GLASS | BRAHMS - koncert Piotra Pławnera z Sinfonią Iuventus
Ostatnia z czterech symfonii Brahmsa, która usłyszymy w wykonaniu Polskiej Orkiestry Sinfonii Iuventus już 28 stycznia 2022 r., swą premierę miała niecałe dwa lata przed jego śmiercią – jak wiele późnych dzieł autora, także ją przenika nastrój melancholii, szczególnie obecnej we wzruszającej części pierwszej.
Końcowy fragment to kunsztowna – i dość w muzyce symfonicznej nietypowa passacaglia, wariacje nawiązujące do formy z czasów baroku (także poprzez cytat tematycznego motywu z kantaty Nach dir, Herr, verlanget mich Bacha, którego wielbicielem był Brahms, również edytor pionierskich wydań dzieł lipskiego kantora). Cała symfonia, mimo tradycyjnej architektoniki, zawiera wiele nowatorskich i oryginalnych elementów formalnych; stała się jedną z najważniejszych pozycji kanonu późnoromantycznej symfoniki, uchodzi też za najdonioślejsze osiągnięcie muzyki orkiestrowej Brahmsa.
W latach 60. XX wieku wielu kompozytorów czuło się znużonych poszukiwaniami awangardy, przeintelektualizowaniem i niekomunikatywnością serializmu, uznając, że muzyka winna powrócić do swej (domniemanej) pierwotnej prostoty, rozciągniętej na wszystkie jej aspekty: harmonikę i rytm, także środki ekspresyjne i wykonawcze. Tak narodził się „antymodernistyczny” nurt nazwany przez analogię do sztuk wizualnych (gdzie – paradoksalnie – był wyrazem modernizmu) minimalistycznym, odwołujący się chętnie do pozaeuropejskiej muzyki etnicznej, także jazzu. Jego twórcami byli głównie kompozytorzy amerykańscy, z pokolenia, które dorastało po II wojnie światowej: La Monte Young, Terry Riley, Steve Reich, a postacią „ikoniczną” stał się zwłaszcza Philip Glass. Jego II Koncert skrzypcowy z roku 2009 zatytułowany Amerykańskie cztery pory roku (American Four Seasons) intencjonalnie nawiązuje do podobnego, przesławnego cyklu Antonia Vivaldiego, chociaż tu porom roku poświęcone są cztery osobne części (poprzedzone prologiem i przedzielone „pieśniowymi” interludiami), nie osobne koncerty. Kompozytor w toku dyskusji z adresatem dedykacji, skrzypkiem Robertem McDuffie’m spierał się o to, jak obaj postrzegają muzyczną ilustrację pór roku, toteż części nie noszą ostatecznie identyfikujących je tytułów, a ich interpretacja pozostawiona jest wyobraźni słuchacza.
Tę swoistą zagadkę przedstawi słuchaczom styczniowego koncertu występujący w podwójnej roli solisty i dyrygenta Piotr Pławner, jeden z najznakomitszych i najbardziej kreatywnych polskich wiolinistów swego pokolenia, tryumfator Międzynarodowego Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu w 1991 roku (ex aequo z Bartłomiejem Niziołem) oraz laureat wielu innych prestiżowych konkursów i nagród, artysta o imponującym koncertowym i fonograficznym dorobku. „To jeden z największych talentów naszych czasów. To geniusz, który swoją demonicznością, brawurą i wirtuozerią rozbudzi nawet najbardziej oschłą publiczność!” – mówił o nim z zachwytem wielki Yehudi Menuhin, a kariera Piotra Pławnera w pełni tę opinię potwierdza. [pmac]
GLASS | BRAHMS
28 stycznia 2022, godz. 19.00
Studio Koncertowe Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie
Wykonawcy
Piotr Pławner | skrzypce / dyrygent
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa
Program
Philip Glass – II Koncert skrzypcowy American Four Seasons
Johannes Brahms – IV Symfonia e-moll op. 98
Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
{info. pras}
