Perły z Salzburga

O Festiwalu w Salzburgu chyba nie trzeba dużo opowiadać. Każdy meloman wie, że to tam właśnie co roku zjeżdżają najwięksi muzycy ze świata i właśnie tam wyznacza się nowe trendy w muzyce klasycznej oraz operze. Na szczęście dla tych, którzy nie mogą się wybrać osobiście do Salzburga, każdego roku wydawane są DVD z festiwalowymi operami oraz koncertami. Dzięki tym nagraniom możemy wirtualnie przenieść się do świata Festiwalu.

Salzburg to nie tylko muzyka Mozarta. Organizatorzy Festiwalu nie boją się wyzwań. Jednym z ciekawszych projektów w 2011 r. był koncert „Pierrot Lunaire” Arnolda Schönberga. Utwór pochodzi z 1912 r. i odznacza się nową wówczas, atonalną techniką kompozytorską. Jednak pomimo misternej konstrukcji oraz rewolucyjnych rozwiązań harmonicznych, według mnie utwór jest jednym z najbardziej przystępnych spośród kompozycji Schönberga. Rzadko się go jednak wykonuje, ponieważ wymaga wyjątkowych umiejętności technicznych od muzyków. Tutaj wszystko jest ważne - rytm, barwa dźwięku, jego artykulacja. I właśnie na nagraniu DVD z Salzburga zobaczymy, że „Księżycowy Piotruś” znalazł niemal idealnych wykonawców. Jest to kwintet muzyków pod wodzą pianistki Mitsuko Uchidy. Jednak najważniejsza jest tutaj śpiewaczka. To na niej spoczywa ciężar nadania wyrazu temu utworowi. Rewelacyjnie sprawdziła się Barbara Sukowa – była w stanie nadać unikalny charakter melodramatom, jak nazwał je sam Schönberg. Swoim głosem Sukowa przenosi nas w dekadencki klimat Berlina z początku XX wieku. W jej wykonaniu „Pierrot Lunaire” ma w sobie coś z piosenek kabaretowych, ekspresyjnych, ale z nieco mrocznym zabarwieniem.

Ważnym dodatkiem do tego nagrania DVD jest film dokumentalny o życiu i twórczości Arnolda Schönberga.

Kolejnym nagraniem godnym uwagi jest opera Bernda Aloisa Zimmermanna „Die Soldaten”. To czteroaktowe dzieło miało swoją premierę w 1965 r. i niemal natychmiast zostało okrzyknięte największym wydarzeniem muzycznym tamtych czasów. A jednak to dzieło nigdy nie zagościło na dłużej w repertuarach ważnych teatrów operowych. Zapewne powodem jest fakt, iż wystawienie tej opery to wyzwanie muzyczne oraz artystyczne, a nawet logistyczne. „Die Soldaten” wymaga 170 muzyków oraz ponad 50 śpiewaków. Poza tym również reżysersko jest to nie lada zadanie, aby nadać całości dramaturgiczną spójność.

Monumentalna opera znalazła niezrównanych wykonawców w Salzburgu. Rozszerzonym składem Wiedeńskich Filharmoników dyrygował Ingo Metzmacher. Wspaniałych wrażeń wizualnych dostarczył łotewski reżyser, Alvis Hermanis. Natomiast wśród solistów możemy usłyszeć Laurę Aikin, Tanję Arianę Baumgartner, Renée Morloc, Alfreda Muff oraz Tomasza Koniecznego. Rola Marie, którą wykonywała Laura Aikin, była szczególnie wymagająca i wydaje się, że śpiewaczka sobie z nią poradziła bez najmniejszych kłopotów. Z łatwością manewrowała między mocnymi i ekspresyjnymi fragmentami partytury oraz lekkimi, lirycznymi fragmentami niemal w stylu bel canta. Wśród solistów wrażenie robi Tomasz Konieczny. Ma krystalicznie czysty głos i potrafi nim perfekcyjnie operować. Jednak to dyrygentowi należą się największe brawa. Metzmacher ma wszystko pod kontrolą i operuje z łatwością ogromnym zespołem muzyków. Potrafi wydobyć z muzyki Zimmermanna nie tylko mocne i ekspresyjne fragmenty, ale również te nieco impresjonistyczne, liryczne, a nawet jazzowe.

„Die Soldaten” nie jest być może operą dla każdego. Nie znajdzie się tam porywających melodyjnych arii, poza tym wymaga ona skupienia i uwagi, ale dla wytrawnych melomanów to po prostu perełka.

Jacek Kornak