Animowana diagnoza sektora kultury
W czasach pandemii miejskich wydarzeń kulturalnych nie ma. Jeśli jednak spojrzymy wstecz, być może się okaże, że w pewnych okresach wydarzenia kulturalne wprawdzie się odbywały, ale za to nie było... publiczności.
Kluczem do przyciągnięcia odbiorców jest oczywiście odpowiednia promocja, najlepiej kierowana do grup potencjalnie zainteresowanych daną dziedziną sztuki. Dziś trudno sobie wyobrazić jakąkolwiek kampanię promocyjną, która nie opierałaby się przede wszystkim na wykorzystaniu social mediów i portali internetowych, zwłaszcza teraz – gdy kultura przenosi się w tryb online. A jednak były czasy, gdy całą wiedzę o wydarzeniach artystycznych zdobywało się nie tylko za pośrednictwem radia lub telewizji, ale przede wszystkim plakatów na mieście. Żartobliwy komentarz animowany na ten temat stworzył Julian Antonisz, polski plastyk, scenarzysta i twórca eksperymentalnych filmów animowanych („Fobia”, 1967; „W szponach seksu”, 1969; „…Te wspaniałe bąbelki w tych pulsujących limfocytach”, 1973; „Kilka praktycznych sposobów na przedłużenie sobie życia”, 1974; cykl „Polska kronika non-camerowa”), a zarazem kompozytor i wynalazca, który konstruował m.in. „maszyny filmowe” (w tym „antoniszograf”). W krótkim filmie „Ostry film zaangażowany” (1979 r.) w metaforyczny sposób odnosi się do absurdów PRL-u. Poprzez formę pastiszu reportażu telewizyjnego za słabą frekwencję na wydarzeniach kulturalnych obwinia... kioski. Dlaczego? O tym właśnie jest ta filmowa opowieść...
Julian Antonisz w 1977 r. w manifeście artystycznym przedstawił wizję filmu tworzonego bez użycia kamery. Nawet w czołówce „Ostrego filmu zaangażowanego” znajdziemy informacje o technice wykonania – wszystko zostało w nim narysowane i namalowane bezpośrednio na taśmie filmowej (inne możliwe metody to np. wydrapywanie wspomnianym „antoniszografem” lub wypalanie). Na szczególną uwagę zasługuje także muzyka – został zachowany tradycyjny układ zwrotka-refren, w którym zwrotki śpiewa na ludowo Aniela Jaskólska, a refreny pozostają dynamiczną, rozrywkową i silnie skontrastowaną z solistką partią fortepianową. Aniela Jaskólska swoim głosem śpiewnie opowiada o historii pewnej kobiety, przez którą zamknięto wszystkie kioski z plakatami informującymi o wydarzeniach kulturalnych. Swoją pieśń wykonuje poważnie, momentami popełniając błędy, co dodaje całości autentyzmu – możemy ulec wrażeniu, że to opowieść powtarzana sobie wśród starszyzny, która urosła do rozmiarów czegoś na kształt małomiasteczkowej legendy. W „Ostrym filmie zaangażowanym” uderza nas oryginalność koncepcji zarówno wizualnej, jak i muzycznej oraz to, jak obie wzajemnie na siebie pracują i się dopełniają. Film został wyprodukowany przez krakowską filię warszawskiego Studia Miniatur Filmowych – Studio Filmów Animowanych w Krakowie.
Maja Baczyńska
ZOBACZ: