Panowie do batut! ...
...aż kusi, żeby tak napisać. A jednak, wśród 50 uczestników zakwalifikowanych do IX Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga, znalazło się także 8 kobiet. Powiedzmy więc raczej: „Panie i Panowie, do batut”.
Zawód dyrygenta od początku pozostawał silnie zdominowany przez mężczyzn. W historii muzyki znaleźć możemy wiele kobiet-kompozytorów (więcej na ten temat będzie można przeczytać już w następnym numerze Presto), kobiet-dyrygentów do niedawna nie było jednak prawie wcale. Czy przedstawicielka słabej płci może zawładnąć tak wielkim instrumentem, jakim jest cała orkiestra? Od 1995 roku, kiedy V edycję konkursu zwyciężyła Victoria Zhadko z Ukrainy, nikt nie może już mieć wątpliwości, że zawód dyrygenta na dobre otworzył się dla reprezentantek płci pięknej.
Różne oblicza konkursu
Dla nas – widzów konkurs to szansa, by pracy dyrygentów przyjrzeć się nieco dokładniej niż zwykle. Wstęp na przesłuchania konkursowe jest wolny, transmisja całego konkursu „na żywo” dostępna będzie na stronie internetowej: http://www.konkursfitelberg.pl/9mkd/index-pol.html. Zarówno w sali koncertowej, jak i w Internecie ustawione po stronie orkiestry kamery odkryją przed nami oblicze młodych dyrygentów, pozwolą zobaczyć ich en face – oczami orkiestry.
Dla młodych dyrygentów udział w konkursie jest ogromnym wyróżnieniem i szansą na pracę z profesjonalnymi orkiestrami – laureaci oprócz nagród finansowych otrzymują również zaproszenia do współpracy z orkiestrami w Polsce i na świecie.
Dla muzyków Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej im. Henryka Mikołaja Góreckiego to 10 dni ciężkiej pracy – w pierwszym etapie, każdy z 50 dyrygentów ma 30 minut na przygotowanie wybranych dwóch kompozycji z orkiestrą, w drugim czas pracy z orkiestrą zostaje wydłużony do 45 min., etap finałowy to 50 minut dla każdego z wyłonionych przez jury dyrygentów. Już pierwszy etap to 25 godzin samych prób, a prawie drugie tyle przesłuchań. Wysiłek dla muzyków jest więc ogromny, a jednak zachowują ogromną życzliwość dla wszystkich uczestników.
Dla członków jury pod przewodnictwem maestro Antoniego Wita konkurs to 10 dni trudnych wyborów i dylematów – dlatego też w tym roku został wprowadzony podwójny system oceny uczestników: podstawowym kryterium jest ocena punktowa, kryterium dodatkowym rozstrzygającym w momentach spornych jest jednoznaczne wskazanie: tak – przechodzisz dalej, lub nie – nie widzę cię w kolejnym etapie.
Nie tylko rywalizacja
Ale konkurs to także szereg wydarzeń towarzyszących: koncerty, wystawy (m.in. niezwykle interesująca pt. „Cała ta muzyka. Polski Plakat Muzyczny. 1899-2012”, spektakle (m.in. „Nokturn” Tadeusza Bradeckiego w Teatrze Śląskim oparty na losach Johna Fielda, który jako pierwszy zaczął komponować utwory nazywane „muzyką nocy”).
Słowem, między 16 a 25 listopada uwaga muzycznego świata na chwilę skoncentruje się w Katowicach. Warto już teraz zaplanować wizytę w stolicy Górnego Śląska, by choć przez chwilę przyjrzeć się konkursowym zmaganiom. W ramach zachęty zapowiedź tego, co będzie można zobaczyć już za miesiąc: jak radzą sobie panie za dyrygenckim pulpitem?
Oto uczestniczki poprzedniej, VIII edycji konkursu:
Ksenia Jarko z Rosji:
http://www.youtube.com/watch?v=wHwNVA67ARY&feature=plcp
Barbara Szarejko z Polski i laureatka II nagrody:
http://www.youtube.com/watch?v=6iTRlqSlugA&feature=plcp
posiadaczka Srebrnej Batuty Chinka Lin Chen
http://www.youtube.com/watch?v=OlAL-WnOH4Q&feature=plcp
Paweł Siechowicz