Hiob naszych czasów [prapremiera w POK]

„Hiob” Krzesimira Dębskiego to jedna z najbardziej oczekiwanych w ostatnim czasie prapremier – jedna z tych, które były nieustannie przesuwane z powodu lockdownu. W końcu jednak się odbyła, wprawdzie w wersji online, niemniej z rozmachem i finezją godnymi podejmowanego przez twórcę tematu.

Opera została zamówiona przez Polską Operę Królewską i powstała do słów dramatu Jana Pawła II w związku z zeszłorocznymi obchodami stulecia jego urodzin. Reżyserii całości podjął się Tomasz Cyz, zaś za scenografię odpowiadała Natalia Kitamikado. I choć grecki w formie „Hiob” został zrealizowany w oprawie dość oszczędnej, to osadzenie go we współczesności (tak wizualnie, jak i muzycznie) wyraźnie wzmocniło i uczyniło uniwersalną jego siłę przekazu. Szczególnie w czasie pandemii może uderzać ponadczasowość dzieła, w którym człowiek uczy się godzić z nieuchronnością swojego losu, a jednocześnie pozostawać ufnym co do kryjących się w tym zamysłów, pozostających poza ludzką kontrolą. Muzyka Krzesimira Dębskiego doskonale odzwierciedliła emocje trawiące głównego bohatera, jego samotność i zarazem upór w wierze, niezłomność, aby nie poddać się zwątpieniu. Niezwykły w swojej roli okazał się Adam Kruszewski – śpiewak obdarzony nie tylko piękną i głęboką barwą głosu, lecz także doskonałą dykcją oraz wyjątkową umiejętnością dojrzałej interpretacji. Również pozostałe partie zachwyciły jakością wykonania – wspaniale brzmiące głosy (szczególnie męskie), wyczuwalna synergia pomiędzy wykonawcami, niezła choreografia sceniczna (autorstwa Natalii Dinges). Koniec końców komentowane przez chór dwa akty „Hioba” w sposób spójny i logiczny przeprowadzają nas przez dramat jednostki, który koresponduje z historią naszego kraju, na co zwracał uwagę w 1940 r. Karol Wojtyła. Biblijny Hiob w wyniku zakładu Boga z Szatanem utracił cały majątek, potomstwo i zdrowie, ale w nagrodę za wytrwałość w wierze wszystko to później zostało mu przywrócone. W jego losach jest coś budzącego grozę, wszak nikt nie chciałby dostawać „hiobowych wieści”. Jednak Krzesimir Dębski opowiedział o tym po swojemu, uwzględniając głęboki namysł autora dramatu nad tajemnicą ludzkiego cierpienia. Dzięki temu słuchacz pozostaje z nadzieją, że muzyka może przynieść ukojenie nawet w największej tragedii, podobnie jak i wiara. I że nawet teraz, gdy zdrowi ludzie umierają na COVID-19, powinniśmy odważnie i ufnie patrzeć w przyszłość, bo to odwaga i ufność podnoszą nas z kolan. Podkreśla to i sam kompozytor: „ [jest to] opera (…) o losie człowieka, który wpadł w nieszczęścia, a potem wydobywa się z tego upadku”. Oczywiście historia Hioba mogłaby stanowić wstęp do szerszej dyskusji na temat tego, czy jakąkolwiek tragedię można i należy wymazać z pamięci, czy można pozbyć się traumy i zastąpić ją późniejszym „sukcesem”. W moim przekonaniu tak nie jest, jednak umiejętność transformowania własnego cierpienia we wrażliwość na nieszczęście drugiego oraz zdolność podążania wciąż dalej, pomimo swoich słabości czy nawet poczucia niemocy w niektórych sytuacjach, pozostają jedynym sposobem na godne przeżycie życia, bez względu na trudy, jakie ze sobą niekiedy niesie.

Pełna obsada:

Hiob: Adam Kruszewski
Elihu: Jakub Borowczyk
Niewiasta Hiobowa: Aneta Łukaszewicz
Choreuta 1, Elifaz: Maciej Gronek (w zastępstwie za Sylwestra Smulczyńskiego)
Choreuta 2: Paweł Kowalewski
Choreuta 3, Sofar: Maciej Gronek
Choreuta 4, Koniuch: Grzegorz Żołyniak
Strącony, Pastuch, Juhas, Sługa, Baldad: Leszek Świdziński
Prologos/Epilogos: Paweł Michalczuk
Dziecko: Franciszek Kaczorowski

Zespół Wokalny Polskiej Opery Królewskiej

Orkiestra Polskiej Opery Królewskiej

Dyrygent: Tadeusz Karolak

(MB)