Niemiecka równowaga emocji [znamy program 17. Festiwalu Misteria Paschalia]

12.11.2019

Znamy program kolejnej edycji Misteriów w Krakowie. Krakowskie Biuro Festiwalowe przygotowuje 12 koncertów w siedmiu niezwykłych, nie tylko pod względem akustycznym, miejscach starego i nowego Krakowa.

Podobno gdy w sposób doskonały połączy się trio: muzyka, miejsce i artysta, powstaje coś w rodzaju reakcji chemicznej wywołującej wyjątkowe doświadczenie emocjonalne. Organizatorzy Misteriów zadbali o to, aby podczas festiwalowych koncertów nie zabrakło żadnego z tych trzech kluczowych czynników.

Zaproszono 233 wykonawców z wielu krajów. Rezydentem tej edycji jest Raphaël Pichon, francuski dyrygent, który po ukończeniu studiów w National Supérieur de Musique de Paris, jako młody kontratenor występował pod batutą Jordiego Savalla, Gustava Leonhardta, Tona Koopmana i Geoffroya Jourdaina. W 2006 r. Raphaël Pichon założył Pygmalion – chór i orkiestrę grającą na instrumentach z epoki. Wspólnie z zespołem – obecnie związanym instytucjonalnie z Operą w Bordeaux – Pichon jest zapraszany na ważne międzynarodowe festiwale, na które przyciąga publiczność swoimi interpretacjami utworów sakralnych Bacha i tragedii lirycznych Rameau.

Mimo przewodnictwa francuskiego dyrygenta, na Misteriach 2020 nie zabrzmi muzyka francuska, lecz niemiecka. Na konferencji prasowej Raphaël Pichon tłumaczył, że marzy o przybliżeniu nam tego, co się stało z muzyką po reformacji. Marcin Luter pragnął zrewolucjonizować obrzęd liturgii, by była bardziej zrozumiała. Wynikiem tego było wiele nowych, często eksperymentalnych rozwiązań w muzyce Europy Zachodniej. To, co najbardziej pociąga Pichona w muzyce germańskiej, to niezwykła równowaga emocji „duch–serce”. Dyrygent chciałby, zanim przejdzie do Bacha, pokazać nam to, co było dla Jana Sebastiana oparciem, skarbnicą, z której czerpał.

Podzielił więc program Misteriów na grupy tematyczne. Koncertem zwiastującym Misteria Paschalia, który odbędzie się już 21marca będą dzieła von Bibera oraz Bacha, grane na wiolonczeli. Będziemy mogli tutaj prześledzić wpływ muzyki dawnej na suity wiolonczelowe czy Chaconne d-moll.

Jedna z grup to „Patres” („Ojcowie”). „Wyobrażone nieszpory” to muzyka Praetoriusa w wykonaniu Pygmaliona pod dyrekcją Pichona. Kolejne koncerty „Ojców” to „Łzy Zmartwychwstania” – utwory Schütza i Scheina w wykonaniu francuskiej orkiestry La Tempête oraz Dietrich Buxtehude. Legenda głosi, że Bach, by się z nim spotkać, szedł z Eisenach do Lubeki. Wyprawa ta trwała miesiąc… Następny koncert to motety Bacha, śpiewane przez Capellę Cracoviensis. Jest to przygoda muzyczna niezwykle trudna, wymagająca od artystów wielkiej pokory. Wielki Piątek to oczywiście „Pasja” – tym razem Bach i św. Jan oraz Pygmalion. I coś, co pozwoli nam na nowe, niezwykłe doznania – gra świateł, którą przygotowuje w krakowskim ICE Bertrand Couderc, reżyser świateł w operach Patrice'a Chéreau. Wielka Sobota to „Stabat Mater”, lecz nieco inaczej. Jako że kult Matki Boskiej nie jest obecny w religii protestanckiej, Bach, inspirując się muzyką Pergolesiego, na jej podstawie stworzył muzykę do jednego z psalmów. Wykonawcą tego koncertu będzie francuski zespół Capriccio Stravagante. W Wielką Niedzielę „Nieszpory wielkanocne” w wykonaniu zespołu Jerycho, a w Poniedziałek Wielkanocny „Hymny chwały”. To już epoka „po Bachu”. Poza jego kantatą mamy kantatę Carla Philipa Emmanuela Bacha „Heilig” oraz drugą symfonię Mendelssohna „Lobgesang”.

