Chóralne dzieła Bachów w Filharmonii Narodowej

Program koncertu w Filharmonii Narodowej stanowi okazję przypomnienia kompozytorskiej spuścizny rodziny Johanna Sebastiana Bacha – obecnie dość dobrze znane są dzieła synów kantora, nie można jednak zapominać, że ród Bachów przez ponad dwa stulecia służył muzycznej sztuce w świątyniach, dworach i szkołach Turyngii.

Późniejszy lipski kantor z pewnością znał czterogłosowe pieśni/motety swego cenionego kuzyna Johanna Christopha z Eisenach: Mit Weinen hebt sichs an i Es ist nun aus mit meinem Leben. Obie przekazują typową dla ewangelickiej duchowości, afirmatywną refleksję o śmierci i przemijaniu, obie też utrzymane są w akordowej, homofonicznej fakturze o interesującej harmonice. 

Johann Sebastian szczególnie wysoko cenił muzykę swego o kilka lat starszego krewnego działającego w Meiningen, Johanna Ludwiga. Świadectwem tego szacunku jest kilkanaście jego kantat, które przepisał z intencją wykonania w kościele św. Tomasza. Zapewne wykonywał także motety Ludwiga, w typowej - zwłaszcza dla muzycznych tradycji Turyngii - formie Spruchmotette, komponowanego w całości do słów biblijnych. Do tego typu należą Unsere Trübsal do słów 2. Listu do Koryntian oraz dwuchórowy Das ist meine Freude do tekstów psalmowych. Oba korzystają z ciekawych środków muzycznej retoryki.

Skomponowany na chór o zmiennej obsadzie od trzech do pięciu głosów, motet Johanna Sebastiana Bacha Jesu, meine Freude BWV 227 pochodzi z okresu działalności Bacha w Lipsku. Przyjmowano, że powstał z okazji nabożeństwa (1723) poświęconego pamięci Johanny Keeß, żony naczelnika poczty lipskiej, jednak nowsze badania podważają tę hipotezę, a badacze nie są zgodni co do datowania utworu, wskazując także na późniejsze lata lipskie i być może dydaktyczne przeznaczenie. Motet ten ma szczególnie kunsztowną, ściśle symetryczną formę, która opiera się na sześciu strofach pieśni Salomona Francka (1653) z melodią Johanna Crügera, zestawionych z wersetami z Listu św. Pawła do Rzymian.

Motet Komm, Jesu, komm BWV 229 należy do grupy motetów dwuchórowych. Także o okolicznościach jego skomponowania wiadomo dziś niewiele, chodziło najpewniej o okazję żałobną lub wspomnieniową, o czym świadczyć może tekst, zaczerpnięty z pieśni Paula Thymicha, poety związanego ze szkołą św. Tomasza, przeznaczonej na pogrzeb jej rektora Jakoba Thomasiusa (1684; muzykę skomponował ówczesny kantor, Johann Schelle). Ten motet wyróżnia się szczególnie głęboką ekspresją opracowania błagalnego tekstu — inwokacji do Chrystusa, z zastosowaniem bogatych środków retorycznych i kontrapunktycznych.

Piotr Maculewicz

***

29 stycznia 2021
godz. 19:30

Koncert chóralny - TRANSMISJA ONLINE

Chór Filharmonii Narodowej
Bartosz Michałowski - dyrygent, dyrektor chóru
Jakub Pankowiak - pozytyw
Maria Wilgos - lutnia, teorba
Maciej Łukaszuk - wiolonczela barokowa
Anna Bator - kontrabas

Johann Ludwig Bach - Unsere Trübsal [5']
Johann Christoph Bach - Mit Weinen hebt sichs an [5']
Johann Sebastian Bach - Motet Jesu, meine Freude BWV 227 [20']
Johann Sebastian Bach - Komm, Jesu, komm BWV 229 [10']
Johann Christoph Bach - Es ist nun aus [6']
Johann Ludwig Bach - Das ist meine Freude [5']

W związku z trwającą pandemią, koncert odbędzie się bez udziału publiczności w Sali Koncertowej.

Bilety w formie kodów dostępu do wideo można wykupić tutaj: live.bilety24.pl

{info. pras}