Opera na DVD

Coraz częściej wytwórnie fonograficzne decydują się nie tylko na wydawanie oper na płytach kompaktowych, ale również na nagrywanie DVD. Zapewne nawet dobrej jakości nagranie DVD nie zastąpi wizyty w teatrze operowym, ale jeśli ktoś nie jest w stanie wybrać się na przedstawienie operowe do Londynu, Wiednia czy też Monachium, to takie nagrania Będą chociaż posmakiem tego, co i jak wystawia się na najważniejszych scenach operowych. Spośród nagrań oper na DVD, które ostatnio pojawiły się na rynku warto zwrócić szczególną uwagę na dwie opery Verdiego: “Nabucco” oraz “Les vêpres siciliennes”.

Opera “Nabucco” to jedno z wczesnych dzieł Verdiego pochodzące z 1842 roku. Produkcja w reżyserii Daniele Abbado kilka lat temu miała światowe tourne. Spektakle te były wystawiane w Teatro alla Scala w Mediolanie, Gran Teatre del Liceu w Barceloni, Lyric Opera of Chicago oraz Royal Opera House w Londynie. I to właśnie z tego ostatniego teatru nagranie wydało ostatnio Sony. Abbado ciekawie uwspółcześnia “Nabucco”. Jego produkcja jest mroczna i poruszająca, bo z biblijnej historii staje się opowieścią o traumie wojny, utracie domu i uchodźcach. Abbado celowo nie dzieli chórzystów na Babilończyków i Żydów. W wojnie nie ma prostych podziałów, a zamiast skupiać się na tym, kto jest dobry, a kto zły, warto skupić się na ofiarach. Reżyseria ta dość celowo kontrastuje z dość lekką muzyką Verdiego sprawiając, że nie możemy się po prostu cieszyć pięknem jej pięknem. Wiele scen odbywa się między kamiennymi tablicami, które mogą być cmentarzem lub miejscem upamiętnienia ofiar. Abbado stara się przekazać w tej operze dramat wojny, a nie jedynie zilustrować muzykę. Orkiestrę Opery Królewskiej poprowadził Nicola Luisotti. Luisotti świetnie oddał bogactwo harmoniczne oraz melodyczne tej wczesnej opery Verdiego. Pod jego batutą muzyka ta skrzy się od bogactwa kolorów i emocji. Z pewnością największą atrakcją tej produkcji jest Placido Domingo w tytułowej roli. Domingo śpiewa rolę Nabucco z pasją i autorytetem. Jest on scenicznie oraz wokalnie bardzo przekonujący, jednak nie mogę się pozbyć wrażenia słuchając tego nagrania, że śpiewak ten najlepsze czasy ma już za sobą. Jako Zaccarię usłyszeć tutaj możemy Vitalija Kowaljowa. Kowaliow to rewelacyjny śpiewak. Jego głos ma piękną barwę oraz moc, które sprawiają, że idealnie pasuje on do tej roli. Rolę Abigaille wykonuje Liudmyla Monastyrska. Jej głos jest dość dramatyczny i momentami dość ostry, również scenicznie jest ona świetna w tej roli kreując Abigaille jako swoistą femme fatale. Osobiście z tej obsady najbardziej podobała mi się Marianna Pizzolato jako Fenena. Pizzolato nie posiada wielkiego głosu, raczej nie wokalnie nie pasowałaby ona do późniejszych oper Verdiego, poza tym aktorsko nie jest ona też rewelacyjna, ale posiada ona pewien urok z sposobie frazowania oraz wprost niezwykłą melodyjność w głosie, co sprawia, że nie da się być obojętnym wobec jej śpiewu.

“Les vêpres siciliennes”, szczególnie w oryginalnej francuskiej wersji, bardzo rzadko gości na deskach teatrów operowych. Londyńska Royal Opera House wystawiła to przedstawienie w reżyserii Stefana Herheima w 2013. “Les vêpres siciliennes” zostało napisane na zamówienie Opery Paryskiej. Pierwsze przedstawienie tej opery odbyło się w 1855 roku. Verdi był wtedy u szczytu swojej międzynarodowej sławy i jako, że opera ta była zamówiona przez Francuzów, to pokusił się on na pewien eksperyment I napisał ją w stylu francuskiej grand opera. Pięcioaktowe “Les vêpres siciliennes” jest dziełem większych rozmiarów niż większość oper Verdiego, wymaga ono również większej orkiestry oraz w oryginale posiadało ono około 45 minutowy balet. Obecnie zapewne ze względów na dramaturgiczną spójność jaki i na koszty najczęściej teatry operowe rezygnują z baletu, ale mimo to opera ta jest nie lada wyzwaniem muzycznym jaki i dramaturgicznym. Produkcja Herheima jest bogata w znaczenia i odniesienia do francuskiego malarstwa i literatury. Herheim to według mnie jeden z najwybitniejszych reżyserów naszych czasów i w tej operze on to udowadnia. Jego przedstawienie jest spójne z muzyką, ale zarazem jest on w stanie otworzyć tę operę na nowe znaczenia. Jego “Les vêpres siciliennes” osadzone jest w połowie XIX wieku w Operze Paryskiej. To swoista refleksja nad sztuką i zmianami w niej zachodzącymi, ale to również pełnokrwista opowieść o rewolucji na Sycylii. Gdy Antonio Pappano dyryguje operą nie wymaga to rozbudowanego komentarza, po prostu rewelacja. W roli Jeana Procidy usłyszeć możemy Erwina Schrotta. Jego sposób śpiewania jest bardzo teatralny. Słychać tutaj latynoską pasję. Schrott wspaniale wykreował niejednoznaczną i zagadkową role Procidy, a jego głos momentami przyprawia o ciarki na plecach. Jako Montfort śpiewa Michael Volle. To bardzo doświadczony śpiewak i bez problemów odkrywa on zakamarki interpretacyjne tej roli. Jego głos brzmi dość ostro i stanowczo, może momentami aż za bardzo. Są momenty, że aż się prosi o delikatne legato. Volle wykonuję tę role dość agresywnie i jest to spójne wykonanie. Rolę Heleny wykonuje tutaj Lianna Haroutounian. Jest to niezwykle skomplikowana rola, natomiast Haroutounian śpiewa ją bardzo lekko i naturalnie. W ostatnim akcie jedynie w arii “Merci, jeunes amies” wydaje się nieco zwalniać, ale mimo to jest to wykonanie pełne uroku. Bezsprzeczną gwiazdą tego nagrania jest Bryan Hymel. Jego wysoki głos tenorowy o nieco lirycznej barwie świetnie pasuje do roli Henriego. Hymel śpiewa jak wytrawny wirtuoz. Jest on dramatyczny, ale zarazem lekki i nieco efekciarski w sposobie śpiewania, ale to naprawdę robi wrażenie. Przy okazji warto dodać, że ostatnio ukazał się debiutancki album Hymela wydany przez Warner, a zatytułowany “Héroïque”. To zbiór Francuskich arii operowych, które świetnie ilustrują wokalne możliwości Hymela.

Jacek Kornak