Francuska uczta dźwiękowa
Po wakacyjnej przerwie ku uciesze melomanów i krytyków powrócił ceniony cykl Opera Rara. Cóż to był za wieczór! Tym razem w Filharmonii Krakowskiej bohaterem był kompozytor wciąż w Polsce mało znany – Jean-Philippe Rameau, którego 250. rocznicę śmierci obchodzimy w tym roku. Usłyszeliśmy ostatnie jego arcydzieło – Les Boréades (Z rodu Boreasza). Pięcioaktową tragedię muzyczną mogła przedstawić w Krakowie tylko jedna osoba – nikt inny, jak tylko słynny Marc Minkowski.
Francuski dyrygent poprowadził swój znakomity zespół Les Musiciens du Louvre Grenoble oraz chór Aedes. Minkowski przywiózł ze sobą również ośmiu wspaniałych solistów: sopranistki Julie Fuchs i Chloé Briot, tenorów Samuela Bodena i Manuela Nuñez Camelino, barytonów Jean-Gabriela Saint-Martina, Matthieu Gardona i André Morscha oraz śpiewającego basem Damiena Passa.
To wręcz niewiarygodne, ale partytura skomponowanej w 1763 roku opery czekała na okrycie w Bibliotece Narodowej aż dwa stulecia! Dopiero w 1964 roku, z okazji 200. rocznicy śmierci Rameau, w radiu odegrano jej skróconą wersję. Premiera sceniczna dzieła miała miejsce w 1982 roku podczas Festiwalu w Aix-en-Provence. Prezentowana przez Minkowskiego wersja koncertowa Les Boréades zabrzmiała w Polsce w pełnej wersji po raz pierwszy. W opartym na micie o Abarisie dziele znalazło się wszystko to, z czego zasłynął Rameau. Wielki indywidualista francuskiej muzyki XVIII wieku, autor słynnego i przełomowego Traktatu o harmonii (Traité de l'harmonie) obdarzony był niezwykłą wyobraźnią muzyczną. Choć tworzył w stylach, formach i gatunkach głęboko osadzonych we francuskiej tradycji, zasłynął jako mistrz nowej instrumentacji, kolorystyki i śmiałej harmonii, wyprzedzając znacznie swoją epokę. I doskonale słychać to właśnie w Les Boréades.
Dzieło rozpoczęła trzyczęściowa uwertura o myśliwskim charakterze, która wprowadziła nas w atmosferę polowania, od którego zaczął się pierwszy akt. Na uwagę zwracała odkrywcza instrumentacja, wykorzystująca brzmienie orkiestry charakterystycznej dla XVIII wieku, z udziałem takich instrumentów jak rogi czy klarnety. Jedną z najpiękniejszych arii (Un horizon serein, le doux calme des airs) zaśpiewała Francuzka Julie Fuchs w partii królowej Alfizy. Następujący po niej instrumentalny Kontredans w formie ronda pełen był śmiałych rozwiązań harmonicznych i kontrastów dynamicznych. Jako zakochany w Alfizie Abaris zachwycał Brytyjczyk Samuel Boden, który w niezwykle wymagającej partii przeznaczonej na wysoki głos tenorowy odznaczał się szlachetną barwą i wyczuciem dźwięku (wspaniała aria Lieux désolés). Pięknym i pełnym delikatności sopranem cieszyła zmysły 27-letnia Francuzka Chloé Briot, która z wdziękiem kreowała aż cztery postaci: powiernicę królowej Semirę, Nimfę, Amora i Polihymnię. Wspaniali byli również panowie: Australijczyk Damien Pass jako srogi bóg wiatru północnego Boreasz, Argentyńczyk Manuel Nuñez Camelino jako Kalais, starający się o rękę Alfizy syn Boreasza oraz Niemiec André Morsch w roli Adamasa, arcykapłana Apollina. Nie brak było w Les Boréades niespodzianek kolorystycznych, takich jak rozszalała muzyczna burza między III a IV aktem w Suicie wiatrów. Antycypowała ona niejako późniejszą scenę z Wilczego Jaru z opery Wolny strzelec Carla Marii von Webera. Niewątpliwie taneczny charakter dzieła podkreślały liczne, jak to bywa w operze francuskiej, wstawki baletowe. Pełnym blasku i jasności brzmieniem zachwycał na przemian modlący, grożący i celebrujący chór, przygotowany znakomicie przez Matthieu Romano. Z orkiestry na wyróżnienie zasługuje sekcja dęta, która doskonale poradziła sobie z wymagającymi technicznej precyzji partiami, prezentując idealną intonację i brzmienie.