Pięknym uzupełnieniem będą nocne koncerty „Da Camera” w niezwykłym kościele Świętego Krzyża. Australijska skrzypaczka Sophie Gent wykona Bachowskie sonaty i partity. Koncert „Świat przed Bachem” to renesansowa i wczesnobarokowa muzyka niemiecka w wykonaniu kanadyjskiego zespołu „Masques”. Trzeci, nocny koncert to „Bach: tradycja i transkrypcja”, klawesynowe i transkrybowane na klawesyn utwory Bacha oraz innych kompozytorów barokowych, nie tylko pochodzenia niemieckiego. Prawdopodobnie wykona je Skip Sempé.

Tak się wspaniale składa, że oprawą Misteriów stanie się wystawa witraży „Cud światła”, dostępna dla zwiedzających od 14 lutego w gmachu głównym Muzeum Narodowego. Czyż może być coś piękniejszego?

Dorota Pietrzyk

PROGRAM

Early Music Day

Saturday / 21st of March 2020 | sobota, 21 marca 2020

Programme:
Sei solo. A violoncello

Heinrich Ignaz Franz von Biber
Passacaglia for solo violin (from Mystery Sonatas) | na skrzypce solo (ze zbioru Sonat Misteryjnych)
Johann Sebastian Bach
Cello Suite No. 3 in C major | III Suita na wiolonczelę solo C-dur BWV 1009
Cello Suite No. 2 in D minor | II Suita na wiolonczelę solo d-moll BWV 1008
Chaconne from Partita No. 2 in D minor | Chaconne z II Partity skrzypcowej d-moll BWV 1004
(anonymous manuscript from the beginning of the 19th century | anonimowy manuskrypt z początku XIX wieku)

Artist:
Agnieszka Oszańca – wiolonczela | cello

Venue:
Church of St. Martin, 5 pm | kościół św. Marcina, 17.00

PATRES

Holy Monday / 6th of April 2020 | Wielki Poniedziałek, 6 kwietnia 2020

Programme:
Imaginary Vespers | Wyobrażone nieszpory

Hieronymus Praetorius
Magnificat quinti toni
Psalms for double choir | Psalmy na chór podwójny
Michael Praetorius
In dulci jubilo à 12, 16 & 20 cum tubis
Psalms for double & triple choir | Psalmy na chór podwójny i potrójny

Artists:
Pygmalion (FR) – ensemble & choir | zespół & chór
Raphaël Pichon (FR) – conductor | dyrygent

Venue:
ICE Kraków Congress Centre, Krzysztof Penderecki Hall S1, 7 pm | Centrum Kongresowe ICE Kraków, Sala Audytoryjna im. K. Pendereckiego, 19.00

Holy Tuesday / 7th of April 2020 | Wielki Wtorek, 7 kwietnia 2020

Programme:
Schütz & Schein – Tears of Resurrection | Łzy Zmartwychwstania

Heinrich Schütz
Historia der Auferstehung Jesu Christi
Johann Hermann Schein
Israelis Brünnlein
(excerpts | fragmenty)

Artists:
NN — soprano | sopran
Fiona McGown (FR) — mezzo-soprano | mezzosopran
Vincent Lièvre-Picard (FR) — haute-contre
Sébastien Obrecht (FR) — tenor
Lisandro Nesis (AR) — tenor
Renaud Bres (FR) — bass-baritone | bas baryton
Georges Abdallah (LB) — Byzantine chant | śpiew bizantyński

Compagnie La Tempête (FR) — ensemble | orkiestra
Simon-Pierre Bestion (FR) — conductor | dyrygent

Venue:
Church of St. Catherine of Alexandria, 7 pm | kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej, 19.00

Holy Wednesday / 8th of April 2020 | Wielka Środa, 8 kwietnia 2020

Programme:
Membra Jesu nostri

Dietrich Buxtehude
Membra Jesu Nostri patientis sanctissima
Klag-Lied
Herzlich lieb hab ich dich, o Herr

Artists:
Ensemble Correspondances (FR) – ensemble & choir | zespół i chór
Sébastien Daucé (FR) – conductor | dyrygent

Venue:
Church of St. Catherine of Alexandria, 7 pm | kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej, 19.00

