Muzyka dawna w pytaniach i odpowiedziach - wydarzenia towarzyszące Festiwalu Misteria Paschalia
EDYTA NOWAK: Po co w klasztorze karcer? Dlaczego pochodzący z XIV wieku kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej wciąż pozostaje nieukończony? Co na protestanckim dworze Elżbiety I robił katolicki kompozytor William Byrd? Co wspólnego miały ze sobą dwory w Londynie, Rzymie i Krakowie? Po co lutni tyle strun i w jak doszło do powstania muzyki wokalno-instrumentalnej? Odpowiedzi na te i wiele innych intrygujących pytań poznamy już wkrótce podczas wydarzeń towarzyszących Festiwalowi Misteria Paschalia.
„Warsztaty dla dzieci ze znakomitymi muzykami, wykłady prowadzone przez wybitnych specjalistów, którzy przyjadą do Krakowa prosto z zaprzyjaźnionego Edynburga czy zwiedzanie niedostępnych na co dzień zakamarków kościołów św. Katarzyny i Bożego Ciała — w tym roku Misteria Paschalia to nie tylko znakomite koncerty, ale także ciekawy i zróżnicowany program edukacyjny” – mówi Izabela Helbin, dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego. „Ubiegłoroczna zmiana formuły festiwalu wniosła do niego świeżość i wzmocniła jego pozycję międzynarodową, dzięki czemu nawiązujemy coraz bardziej interesujące partnerstwa. Jednym z owoców takich działań jest właśnie cykl nocnych wykładów organizowanych wspólnie z Uniwersytetem w Edynburgu. Nie zapominamy także o najmłodszych, do których kierujemy aż trzy wydarzenia realizowane pod patronatem Kids in Kraków”.
Nocne wykłady przy bazylice Bożego Ciała
Każdy kto zna Kraków i był w Edynburgu wie, że są to prawdziwie siostrzane miasta. W ostatnich latach współpraca między nimi przeżywa rozkwit, choć mało kto wie, że trwa już od ponad 20 lat. W ubiegłym roku Kraków otrzymał nawet od Edynburga własny tartan, a już za niecały tydzień swoją rezydencję artystyczną podczas Festiwalu Misteria Paschalia rozpocznie zespół Dunedin Consort na stałe stacjonujący w stolicy malowniczej Szkocji. Naturalnym jest więc, że partnerem festiwalu jest także Uniwersytet w Edynburgu. Efektem tej współpracy są wykłady, na które warto se wybrać do klasztoru oo. Kanoników Laterańskich przy bazylice Bożego Ciała w Wielki Wtorek i Wielką Środę, 27 i 28 marca o godz. 21.45.
Dr Noel O’Regan jest wybitnym specjalistą i honorowym pracownikiem naukowym Reid School of Music na Uniwersytecie w Edynburgu. W Wielki Wtorek, 27 marca, zaprezentuje wykład pt. „Londyn, Kraków/Warszawa, Rzym – związki muzyczne i wzajemne wpływy dworów w czasie późnego renesansu i wczesnego baroku”, stanowiący swego rodzaju uzupełnienie poprzedzającego go koncertu „Skarby dworów Tudorów i Wettynów” brytyjskiego zespołu wokalnego Stile Antico. Podobnie jak wiele europejskich dworów w późnym renesansie, również dwór królowej Elżbiety I zafascynowany był kulturą włoską, a szczególnie włoską muzyką. Pomimo że dwór był protestancki, muzycy katoliccy, tacy jak Thomas Tallis, William Byrd i Alfonso Ferrabosco, cieszyli się patronatem królowej. Po soborze trydenckim również Polska zwróciła się w kierunku Rzymu, gdy królowie z rodów Batorych i Wazów starali się o włączenie ich kraju w nurt kontrreformacji. Wykład dr. O’Regana poświęcony będzie omówieniu różnych aspektów muzyki dworskiej w Londynie, Rzymie i Krakowie/Warszawie, jej przenoszeniu, funkcjom, a także temu, jak muzycy stawali się niekiedy pionkami w polityce międzynarodowej.