O zachwytach nad muzyką Rameau można by rozwodzić się jeszcze długo. Ile jego muzyka dała radości świadczą kilkuminutowe owacje na stojąco, którymi melomani nagrodzili wykonawców. Po przepełnionym wokalno-instrumentalną magią wieczorze na pewno wielu zakocha się bez reszty w muzyce genialnego Francuza, a październikowa Opera Rara za sprawą niezastąpionego Minkowskiego przejdzie do historii.
Cykl OPERA RARA – to wydarzenie, jakiego w Polsce dotychczas nie było. Zainicjowana w 2009 r. prezentacja znakomitych produkcji, święcących triumfy na scenach największych i najbardziej prestiżowych scen teatralnych i festiwali Włoch, Francji, Wielkiej Brytanii czy Niemiec i realizowanych z udziałem najznamienitszych głosów operowych świata (m.in.: Marii Grazii Schiavo, Roberty Invernizzi, czy Philippe’a Jarrousky’ego), szybko stała się prawdziwym kulturalnym przebojem. Bilety są wyprzedawane często jeszcze przed startem kampanii promocyjnej, a do Krakowa, specjalnie na koncerty przyjeżdżają melomanii z całej Europy. Cykl Opera Rara zainaugurowano koncertem Herkules nad Termodontem, przygotowanym przez Fabio Biondiego i zespół Europa Galante, a pięć miesięcy później publiczność zobaczyła spektakl Mieszczanin Szlachcicem – wystawiony tak, jak oglądano go przed wiekami; nawet światło pochodziło ze świec. Po nim, zaprezentowano kolejne znakomite koncerty, m.in.: Rinaldo, La Fida Ninfa, Ottone in Villa, Orlando Furioso i L’Olimpiade. Już w pierwszym roku funkcjonowania Opera Rara zyskała miano „zachwytu i festiwalowego debiutu roku” wg Rzeczpospolitej oraz najciekawszego wydarzenia muzycznego (wraz z festiwalami Misteria Paschalia i Sacrum Profanum) w rankingu tygodnika Polityka. W rankingu Dwutygodnika cykl Opera Rara zyskał miano Marki roku, a wg Gazety Wyborczej – wraz z festiwalami Misteria Paschalia i Sacrum Profanum – zasłużył na miano Przeboju dekady. Dyrektorem artystycznym cyklu Opera Rara jest Filip Berkowicz. Więcej: www.operarara.pl
Krakowskie Biuro Festiwalowe to wiodąca polska instytucja realizująca najważniejsze wydarzenia kulturalne w skali kraju i Europy. Organizuje prestiżowe festiwale: Misteria Paschalia i Sacrum Profanum, jest także promotorem takich projektów kulturalnych jak: FMF-Festiwal Muzyki Filmowej, Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Off Plus Camera, cykl Opera Rara, czy literacki Festiwal Conrada. KBF jest także wydawcą magazynu Karnet, ICE Kraków Congress Centre oraz Krakow Film Commission, administruje punktami sieci informacji miejskiej InfoKraków, a także prowadzi portal Krakow.travel. Więcej na: www.biurofestiwalowe.pl
(mat. prasowe)