Anna Szarek: Łatwiej wybaczę złe granie niż nudne
Międzynarodowy Festiwal Perła Baroku – Koncerty Mistrzów odbywa się od 2008 r. w oddalonej 16 km od centrum Warszawy Kobyłce, przełamując stereotypy w tworzeniu i popularyzacji wysokiej kultury. Tegoroczna edycja rozpoczyna się już 9 czerwca. O tym co czyni ten festiwal wyjątkowym rozmawiam z jego twórczynią i dyrektorką - Anną Szarek.
Maria Nowrot: Jak zrodziła się w Pani potrzeba zorganizowania festiwalu muzycznego i dlaczego postanowiła Pani zorganizować festiwal właśnie w Kobyłce?
Anna Szarek: Lata temu przeprowadzałam się do Warszawy i szukając domu, trafiłam przypadkiem na bazylikę w Kobyłce. To nadzwyczajne miejsce. Postawiono ją 280 lat temu pośrodku niczego. Uwielbiam architekturę, więc zajrzałam przez szybkę w drzwiach do środka i się zachwyciłam. Zdecydowałam się kupić dom w pobliżu i zrobić tam festiwal, żeby to miejsce ożywić. Miałam już za sobą organizacyjne sukcesy, zatem na pytanie „jak” znałam wszystkie odpowiedzi. Był to też czas, gdy byłam mamą małego dziecka i nie mogłam już jeździć tak dużo na koncerty, spotykać moich ukochanych artystów, zatem postanowiłam, że sprowadzę ich do siebie – to był drugi powód. A trzeci – zapragnęłam pokazać moje muzyczne miłości innym ludziom, tej społeczności, w której właśnie zamieszkałam. Dzielenie się moim zachwytem nad mistrzowskimi wykonaniami, wiara w to, że muzykę klasyczną można zaprezentować tak, by zachwycała, by była uwielbiana, upragniona – stanowiły podwaliny dla festiwalu i do dziś te idee pozostają bardzo żywe. Ważny był też dla mnie łatwy dostęp do koncertów mistrzów. Chciałam, by każdy mógł posmakować świetnej sztuki, chciałam usuwać bariery. Dlatego koncerty są niebiletowane. Rozkochaliśmy w muzyce wielu ludzi. Do dziś festiwal Perła Baroku odwiedziło ok. 45 tys. słuchaczy.
Podczas festiwalu Perła Baroku można usłyszeć muzykę dawną, ale też współczesną, etniczną czy jazz. Co łączy te koncerty?
Rzeczywiście prezentujemy muzykę od renesansu po… flamenco, etno, jazz. Od początku kluczem doboru artystów i jednocześnie tym, co łączy koncerty, jest nadzwyczajna osobowość artystyczna. Do znakomitych prezentacji, do rozkochiwania ludzi w muzyce potrzebujemy artystów wyjątkowych. Podczas festiwalu wielokrotnie występowali zdobywcy najważniejszych nagród fonograficznych świata, takich jak Grammy Midem czy Diapason D’Or. To oczywiście wiele o nich mówi, ale i tak to nie wszystko. Chcemy koncertów magicznych, takich, o których nie można zapomnieć. Takich artystów szukam i tak dobieram szczegóły koncertów. To jest też – tak pamiętam – dość barokowa cecha. Bo w baroku łatwiej wybaczano granie złe niż granie nudne. Koncerty łączy też cudowna publiczność, którą festiwal stworzył, a właściwie odnalazł i jakoś zjednoczył. Mamy zatem bardzo zaangażowane dwie strony: artystów i słuchaczy. Jest elementów łączących, gdy się tak zastanawiam – dość sporo. Pracuję nad każdym koncertem szczegółowo, planując program, ustalając kolejność, szukam ideału napięć, wiem, co chcę pokazać mojej publiczności. Tego nie widać oficjalnie, ale każdy z minionych 60 festiwalowych koncertów nosi coś w rodzaju mojej muzycznej sygnatury.
Co sprawia, że festiwal Perła Baroku ma sławną już, wyjątkową atmosferę?
To muszą być ludzie. Nie wyobrażam sobie, by najważniejsze były rzeczy. To tandem znakomity: artysta i kochająca go publiczność. I my razem, w przepięknym wnętrzu. Jest też w tym na pewno trochę magii. To, o czym powiedziałam przed chwilą, to czynniki, które znam, ale nie do końca umiem odpowiedzieć na pani pytanie. Bardzo dbam o artystów, bardzo dbam o publiczność i o jej doznania, ale coroczna sytuacja, w której wielkim artystom brakuje słów, by opowiedzieć, jak dobrze się im grało, jest zastanawiająca. Nie tylko słyszę, ale też widzę to w nich. Wiem, jak mówi artysta, który wie, czuje, że zagrał znakomity koncert. Może jest tak, że dwie strony tandemu koncertowego podnoszą się nawzajem – publiczność kocha muzykę wykonawcy, zatem on, czując to, tworzy na najwyższym poziomie, a kiedy artysta jest na swoim najwyższym poziomie – publiczność czuje niesamowite emocje, potęguje się adoracja. Zapraszamy na koncerty, może ktoś z czytelników odnajdzie źródło i elementy tej niezwykłej energii.
Czym się wyróżnia Perła Baroku spośród innych festiwali?
Spróbuję wymienić to, co przychodzi mi na myśl. Po pierwsze nie wiem, czy dziś jest to popularne, ale grają tu gwiazdy, na których koncertach w Europie płaci się 50 euro z wstęp, a u nas nie ma biletów. Po drugie jako artystka i wielka miłośniczka sztuki poszukuję wyjątkowych, wartych zapamiętania prezentacji, bo taka powinna być sztuka i pilnuję tego atutu. Po trzecie festiwal jest dla mnie jak moje dziecko, o które się troszczę, które kocham – to pozwala wybierać najlepiej, może to dopieszczenie jest wyczuwalne. Po czwarte jesteśmy w małym miasteczku, 22 tys. mieszkańców, a na festiwalu corocznie jest 4500 ludzi. To uczestnictwo w stosunku do populacji miasta rzędu 20 proc. Takie rzeczy nie dzieją się nigdzie indziej. Na Mazowszu uczestnictwo w kulturze wysokiej to średnio jakieś 3 proc. Po piąte festiwal prezentuje ogromnie zróżnicowany materiał muzyczny, chcąc ukazać bogactwo, niezmierzone bogactwo piękna, z którego każdy może czerpać, by mieć piękniejsze życie. Po szóste – ta publiczność kocha muzykę. I ta atmosfera… Od początku zapraszam całe rodziny, z dziećmi, te dzieci śpią przytulone do mamy, taty; to cudowne, że jest to też czas bliskości dla ludzi. A na koniec – kiedy widzimy się znowu i witamy się z widownią, jak przyjaciele, pamiętam imiona i twarze. Jest to czas wspólnej radości. Piękny czas. Napisałam w folderze na pierwszym festiwalu w 2008 r.: „Przyjedź i poczuj to, co my”. I tak zapraszam do dziś.
Bardzo dziękuję pani i Presto za rozmowę