Dzięki współpracy z St Cecilia’s Hall: Concert Room & Music Museum, oddziałem Uniwersytetu w Edynburgu, które jest jednocześnie domem niezwykłej kolekcji instrumentów, do Krakowa przyjedzie wybitny specjalista w zakresie wykonawstwa i renowacji instrumentów muzycznych, dr Jonathan Santa Maria Bouquet. W Wielką Środę, 28 marca, zapraszamy na wykład pt. „Rozwój lutni w okresie renesansu”, podczas którego dr Santa Maria zaprezentuje zmiany i modyfikacje, jakim w drugiej połowie szesnastego wieku podlegała lutnia, prowadzące do powstania instrumentu, na który John Dowland pisał swoją muzykę. Nasz gość opowie także o rozwoju lutni, nie tylko w odniesieniu do muzyki i jej popularności, ale także charakterystyki fizycznej, szczególnie w formie wciąż zwiększającej się liczby strun. To zwiększanie zakresu często traktuje się jako zjawisko ściśle umiejscowione w czasie, jednak – jak wskazują dowody – jest to rozwój znacznie bardziej złożony i mniej liniowy niż dotąd uważano. Wykład stanowi znakomity wstęp do następującego po nim w bazylice Bożego Ciała koncertu cyklu Lachrimae „Elżbietańska melancholia: angielska muzyka na lutnię”, podczas którego wystąpi wybitny lutnista Paul O’Dette.
Kids in Kraków
Również w środę 28 marca o godz. 10.00 w Sali teatralnej Centrum Kongresowego ICE Kraków odbędą się warsztaty dla dzieci, które poprowadzi Martyna Pastuszka, dyrektor artystyczny i koncertmistrzyni śląskiej orkiestry {oh!} Orkiestra Historyczna. Wspólnie z muzykami z zespołu przedstawi ona dzieciom krótką historię powstania formy wokalno-instrumentalnej. Forma warsztatów została tak pomyślana, żeby przy pomocy utworów znajdujących się w programie przygotowanego przez Martynę Pastuszkę koncertu „Żałobny lament”, który zostanie zaprezentowany na festiwalu następnego dnia, zaprezentować mechanizm, który doprowadził do wykształcenia się form wokalno-instrumentalnych, a jednocześnie zaprezentować brzmienie różnych ciekawie brzmiących instrumentów. Warsztaty mają charakter zamknięty.
Także we wtorek i środę zachęcamy rodziców z dziećmi do wybrania się na specjalne zwiedzanie sakralnych lokalizacji festiwalowych, organizowane pod szyldem projektu Kids in Kraków. Obydwa spacery odbywają się w dniach koncertowych, co pozwoli nie tylko na poznanie niezwykłych historii i mało znanych faktów zwiedzanych obiektów, ale da także możliwość unikatowego wejścia w świat festiwalowy od kuchni. Pierwsze spotkanie już 27 marca o godz. 13.00 w bazylice Bożego Ciała. Świątynia była dla Kazimierza tym, czym kościół Mariacki dla Krakowa. Po sześciu wiekach historii naznaczonej pożarami, remontami i grabieżami monumentalna budowla kościoła Bożego Ciała wciąż stoi w sercu Kazimierza, kryjąc wiele tajemnic. Po co w kościele karcer? Co przedstawia najbardziej tajemniczy obraz w Krakowie? Do czego nawiązują symbole na ambonie? Co miał wspólnego tutejszy klasztor z potopem szwedzkim? Z ilu piszczałek zbudowane są największe organy w Krakowie? Na te pytania odpowiemy podczas godzinnego spaceru po bazylice. Punkt zbiórki zlokalizowany jest przed wejściem głównym do kościoła na ul. Bożego Ciała 26.
Z kolei 28 marca o godz. 14.00 wybierzemy się do kościoła oo. Augustianów pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, który swoje powstanie zawdzięcza dość dramatycznym okolicznościom. W tej historii są nie tylko zbrodnia i klątwa, ale także królewska pokuta. Dlaczego po ponad sześciu wiekach kościół wciąż jest nieukończony? Jak to możliwe, że przetrwał powódź, pożar i trzęsienia ziemi? Czym zajmował się Izajasz Boner? Dlaczego 22 dnia każdego miesiąca kościół tonie w różach? Gdzie znajduje się tajne przejście prowadzące do klasztoru Augustianek? Odpowiedzi na te pytania tylko podczas spaceru organizowanego w ramach Festiwalu Misteria Paschalia. Spotykamy się przed wejściem do kościoła od ul. Skałecznej.