Maundy Thursday / 9th of April 2020 | Wielki Czwartek, 9 kwietnia 2020

Programme:
Motets | Motety

Johann Sebastian Bach
Fürchte dich nicht BWV 228
Jesu, meine Freude BWV 227
Singet dem Herrn ein neues Lied BWV 225
Komm, Jesu, komm BWV 229

Artists:
Capella Cracoviensis (PL) – ensemble & choir | zespół & chór
Jan Tomasz Adamus – conductor | dyrygent

Venue:
ICE Kraków Congress Centre, Theatre Hall S2, 8 pm | Centrum Kongresowe ICE Kraków, Sala Teatralna S2, 20.00

Holy Friday / 10th of April 2020 | Wielki Piątek, 10 kwietnia 2020

Programme:
Johann Sebastian Bach — St. John Passion | Pasja wg św. Jana

Anonymous | Anonim
O Traurigkeit, o Herzeleid!
Johann Sebastian Bach
Passio Secundum Joannem BWV 245
(part I | część I)
cantata | kantata Sehet! Wir gehn hinauf gen Jerusalem BWV 159
(excerpts | fragmenty)
Passio Secundum Joannem BWV 245
(part II | część II)
Christe, du Lamm Gottes
Jacobus Gallus
Ecce quomodo moritur iustus

Pygmalion (FR) – ensemble & choir | zespół & chór
Raphaël Pichon (FR) — conductor | dyrygent

Bertrand Couderc (FR) – lighting designer | reżyseria świateł

Venue:
ICE Kraków Congress Centre, Krzysztof Penderecki Hall S1, 8 pm | Centrum Kongresowe ICE Kraków, Sala Audytoryjna im. K. Pendereckiego, 20.00

Holy Saturday / 11th of April 2020 | Wielka Sobota, 11 kwietnia 2020

Programme:
Stabat Mater

Francesco Bartolomeo Conti / Johann Sebastian Bach
cantata | kantata Languet anima mea
Johann Sebastian Bach
Overture No. 3 in D major | Uwertura nr 3 D-dur BWV 1068
Psalm 51 Tilge, Höchster, meine Sünden
(after G.B. Pergolesi’s Stabat Mater | na podstawie Stabat Mater G.B. Pergolesiego)

Artists:
Maïlys de Villoutreys (FR) — soprano | sopran
Lucile Richardot (FR) —mezzo-soprano | mezzosopran

Capriccio Stravagante (FR) — ensemble | zespół
Olivier Fortin (CA) — conductor | dyrygent

Venue:
St. Kinga’s Chapel at Wieliczka Salt Mine, 8 pm | kaplica św. Kingi w Kopalni Soli „Wieliczka”, 20.00

Easter Sunday / 12th of April 2020 | Niedziela Wielkanocna, 12 kwietnia 2020

Programme:
Easter Vespers | Nieszpory wielkanocne

Artists:
Jerycho – ensemble & choir | zespół & chór
Bartosz Izbicki – leader | prowadzenie

Venue:
Basilica of the Sacred Heart of Jesus, 8 pm | Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa, 20.00

Easter Monday / 13th of April 2020 | Poniedziałek Wielkanocny, 13 kwietnia 2020

Programme:
Hymns of Praise | Hymny chwały

Johann Sebastian Bach
cantata | kantata Nun ist das Heil und die Kraft BWV 50
Carl Philip Emmanuel Bach
cantata | kantata Heilig
Felix Mendelssohn-Bartholdy
Symphony No. 2 | Symfonia nr 2 Lobgesang

Artists:
Siobhan Stagg (AU) — soprano | sopran
Maïlys de Villoutreys (FR) — soprano | sopran
Robin Tritschler (IR) — tenor

Pygmalion (FR) — choir | chór
Wrocław Baroque Orchestra (PL) – ensemble | zespół
Raphaël Pichon (FR) — conductor | dyrygent

Venue:
ICE Kraków Congress Centre, Krzysztof Penderecki Hall S1, 6 pm | Centrum Kongresowe ICE Kraków, Sala Audytoryjna im. K. Pendereckiego, 18.00

Da CAMERA

Holy Monday / 6th of April 2020 | Wielki Poniedziałek, 6 kwietnia 2020

Programme:
Sei solo. A violino

Johann Sebastian Bach
Sonatas & Partitas for solo violin | Sonaty i partity na skrzypce solo

