Intymne sam na sam ze śpiewem
Festiwal Opera Rara, za sprawą pasma dedykowanego recitalom, proponuje bezpośrednie spotkanie ze znakomitymi osobowościami artystycznymi i sztuką wokalną. Przed nami sześć recitali z różnymi odcieniami głosu i temperamentu, które ukażą szerokie spektrum repertuaru w przekroju historycznym oraz kulturowym. Będzie to intymne sam na sam ze sztuką wokalną najwyższej próby, którą zapewnią renomowani artyści: Patricia Petibon, Danielle de Niese, Jakub Józef Orliński, Evelina Dobračeva, Sophie Karthauser i Adriana Kučerová.
Tradycja śpiewu rozwinęła się zarówno na gruncie opery i arii w wersjach koncertowych, jak i za sprawą pieśni. Jej dzieje obejmują całą historię muzyki, jest też formą najbardziej towarzyską i społeczną. Włoska frottola czy vilanella, hiszpańskie villancicos, niemiecka lied, francuska chanson – to najbardziej globalna i ponadczasowa wypowiedź muzyczna, także liryczna i intymna, bo zainspirowana wierszem.
Sekretny język uczuć i chwil ulotnych
Szczególnym czasem w dziejach pieśni był okres romantyzmu, kiedy pragnieniem kompozytorów stało się wypowiedzenie słów muzycznym językiem uczuć. Pieśń romantyczna wyrażała emocje, stając się rodzajem muzycznego pamiętnika. Tak pojmowana Lied była ściśle związana z niemieckojęzyczną poezją i jej głównymi postaciami, jak Goethe, Heine, Schiller, Eichendorff. Na drugim biegunie tradycji pieśni, u schyłku XIX wieku, wraz z subtelnym, impresjonistycznym stylem muzyki Claudea Debussyego rozwinęła się pieśń francuska. Zarówno dla poetów, jak i kompozytorów ważne było dążenie do oddania nastroju chwili i jej kolorytu rytmem oraz melodyką wiersza. Dwa wielkie style pieśni – niemiecki i francuski – zdominują program recitalu belgijskiej sopranistki Sophie Karthäuser. Ceniona na całym świecie interpretatorka dzieł Mozarta, tym razem – za sprawą pieśni Felixa Mendelssohna, Clary Schumann, Claude’a Debussy’ego czy Gabriela Fauré – stworzy wokół słuchaczy nastrojową atmosferę romantyzmu, symbolizmu i impresjonizmu.
Poezja duchem narodu, muzyka – jego temperamentem
Wobec pieśni nie pozostali obojętni przedstawiciele innych szkół narodowych XIX wieku oraz ich kontynuatorzy. Podczas recitalu sopranistki Eveliny Dobračevy zabrzmią pieśni najważniejszych kompozytorów rosyjskich: Piotra Czajkowskiego, Mikołaja Rimskiego-Korsakowa i Sergiusza Rachmaninowa. Pieśni nasycone duchem ojczyzny i intonacją ojczystego języka odzwierciedlą doskonałą pianistykę szkoły rosyjskiej i nostalgiczny oraz jej emocjonalny wyraz.
W czeskim oraz słowackim tonie zabrzmi recital Adriany Kučerovej. Słowacka śpiewaczka z wielkim sukcesem występuje na międzynarodowych scenach teatrów muzycznych, od mediolańskiej La Scali po Theater an der Wien i sceny festiwalowe m.in. Salzburga, Glyndebourne i BBC Proms. Artystka wykona pieśni miłosne Antonína Dvořáka oraz utwory mniej znanych w Polsce kompozytorów słowackiego pochodzenia: Mikuláša Schneidera-Trnavský’ego, twórcę kanonu słowackich pieśni tradycyjnych, i Eugena Suchoňa, jednego z najważniejszych słowackich kompozytorów pieśni i opery narodowej w XX wieku.
Znakomity akcent polski
Młody kontratenor i wschodząca gwiazda opery Jakub Józef Orliński wykona utwory ze swojej debiutanckiej płyty Anima Sacra oraz wybrane pieśni, a szczególnie interesującym punktem jego recitalu będą te napisane przez polskich kompozytorów. Zabrzmią więc Cztery sonety miłosne Tadeusza Bairda skomponowane do słów Williama Szekspira, Pieśni kurpiowskie op. 58 Karola Szymanowskiego inspirowane tradycyjną muzyką i folklorem kurpiowskim oraz pieśni do słów Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej napisane przez jednego z najbardziej interesujących współcześnie polskich kompozytorów – Pawła Łukaszewskiego.
Nowy, lepszy świat
Znaczenie dla pieśni ma nie tylko poezja, ale także muzyczna wyobraźnia ludu i anonimowych twórców – tych z wieków nam bliższych, jak i odległych. Pozostał po nich repertuar stale witalny i na nowo odkrywany, o czym zaświadczy recital Patricii Petibon. Sopranistka, dzięki wybranym ariom barokowym i tradycyjnym dawnym pieśniom z Peru, Francji czy Wysp Brytyjskich, wykreuje Nouveau Monde – nowy muzyczny świat. U boku francuskiej sopranistki koloraturowej wystąpi La Cetra Barockorchester, uznany na międzynarodowych scenach muzycznych zespół doskonale wykształcony w duchu praktyki wykonawstwa historycznego. Petibon i La Cetra Barockorchester słyną z dynamicznego, świeżego i współczesnego podejścia do muzyki. Dla Festiwalu Opera Rara ożywią muzykę przeszłości.
Diwa dwudziestego pierwszego wieku
Wyjątkowo zapowiada się recital charyzmatycznej Danielle De Niese – sopranistki okrzykniętej diwą dwudziestego pierwszego wieku („Evening Standard”), spełnieniem wszystkich muzycznych marzeń, głosem zdolnym uwodzić nie tylko śmiertelników, ale też bogów („The New York Times”). Ciesząca się wielkim uznaniem sopranistka wykona w pierwszej połowie recitalu klasyczne arie operowe Mozarta, Pucciniego czy Bizeta, w drugiej zaś przeniesie słuchaczy, wraz z George’em Gershwinem, Richardem Whitingiem, czy Cole’em Porterem, do czasów złotej ery amerykańskiej sceny jazzu i musicalu.
Muzyka zaczyna się tam, gdzie słowo staje się bezsilne
Pasmo festiwalowych recitali wokalnych, w których zabrzmią arie barokowe, fragmenty z oper XVIII i XIX wieku, pieśni romantyczne, tradycyjne, ale też piosenki jazzowe i musicalowe to manifestacja twórczego podporządkowania się jednej idei – muzycznego przedstawienia treści poetyckiej (w wierszu, poezji, czy tekście piosenki). Esencją wszystkich tych form jest śpiew. Jak miał rzec Claude Debussy: muzyka zaczyna się tam, gdzie słowo jest bezsilne. Śpiew jest dopełnieniem i pomostem łączącym słowo z dźwiękiem, poezję z muzyką, artystę ze słuchaczem.
Dla KBF Agnieszka Lakner, muzykolog, entolog
PROGRAM [RECITALE]
12.02.2019 godz. 19:00
Danielle De Niese - recital
13.02.2019 godz. 19:00
Jakub Józef Orliński i Michał Biel - recital
14.02.2019 godz. 19:00
Evelina Dobračeva - recital
15.02.2019 godz. 19:00
Sophie Karthäuser - recital
16.02.2019 godz. 19:00
Adriana Kučerova - recital
17.02.2019 godz. 19:00
Patricia Petibon - recital
{info. pras}