Janusz Marynowski: Muzyka należy się każdemu

Rozpoczął się 21. festiwal Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu - cztery dni tygodnia, cztery cykle wydarzeń, a razem 21 koncertów. O tym, co nas czeka podczas Festiwalu oraz co jeszcze słychać u Sinfonii Varsovii, z dyrektorem Januszem Marynowskim rozmawia Magdalena Burek.

Magdalena Burek: Program festiwalu robi wrażenie. Widać, że zadbali Państwo o każdego słuchacza.

Janusz Marynowski: Organizujemy festiwal już dwudziesty pierwszy raz, kontynuując dzieło zapoczątkowane przez Franciszka Wybrańczyka. Festiwal trwa ponad miesiąc i rzeczywiście jest skierowany do szerokiego grona odbiorców, poczynając od kilkuletnich słuchaczy. Repertuar jest bardzo różnorodny.

Zatem co w tym roku Sinfonia Varsovia przygotowała swojemu miastu?

Koncerty odbywające się cztery razy w tygodniu w czterech różnych cyklach oraz towarzyszące im wydarzenia interaktywne skierowane do dzieci. Nie sposób o wszystkim szczegółowo opowiedzieć, ale: we wtorki zapraszamy słuchaczy otwartych na eksperymenty, którzy są zainteresowani muzyką współczesną albo w których ta potrzeba poszukiwania dopiero się budzi. Jest to dobra okazja, by poznać nie tylko współczesną twórczość, lecz także samych kompozytorów, którzy pojawią się na koncertach. Zaprezentują się wspaniali artyści: Hashtag Ensemble, który gości u nas już po raz drugi, Contemporary Music Ensemble Synaesthesis z Wilna – laureaci „muzycznego Nobla” (nagroda im. Ernsta von Siemensa), Ensemble Kompopolex, Flow Unit 3 i Sinfonia Varsovia Camerata.

W czwartki zapraszamy miłośników pięknych melodii i wyważonych harmonii. Orkiestra Sinfonia Varsovia zaprezentuje między innymi V symfonię Piotra Czajkowskiego i II koncert f-moll Fryderyka Chopina w wykonaniu Szymona Nehringa pod batutą serbskiego dyrygenta Aleksandara Markovicia. Pierwszy koncert orkiestrowy odbędzie się już 29 lipca. Będzie on poświęcony Astorowi Piazzolli, zabrzmią tanga z bandoneonem pod palcami Klaudiusza Barana. Inny czwartkowy koncert zadyryguje Jerzy Maksymiuk, twórca Polskiej Orkiestry Kameralnej, z której wywodzi się Sinfonia Varsovia. Zabrzmią wówczas utwory Tadeusza Bairda od dziecka związanego z Saską Kępą, czyli naszą nieodległą okolicą. Ciekawostką jest to, że ojciec kompozytora pracował w miejscu, które jest obecnie naszą siedzibą. W ramach cyklu odbędzie się też koncert z młodą dyrygentką Anną Duczmal-Mróz, skupiony wokół muzyki Mieczysława Wajnberga. Należy wspomnieć, że Maria Sławek, solistka-skrzypaczka wspomnianego wieczoru, razem z flecistką z Hashtag Ensemble Anią Karpowicz założyła fundację, której celem jest przywracanie pamięci o postaci i popularyzowanie twórczości Wajnberga.

Sobotnie koncerty poświęcamy dzieciom i dlatego poprowadzi je – po raz pierwszy w ich historii – Bazylek. To smok, który mieszka w naszym magazynie instrumentów i już od jakiegoś czasu opowiada o nich dzieciom na naszym kanale YouTube

Czwarty cykl koncertów to…?

Niedzielne koncerty kameralne muzyków Sinfonii Varsovii o równie różnorodnym repertuarze. Od romantycznych utworów w narodowym stylu Antonína Dvořáka, przez jazzujące tańce Claude'a Bollinga i mistyczny „Kwartet na koniec czasu” Oliviera Messiaena, aż po popularne warszawskie piosenki z czasów przed- i powojennych.

Ciekawią mnie wydarzenia dodatkowe: animacja „Rozchmurz się” i parada „Żywa zieleń” przygotowana przez teatr Sztuka Ciała – co to takiego?

Są to animacje, silnie angażujące odbiorców w ruch i działanie. Jednym z naszych celów jest uwrażliwienie słuchaczy na proekologiczne przesłanie. A jak to będzie wyglądało konkretnie… Sam jestem ciekaw! Pozostaje to dla mnie niespodzianką.

Festiwalowi towarzyszy wystawa prezentująca makietę akustyczną największej w Polsce sali koncertowej – przyszłej siedziby Sinfonii Varsovii.

