Dwóch Schubertów

Wobec muzyki Franza Schuberta nie sposób być obojętnym. Nie jest ona zapewne tak perfekcyjna jak muzyka Beethovena, ani z pewnością tak wyrafinowana jak muzyka Mahlera, ale w swojej prostocie posiada ona coś całkowicie unikalnego, być może jest to ziarno prawdy, pewien autentyzm, który trafia wprost do serca, a być może jest to po prostu niedoścignione wyczucie harmonii oraz zmysł melodyjny tego kompozytora, które nie pozwalają nam być obojętnymi wobec jego muzyki. Zawsze z dużym zainteresowaniem wyglądam nowych nagrań tego wiedeńskiego mistrza małych form. Mimo, że jego muzyka wydaje się prosta wymaga wyjątkowych wykonawców aby oddać jej piękno oraz emocjonalną głębię. Ostatnio na rynku pojawiły się dwa albumy, które mimo, iż bardzo odmienne od siebie, reprezentują najwyższy poziom wykonawstwa niemieckiej pieśni, zwanej Lieder.

Pierwszy z tych albumów został nagrany przez jednego z najwybitniejszych tenorów naszych czasów Jonasa Kaufmanna. Z towarzyszeniem pianisty Helmuta Deutscha Kaufmann wykonuje cykl pieśni “Winterreise”. Zostały one napisane do wierszy Wilhelma Müllera, Niemieckiego poety doby Romantyzmu. Utwory te są jednymi z ostatnich, które Schubert skomponował. Jonas Kaufmann z intuicyjną pewnością interpretuje Schuberta. Rzadko się zdarza, że wybitny śpiewak operowy sięga po repertuar Lieder, ale jak usłyszymy na tym nagraniu dobrze to służy tym pieśniom. Kaufmann wykonuje je dość zdecydowanie, dramatycznie. Jego odczytanie tych utworów wnosi świeży powiew energii do tych pieśni. Kaufmann to przede wszystkim śpiewak operowy i słyszymy to w jego technice, rewelacyjnie operuje on barwami swojego głosu kreując przejmujący i głęboki obraz romantycznej podróży w głąb siebie.Tym, którzy chcieliby się przekonać o wokalnym kunszcie Kaufmanna polecam oczywiście najnowsze nagranie Sony, natomiast tym, którym będzie nagranie nie wystarczy polecam przedstawienie Manon Lescaut w Royal Opera House w Londynie, w którym już w czerwcu będziemy mogli posłuchać Kaufmanna na żywo.

Kolejnym albumem z pieśniami Schuberta, który ostatnio ukazał się na rynku nakładem Harmonii Mundi jest wybór Lieder zatytułowany “Wanderers Nachtlied”. Jest to dwupłytowy album nagrany przez Niemieckiego barytona Matthiasa Goerne. Na fortepianie akompaniują mu Helmut Deutsch oraz Eric Schneider. Goerne to uznany mistrz gatunku Lieder i na obecnym albumie po raz kolejny to udowadnia. Jego wykonanie utworów Schuberta jest diametralnie różne od Kaufmanna. Porównując te nagrania można mieć wrażenie, że słuchamy dwóch innych Schubertów. U Goerne nie znajdziemy wiele dramatyzmu, również jego sposób operowania głosem jest bardziej spokojny, naturalny. Za to urzeka tutaj liryczna melancholia. Goerne przedstawia nam Schuberta jako delikatnego, wrażliwego młodzieńca, który poprzez swoje pieśni opowiada o zmaganiu z życiem i akceptacji losu. Goerne ma głos ciepły, łagodny i rewelacyjnie oddaje nim nastrój tych pieśni pełnych zadumy, lekkości i rezygnacji. Myślę, że to nagranie dołączy do klasyki gatunku Lieder.

Słuchaczom pozostawiam wybór między dramatycznym Schubertem Kaufmanna, a melancholijnym Schubertem Goernego. Według mnie oba te albumy reprezentują najwyższy poziom wykonawstwa Lieder i z pewnością nie rozczarują nawet wybrednych melomanów.

Jacek Kornak