Edynburg kameralnie

W tym roku Międzynarodowy Festiwal w Edynburgu po raz kolejny udowodnił, że nie jest to jeszcze jeden festiwal na mapie muzycznych wydarzeń Europy, ale wyjątkowe miejsce spotkania sztuk, artystów oraz publiczności. Już tradycyjnie jednym z najmocniejszych akcentów festiwalu jest muzyka kameralna. W tym roku miałem ogromną przyjemność usłyszeć trzy koncerty z kameralnego cyklu odbywającego się w słynącym z wyśmienitej akustyki Queen’s Hall.

Pierwszym koncertem, który zrobił na mnie spore wrażenie był występ czeskiego kwartetu smyczkowego Pavel Haas Quartet. Kwartet ten już od kilku lat ma pozycję jednego z najlepszych na świecie, a swoją pozycję ugruntował licznymi nagraniami oraz koncertami w prestiżowych salach koncertowych. Podczas występu w Edynburgu czescy muzycy wykonali Kwartet Smyczkowy nr 1 Erwina Schulhoffa, Kwartet Smyczkowy nr 10 Dmitrija Szostakowicza oraz Kwartet Smyczkowy nr 2 Johanessa Brahmsa. Szczególnie zainteresował mnie utwór mało znanego czeskiego kompozytowa tworzącego w czasie międzywojennym. Schulhoff zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym w szczytowym momencie swojej kariery, a jego utwory na kilka dekad popadły w zapomnienie. Obecnie coraz częściej są wykonywane jego kameralne utwory. Pierwszy kwartet smyczkowy Schulhoffa posiada nawiązania do wiedeńskiej awangardy tamtych czasów, ale zarazem słychać tutaj wpływy jazzu oraz tańców ludowych. Pavel Haas wykonali ten utwór z ogromnym wyczuciem rytmów oraz dynamizmem. Utwór Szostakowicza czescy muzycy wykonali z niezwykłą ekspresją. Kwartet ten w ich wykonaniu był zagrany ostro i wyraziście. Przy tak dobrej pierwszej połowie koncertu nieco rozczarował mnie kwartet Brahmsa, który wprawdzie był wykonany poprawnie, ale jakby bez większego zaangażowania.

Niemiecki skrzypek Frank Peter Zimmerman jest stałym i kochanym przez festiwalową publiczność artystą. W tym roku wraz z pianistą Christianem Zachariasem wykonali sonaty skrzypcowe Ludwiga van Beethovena op. 12 oraz sonatę op. 24 “Wiosenną”. Słychać było, że obaj artyści to muzyczni weterani. Ich interpretacja muzyki Beethovena była bardzo bogata w detale. Zimmerman oraz Zacharias wykazali się rzadko spotykaną muzyczną elokwencją sprawiając, że w ich wykonaniu te sonaty mieniły się bogactwem kolorów oraz środków ekspresyjnych.

Ostatnim koncertem w tegorocznym cyklu kameralistyki był występ Daniila Trifonova. Ten zaledwie dwudziestokilkuletni rosyjski artysta zdołał już podbić serca melomanów występując w Nowym Jorku, Paryżu, Wiedniu, a także w wielu innych salach koncertowych na świecie. W Polsce zapewne melomani na długo nie zapomną jego występów podczas ostatniego konkursu chopinowskiego, na którym Trifonow zajął trzecie miejsce. Już rok później Trifonov bezkonkurencyjnie zwyciężył na konkursie Czajkowskiego w Moskwie. Trifonov na swój debiut w Edynburgu wybrał różnorodny repertuar. Jego recital rozpoczęła Serenada w A Strawińskiego, następnie były “Miroirs” Ravela, natomiast kulminacją były “Études d'exécution transcendante” Liszta. Każdy z tych utworów był wykonany w odmiennej stylistyce. Strawiński dla Trifonova to była swoista zabawa rytmem. Utwór ten był wykonany lekko, z właściwą mu neoklasycystyczną manierą. Utwory Ravela odznaczały się bogactwem barw, posiadały wyraźny impresjonistyczny charakter. Natomiast Liszt w wykonaniu Trifonova to była prawdziwa eksplozja romantycznej energii. Tego recitalu słuchałem jak zahipnotyzowany. Trifonov to nie kolejny młody pełen energii muzyk, ale wybitny artysta, który prezentuje energetyczne, ale zarazem przemyślane, spójne i świeże spojrzenie na utwory, które wykonuje. Tym, którzy chcą się o tym przekonać polecam jego ostatnie nagranie “The Carnegie Recital” wydane przez Deutsche Grammophon.

Z Edynburga dla Presto
Jacek Kornak