkańskim kościele na festiwalu ORGANy PLUS+. Dwóch krakowskich artystów – Wacław Golonka na organach i Zbigniew Pilch na skrzypcach barokowych zawiodą nas do krainy swoich przodków, do osiemnastowiecznych Czech i na Morawy – krainy, z której w owym czasie wywodziło się wielu muzyków o europejskiej renomie. To właśnie stamtąd pochodziła rodzina Bachów, to u kompozytorów tego regionu Mozart znajdywał inspiracje do swoich utworów. Wielu z nich dzisiaj powróciło już do obiegu koncertowego, ale wielu wciąż czeka jeszcze na odkrycie przez szerszą publiczność. W dobie Pandemii, gdy podróże są bardzo utrudnione, taki mały wypad za  południową granicę może być bardzo ożywczy. Organizatorzy mają nadzieję, że radość i optymizm zawarty w twórczości kompozytorów czeskich udzieli się także i nam w ten jesienny wieczór.

14.10.2020 + Roemhildt
Godz. 19.00, kościół Św. Trójcy
Ze skarbca muzycznego Biblioteki Gdańskiej
Anna Zawisza (Kraków) – sopran
Helena Poczykowska (Niemcy) – alt
Sebastian Mach (Wrocław) – tenor
David Biwo (Kraków) – bas
Goldberg Baroque Ensemble
Andrzej Szadejko – dyrygent

Na koniec festiwalu ORGANy PLUS+, niejako na deser, czekają nas muzyczne fajerwerki z gdańskich zbiorów muzycznych. W środę 14 października o godz. 19.00 w przepięknym prezbiterium kościoła Św. Trójcy zespół Goldberg Baroque Ensemble tym razem z polskimi solistami - sopranistką Anną Zawiszą, alcistką Heleną Poczykowską, tenorem Sebastianem Machem oraz basem Dawidem Biwo zaprezentują premierowo monograficzny koncert kantat Johanna Theodora Roemhildta ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej - kompozytora, który nigdy w Gdańsku nie był, ale jego dzieła były tutaj często wykonywane, o czym świadczy największy w Europie korpus utworów zachowanych właśnie w Gdańsku. Tak się złożyło, że Roemhildt żył prawie dokładnie w tym samym czasie co Johann Sebastian Bach i działał mniej więcej w tym samym regionie będąc od 1731 roku kapelmistrzem w Merseburgu oddalonym od Lipska o niespełna 30 kilometrów. Pozostało po nim około 200 kantat, a więc mniej więcej tyle samo, co kantat Bacha. I tak do tej pory pozostaje on, zupełnie niesłusznie, ciągle w cieniu swojego wielkiego kolegi. Przychodząc na koncert przekonamy się jak wielką niesprawiedliwość historia czyni czasem niezwykłym artystom.

Światowej sławy wykonawcy, oryginalne dawne instrumenty, dawne techniki wykonawcze, nie zmieniona od stuleci akustyka gotyckiego kościoła Św. Trójcy, oryginalne umiejscowienie muzyków na jedynym w Polsce Lektorium, wreszcie muzyka nie słyszana gdzie indziej w Polsce sprawią, że słuchacze wejdą w sytuację uczestnika wydarzeń muzycznych z przed wieków.

Szczegóły na stronie www.organyplus.com 

{info.pras.}