Antoni Wit wystąpi z Sinfonią Iuventus

Najbliższy koncert Sinfonii Iuventus będzie okazją do spotkania ze sztuką jednego z najwybitniejszych współczesnych dyrygentów, Maestro Antoniego Wita, artysty o imponującym dorobku (między innymi nagranie ponad 200 płyt w łącznym nakładzie ponad 5 milionów egzemplarzy!), kierującym przez wiele lat najważniejszymi instytucjami muzycznymi w Polsce i poza jej granicami. Zabrzmią utwory Haydna, Beethovena i Mendelssohna.

Joseph Haydn za gorące przyjęcie podczas swych dwóch wizyt w Londynie (1791–1792 oraz 1794–1795) odwdzięczył się mieszkańcom tego miasta monumentalnym cyklem dwunastu symfonicznych arcydzieł zwanych „Symfoniami londyńskimi”. Wszystkie utwory, z wyjątkiem 95. Symfonii c-moll (zarazem jedynej minorowej w zbiorze), rozpoczynają się wolną, swobodną introdukcją, inną ich wspólną cechą jest znaczący udział techniki wariacyjnej w częściach wolnych, zwiększona rola finałów, wreszcie ścisła dyscyplina i logika formy. Symfonie londyńskie obok wielkiej triady ostatnich symfonii Mozarta stanowią kwintesencję muzycznego klasycyzmu jako stylu doskonałej równowagi wszelkich elementów techniki i ekspresji dzieła. Zapewne Haydn miał świadomość, że to już jest „kropka nad i”, choć bowiem wcale nie powiedział ostatniego słowa w dziedzinie kompozycji i wkrótce miał zadziwić świat swymi oratoriami i mszami, to po formę symfonii nigdy już nie sięgnął.

Datowanie I Koncertu C-dur op. 15 Beethovena nie jest oczywiste; pierwsze szkice powstawały zapewne jeszcze w Bonn, być może utwór zabrzmiał podczas drugiego z publicznych występów Beethovena w Wiedniu w grudniu 1795. To dzieło ujawnia pewien stylistyczny rozdźwięk względem komponowanych mniej więcej w tym samym czasie Triów fortepianowych op. 1 czy sonat - tam rozpoznawalny Beethovenowski idiom zdaje się czytelniejszy, tu wciąż jeszcze skrywa się za muzyczną konwencją typową dla popisowego utworu, który miał za cel podobać się wszystkim. Odnajdziemy jednak już wiele nowszych elementów; poza konwencję wykracza też patos i potęga „militarnych” motywów części I. Pełna elegancji i urzekającego liryzmu część II kontrastuje z roztańczonym, pełnym humoru (miejscami wręcz plebejsko-rubasznego) finałowym rondem. W solowej partii wystąpi Krzysztof Książek, jedna z najciekawszych indywidualności swojego pokolenia, półfinalista i laureat dwóch nagród pozaregulaminowych w XVII Międzynarodowym Konkursie im. Fryderyka Chopina w Warszawie (2015) oraz laureat III nagrody i nagrody specjalnej za najlepsze wykonanie mazurków I Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych (2018).

Uroda i historyczne dziedzictwo Italii inspirowało niezliczone dzieła twórców rodzimych i tych „zaalpejskich”. Należał do nich także dwudziestoletni Felix Mendelssohn, który swą czwartą symfonię rozpoczął w Wenecji, a w liście do siostry pisanym z Rzymu donosił: „to najweselszy utwór, jak skomponowałem, zwłaszcza finał”. Ostatecznie ukończył ją po powrocie, w Berlinie, ale nie był nigdy do końca zadowolony z tego dzieła, poprawiał je i planował obszerne (niezrealizowane) rewizje, ostatecznie nie przeznaczając jej do druku (ukazała się po jego śmierci jako IV Symfonia, choć w kolejności kompozycji była trzecią); publiczność jednak nie podziela obiekcji autora i nieodmiennie kocha to pogodne, promienne dzieło. W utworze tym próżno doszukiwać się spójnego literackiego programu, jego „włoskość” jest umowna, choć oczywiście nazwa zasugerowana przez samego kompozytora prowokowała do różnych interpretacji. Pełną energii część pierwszą, rozpoczętą śmiałym, radosnym, bardzo charakterystycznym tematem (w którym można doszukać się rysów ludowych włoskich melodii), postrzegano jako echo entuzjazmu wobec piękna południowej krainy i kalejdoskopowo zmiennych wrażeń, jakich dostarczała podróż. Najbardziej oczywistym muzycznym „italianizmem” jest bardzo szybki finał w rytmie typowego dla środkowych Włoch tańca saltarello.

/ Piotr Maculewicz/

***

10 października 2020, godz. 20.00
Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, Warszawa

Program:
Joseph Haydn – Symfonia c-moll nr 95
Ludwig van Beethoven – I Koncert fortepianowy C-dur op. 15
Felix Mendelssohn – IV Symfonia A-dur op. 90 „Włoska”

Wykonawcy:
Krzysztof Książek | fortepian
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa
Antoni Wit | dyrygent

{info. pras}