Artist:
Sophie Gent (AU) – violin | skrzypce

Venue:
Church of the Holy Cross, 10 pm | kościół Świętego Krzyża, 22.00

Holy Tuesday / 7th of April 2020 | Wielki Wtorek, 7 kwietnia 2020

Programme:
The World Before Bach | Świat przed Bachem

Heinrich Ignaz Franz von Biber
Sonata III in d minor | Sonata III d-moll
(Fidicinium sacro-profanum, 1683)
Johann Heinrich Schmelzer
Sonata IX à 5 in d minor | Sonata IX à 5 d-moll
(Sacroprofanus concentus musicus, 1662)
Balletto à quatro Die Fechtschule
Johann Rosenmüller
Sonata X à cinque in F major | Sonata X à cinque F-dur
(Sonatae à 2, 3, 4 è 5 stromenti da arco et altri, 1682)
Heinrich Ignaz Franz von Biber
Pars III in a minor | Pars III a-moll
(Mensa sonora, 1680)
Gagliarda – [...] – Aria – Ciacona
Sonata IX in Bb major | Sonata IX B-dur
(Sonatae tam aris quam aulis servientes, 1676)
Romanus Weichlein
Sonata II à cinque in g minor | Sonata II à cinque g-moll
(Encænia musices, 1695)
Georg Muffat
Sonate No. 5 in G major | Sonata nr 5 G-dur
(Armonico tributo, 1682)
Allemanda Grave – Adagio – Fuga – Adagio – Passacaglia Grave

Artists:
Ensemble Masques (CA) – ensemble | zespół
Olivier Fortin (CA) — conductor | dyrygent

Venue:
Church of the Holy Cross, 10 pm | kościół Świętego Krzyża, 22.00

Holy Wednesday / 8th of April 2020 | Wielka Środa, 8 kwietnia 2020

Programme:
Bach: Tradition & Transcription | Bach: Tradycja i transkrypcja

part I | część I
Johann Jakob Froberger
Méditation, faite sur ma mort future, la quelle se joüe lentement avec discretion, à Paris 1 mai Anno 1660
Juan Cabanilles
Tiento de falsas
Johann Sebastian Bach
Prelude in D minor BWV 940 | Preludium d-moll BWV 940
Sylvius Leopold Weiss
Allemande for lute | Allemande na lutnię
(arranged for harpsichord by Skip Sempé | w aranżacji na klawesyn autorstwa Skipa Sempé)
Johann Kaspar Ferdinand Fischer
Harpeggio
Johann Sebastian Bach
Sarabande for violoncello solo | Sarabanda na wiolonczelę solo BWV 1012
(arranged for harpsichord by Gustav Leonhardt, 1978 | w aranżacji na klawesyn autorstwa Gustava Leonhardta, 1978)
Adagio BWV 1059
(arranged for harpsichord by Gustav Leonhardt, c. 1972 | w aranżacji na klawesyn autorstwa Gustava Leonhardta, ok. 1972)
Gavotte I & II for violoncello solo | Gavotte I & II na wiolonczelę solo BWV 1012
(arranged for harpsichord by Gustav Leonhardt, 1978 | w aranżacji na klawesyn autorstwa Gustava Leonhardta, 1978)

part II | część II
Johann Sebastian Bach
Sonata for violin solo | Sonata na skrzypce solo BWV 1005
Adagio BWV 968
(in an 18th-century harpsichord arrangement | w XVIII-wiecznej aranżacji na klawesyn)
Fuga – Largo – Allegro assai
(arranged for harpsichord by Gustav Leonhardt, c. 1967 | w aranżacji na klawesyn autorstwa Gustava Leonhardta, ok. 1967)

part III | część III
Johann Jakob Froberger
Toccata
Johann Kuhnau
Praeludium
Johann Sebastian Bach
Sarabanda & Giga for violin solo | Sarabanda & Giga na skrzypce solo BWV 1004
(arranged for harpsichord by Gustav Leonhardt, c. 1976 | w aranżacji na klawesyn autorstwa Gustava Leonhardta, ok. 1976)

Artist:
Skip Sempé (US) – harpsichord | klawesyn

Venue:
Church of the Holy Cross, 10 pm | kościół Świętego Krzyża, 22.00