Nowe Porozumienie w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla osób artystycznych.
Nowe Porozumienie to inicjatywa Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej (OFSW) - ogólnopolskiego stowarzyszenia zrzeszającego osoby artystyczne i działające profesjonalnie w polu sztuki współczesnej.
Jest to umowa zawarta między instytucjami kultury a środowiskiem artystycznym ustalająca minimalne honoraria dla osób artystycznych za udział w wystawach. Ustanawia ona nowy standard współpracy oraz transparentne zasady wynagrodzeń i jest przełomową zmianą w polityce kulturalnej. Do tej pory porozumienia podpisały: BWA Wrocław, TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i warszawska Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki.
27 listopada 2025 roku do Nowego Porozumienia dołączyły Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie oraz Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK.
To bardzo ważny krok w historii krakowskich instytucji. Dla MOCAK-u i Bunkra Sztuki współpraca ze współczesnymi artystkami i artystami jest bardzo istotnym elementem programu, budowania opowieści o współczesnym świecie i kulturze i tworzenia kulturalnej oferty dla mieszkanek i mieszkańców miasta. Podpisanie Nowego Porozumienia jest wyrazem uznania społecznego znaczenia pracy artystycznej. Jest też deklaracją solidarności ze środowiskiem artystycznym i podkreśleniem potrzeby poprawy sytuacji ekonomicznej i zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych artystek i artystów sztuk wizualnych.
Podpisanie Nowego Porozumienia w siedzibie Urzędu Miasta Krakowa, w gabinecie Prezydenta, nadaje temu wydarzeniu szczególny, symboliczny wymiar. Miasto, jako organizator instytucji kultury, współtworzy warunki, w jakich funkcjonują artystki i artyści oraz instytucje publiczne. Wsparcie Prezydenta dla idei Porozumienia odczytujemy jako ważny gest sojuszu na rzecz odpowiedzialnej polityki kulturalnej i realnego uznania pracy twórczej. To wyraźny sygnał, że standardy wynagrodzeń osób artystycznych są wspólną sprawą środowiska i władz samorządowych.
Stronę twórców i twórczyń reprezentują Antoni Burzyński, Monika Drożyńska, Katarzyna Górna oraz Marta Romankiv. Stronę instytucjonalną reprezentują Adam Budak, dyrektor MOCAK-u oraz Delfina Jałowik, dyrektorka Bunkra Sztuki.
POROZUMIENIE
- Instytucje deklarują wypłacanie osobom artystycznym biorącym udział w wystawach wynagrodzeń nie niższych niż przedstawione w poniższych ustaleniach.
Nowe Porozumienie ws. minimalnych wynagrodzeń dla artystek i artystów nie tylko wiąże wysokość honorarium za udział w wystawach z faktem zaprezentowania dzieła, ale odnosi się również do czasu i wysiłku włożonego w sam proces twórczy.
Ze względu na specyfikę działalności artystek i artystów sztuki współczesnej podstawą obliczenia wysokości minimalnego wynagrodzenia w Nowym Porozumieniu jest określony w miesiącach czas pracy potrzebny na przygotowanie wystawy mnożony przez wysokość płacy minimalnej. Wysokość honorariów będzie zatem waloryzowana w czasie w oparciu o wysokość płacy minimalnej w Polsce określonej Rozporządzeniami Rady Ministrów.
Ustalone w umowie minimalne stawki wynagrodzeń obejmują wszystkie osoby artystyczne, które biorą udział w wydarzeniach artystycznych w polskich instytucjach, niezależnie od ich narodowości lub miejsca zamieszkania.
- Stawki podzielone są na kategorie wystaw i zależą od koniecznego zaangażowania czasu i pracy osoby artystycznej. Wysokość minimalnego wynagrodzenia za udział w wystawie w danej kategorii obliczana jest jako iloczyn przyjętego czasu pracy i wysokość minimalnego wynagrodzenia w danym roku.
- Wystawy zbiorowe:
prezentacja już istniejącego dzieła lub dzieł osoby artystycznej:
nie mniej niż 1/2 miesiąca = 1/2 pensji minimalnej
nowe dzieło wykonane na potrzeby wystawy:
nie mniej niż 2 miesiące pracy twórczej = 2 pensje minimalne
- Wystawy indywidualne „małe” typu project room
zawierające nowe dzieło lub dzieła:
nie mniej niż 4 miesiące = 4 pensje minimalne
złożone z już istniejących dzieł lub dzieła:
nie mniej niż 3 miesiące = 3 pensje minimalne
- Wystawy indywidualne „duże”
nowe dzieła lub/i retrospektywa zawierająca nowe i/lub istniejące dzieła:
6 miesięcy = 6 pensji minimalnych
Powyższe wynagrodzenia nie zawierają w sobie innych kosztów, takich jak koszty produkcji dzieła, transportu, ubezpieczenia, promocji, przejazdu i zakwaterowania.
- Kwoty obowiązujące w roku 2025, obliczone na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów, stanowią załącznik do niniejszego porozumienia.
W każdym kolejnym roku zwaloryzowane kwoty będą publikowane na stronie OFSW oraz przesyłane do instytucji-sygnatariuszek.