Opowiadamy o instytucji, orkiestrze oraz o projekcie, prezentując między innymi wnętrze przyszłej głównej sali koncertowej w skali 1:10 – stąd inspiracja dla tytułu wystawy: „Sinfonia Varsovia w skali”. W zorganizowanym przez nas konkursie architektonicznym wpłynęło 138 projektów z całego świata. To był sensacyjny konkurs! Gdy projekty zostały zaprezentowane, miałem chwilę zwątpienia. Zastanawiałem się, jak wybierzemy jedną najlepszą pracę spośród tak wielu? W drugim etapie konkursu, do którego zakwalifikowało się dziesięciu uczestników, po dwóch dniach obrad było wiadomo, który projekt wygrał. Tak bardzo wyróżniał się wyrazistym i niestandardowym podejściem, że zagłosowaliśmy jednomyślnie. A to, co się później wydarzyło, podobno jest cudem w środowisku architektonicznym. Żaden z pozostałych stu trzydziestu siedmiu uczestników nie złożył odwołania do decyzji jury. Mało tego, niektórzy architekci pojawili się na prezentacji wygranego projektu i gratulowali zwycięzcy. To wspaniałe!

Kierujemy się dewizą, że muzyka należy się każdemu. Dlatego pragniemy stworzyć nie tylko komfortową przestrzeń do odbioru koncertów, lecz także sąsiedzkich spotkań – budować wspólnotę zogniskowaną wokół piękna. Chcemy tu zbudować salę koncertową na 1877 miejsc, salę kameralną na 400, dwie sale kameralne po około 150 miejsc, liczne pomieszczenia edukacyjne, a ponadto magiczny ogród. Znikną ogrodzenia zewnętrzne, połączymy się z parkiem, by otworzyć tę przestrzeń dla naszej lokalnej społeczności, oraz odrestaurujemy zabudowę zabytkowego Instytutu Weterynaryjnego. Nawet jeśli ktoś nie będzie chciał przyjść na koncert, będzie mógł pospacerować, spotkać się ze znajomymi czy poczytać książkę w ogrodzie. My go już dla muzyki schwycimy, zapewniam! (śmiech) Zależy nam na tym, aby odwiedzający poczuli, że to jest ich miejsce.

projekt Sinfonia Varsovia Centrum można zobaczyć TUTAJ

Mam wrażenie, że to miejsce już istnieje…

O tak! Znamy się z widzenia z różnymi osobami, mijamy się na przystanku autobusowym czy w sklepie, ale – generalizując – nie ma w Polsce zwyczaju uśmiechania się i rozmawiania na ulicy. Można to zrobić w Sinfonii Varsovii przy Grochowskiej. Jest to dla nas szalenie istotne, aby mieszkańcy czuli, że wszystko, co robimy jest dla nich. Może się to wydawać pustym sloganem, ale naprawdę wypływa to z naszych doświadczeń. Przez wiele lat jako orkiestra byliśmy bezdomni. Ćwiczyliśmy w Kinie Kultura, Kinie Wiedza, Teatrze Studio, przez kolejne dwanaście lat w szkole związanej z kolejnictwem przy ul. Szczęśliwickiej. Wreszcie w roku 2009 uzyskaliśmy od miasta tę wspaniałą przestrzeń byłego Instytutu Weterynaryjnego.

Zatem na jakim etapie prac jesteśmy? Kiedy koniec budowy?

Odebraliśmy projekty wykonawcze, liczymy, że w początku nowego roku rozpoczną się roboty budowlane. Po dwóch latach gotowe będą trzy zabytkowe budynki i już wtedy zaczniemy sezon artystyczny w dwóch mniejszych salach i przestrzeni edukacyjnej dla najmłodszych. Planujemy ukończenie całości w roku 2027.

A tymczasem festiwal Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu. Wydaje mi się, że nazwa wydarzenia zyskała w tym roku nieco inne znaczenie.

Jesteśmy spragnieni spotkań z publicznością na żywo. Po długim i trudnym okresie wyczekiwania mogę powiedzieć, że wykrystalizowały się w nas odpowiedzi na pytania: po co jesteśmy, jaki sens ma to, co robimy i dla kogo to robimy. Myślę, że teraz poczucie misji przenika nas bardziej niż zwykle. Mieliśmy tyle prób i koncertów online! Było to interesujące doświadczenie, ale pełnego, wspólnego przeżycia nic nie zastąpi. Żadna najlepsza płyta ani najlepszy sprzęt nie zastąpi spotkania, wspólnoty myśli, przeżyć, radości, entuzjazmu, ekstazy, spokoju, zamyślenia – to są emocje, na które być może nie mamy czasu. Dla nas, muzyków, stuprocentowe przeżycie muzyczne bez odbiorcy nie istnieje. Jest on fundamentalnym „ogniwem” w tworzeniu muzyki, a muzyka to nic innego, jak bycie razem. Dlatego tym bardziej zapraszamy na festiwal.